نقش شتاب‌دهنده‌ها در پیشرفت کسب‌وکارهای نو

همان طور که از نام این مجموعه‌ها پیداست، شتاب‌دهنده قرار است به استارت آپ‌ها برای رشدشان شتاب ‌ببخشد. این شتابدهی ممکن است با تخصیص منابع (مادی یا معنوی)‌ در هر یک از مراحل رشد استارت آپ (امکان‌سنجی، توسعه، معرفی، رشد یا بلوغ) اتفاق بیفتد. در حقیقت یک شتاب‌دهنده، مرکزی است که امکان رشد سریع و صحیح شرکت‌های استارت‌آپی نوپای زیرمجموعه خود را مهیا می‌سازد و اصلی‌ترین رسالتش تقویت این استارت آپ‌ها و تبدیل آنها به شرکت‌های توانمند است تا پس از پایان بهره‌مندی از حمایت شتاب‌دهنده، بتوانند به تنهایی در بازار رقابت و رشد کنند.

تاریخ آغاز مجموعه‌های شتاب‌دهی به دهه 1340/1960 باز می‌گردد. اما شتاب‌دهنده با مفهوم امروزی اولین بار در سال 1384/ 2005 در آمریکا شکل گرفت. وای کامبینیتر (Y Combinator) اولین مرکز شتاب‌دهی است که با هدف ایجاد فضای رقابتی و کشت ایده‌ها، به استارت آپ‌ها سرمایه (انسانی و مالی) می‌بخشید. از نمونه استارت آپ‌های موفقی که امروزه به شرکت‌های بزرگی تبدیل شده‌اند می‌توان به دراپ‌باکس (dropbox)، ایربی‌ان‌بی (airbnb) و وی‌پِی (wepay) اشاره کرد.

روش کار شتاب‌دهنده‌ها ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد، اما عموما چهار مرحله را طی می‌کنند. مرحله نخست «انتخاب اولیه» است. در این مرحله هر شتاب‌دهنده با فراخوان عمومی به دنبال انتخاب استارت‌آپ‌های با ظرفیت بالا برای آماده‌سازی می‌گردد که معمولا یک تا سه ماه طول می‌کشد. این انتخاب ممکن است توسط مدیران با همکاری مربیان صورت بگیرد. مرحله دوم «آماده‌سازی» است که بسته به نوع فعالیت استارت‌آپ‌ها ممکن است متفاوت باشد. با کمک شتاب‌دهنده (دوره‌های آموزشی و راهنمایی مربیان) استارت آپ‌ها با مفاهیم ابتدایی کسب‌وکار، قراردادها و روش‌های رشد آشنا می‌شوند. با تکیه بر امکانات مالی و منابع انسانی که شتاب‌دهنده در اختیار تیم‌ها می‌گذارد، ساختار استارت‌آپ‌ها بهبود یافته و از میان آنها تیم‌های مستعدتر که رشد بهتری داشته‌اند برای مرحله بعدی انتخاب می‌شوند. در این مرحله که به آن «دوره شتاب» می‌گویند، استارت آپ‌های باقیمانده با دریافت مبلغی (بین پنج تا 20 هزار دلار معادل 20 تا 80 میلیون تومان) درصدی از سهام خود را به شتاب‌دهنده می‌دهند (این سهام معمولا بین 5 تا 20 درصد است). در دوره شتاب، استارت‌آپ قرار است به مرحله معرفی برسد و بتواند وارد بازار شود. برای تجاری‌سازی ایده معمولا یک دوره چهار تا 9 ماهه نیاز است. مرحله نهایی «معرفی به سرمایه‌گذار» است که در اصطلاح به آن «روز نمایش» یا دمو دِی (Demo Day) می‌گویند. در این روز استارت‌آپ‌هایی که دوره شتاب خود را به پایان رسانده‌اند، کسب‌وکارشان را به سرمایه‌گذار ارائه می‌کنند و در صورت موفقیت، اعتبارهای میلیاردی جذب خواهند کرد تا بتوانند استارت‌آپ خود را به شرکتی بزرگ تبدیل کنند.

اگر استارتاپ‌آپ ایده خوبی داشته باشد و مقیاس‌پذیر باشد، می‌توان رشد آن را پس از تجاری‌سازی و ورود به بازار تخمین زد. شتاب‌دهنده‌ها نیز براساس همین منطق تیم‌هایی که تصور می‌کنند موفق خواهند بود را انتخاب می‌کنند و با رشد آنها در حقیقت سهام خود را رشد می‌دهند. مزیت بهره‌گیری از حمایت شتاب‌دهنده (حمایت مالی، آموزشی، قانونی و حقوقی) برای تیم‌های استارت آپی، بهره‌مندی از امکانات مالی و راهنمایی خبرگان حوزه‌های مرتبط با ایده‌شان است. در حقیقت یک استارتاپ با یک تیم و ایده شروع می‌کند و می‌تواند با کمک شتاب‌دهنده آن را تبدیل به شرکتی بزرگ با ارزش میلیاردی کند. در ایران نیز می‌توان به شتاب‌دهنده‌های موفقی همچون آواتک، دیموند، ستاک، فینوا و... اشاره کرد. از استارت آپ‌های موفق در شتاب‌دهنده‌ها که امروزه به شرکت‌های بزرگ تبدیل شده‌اند می‌توان به ایوند، تپ‌سی، جاب‌اینجا، ریحون و فرانش اشاره کرد.

منتشر شده در روزنامه جام‌جم: http://jjo.ir/oikwivej