داستان ورود چای به ایران

همیشه ورود اولین‌ها جذاب است. ورود چای به ایران هم یکی از رویدادهای مهم تاریخ است که زندگی ایرانیان را به قبل از آشنایی با چای و بعد از آن تقسیم کرده است. دسترسی به چای مرغوب و چای ممتاز در روزگاری که در آن زندگی می‌کنیم چندان کار سختی نیست اما روزگاری را تصور کنید که محمد میرزا کاشف‌السلطنه برای اولین بار در سفری از هند بذر چای را به ایران آورد. اگر بخواهیم تصوری از آن دوران داشته باشیم بهتر است به روزهایی فکر کنیم که میوه‌ای مثل موز چقدر کمیاب بود و دیدن و چشیدنش به یکی از اتفاقات مهم زندگی هر ایرانی تبدیل می‌شد. دوران ورود چای به ایران هم چنین شرایطی داشته است. این گیاه خاص و نوشیدنی گرم در حالی به ایران وارد شد که قهوه‌خانه‌ها محفل اصلی در هر محله به حساب می‌آمدند.

در دوره قاجار مردی به نام محمد میرزا قوانلو که بعدها به نام کاشف‌السلطنه شناخته شد و یکی از مردان با نفوذ در دربار قاجار بود عازم هند شد تا با چند مورد از دانه‌های گیاهی رایج در هند آشنا شود. کاشف السلطنه متولد 1244 هجری شمسی بود و در تربت حیدریه به دنیا آمده بود. اون بعدها عنوان چایکار را به عنوان شهرت خودش انتخاب کرد. کاشف‌السلطنه پس از گذراندن چندین ماه در کشور عجایب هندوستان با بذر چای و چند بذر دیگر به ایران برگشت.

سوغات هند

همانطور که گفته شد چای سوغاتی بود که معتمد دربار قاجار با خودش به ایران آورد. کاشف السلطنه به دستور مظفرالدین شاه قاجار عازم هند شد. او بعد از ورود به هند، تمام تلاش و تمرکزش را بر روی نحوه کشت و برداشت چای متمرکز کرد. در سال 1279 با بذر و چندین نهال چای به ایران بازگشت و به دنبال یک محیط مناسب برای کاشت چای گشت. در نهایت پس از بررسی‌های لازم، شهرهای لاهیجان و تنکابن را برای کاشت این گیاه انتخاب کرد. مردم شهرهای شمالی در ابتدا تا حدودی مخالف کاشت این گیاه جدید بودند اما پس از پیگیری‌های متداوم محمد میرزا، مزارع چای در لاهیجان، تنکابن و چندین شهر شمالی رواج پیدا کرد. محمد میرزا به همراه گروهی که آموزش دیده بودند مراحل کاشت و برداشت را به مردم شمالی آموزش داد و سپس از طرف شاه وقت، لقب کاشف‌السلطنه را دریافت کرد. سوغاتی که محمد میرزا قوانلو که بعدها به پدر چای ایران هم شناخته شد، برای ایرانیان آورد امروزه یکی از ثابت‌ترین مواد غذایی خانه‌های ایرانی است.

جایگاه چای در فرهنگ ایرانی

چای ایرانی رقبای زیادی در بازار نوشیدنی دارد. علاوه بر قهوه که یکی از رایج‌ترین نوشیدنی‌های گرم در سراسر جهان است، انواع چای خارجی وارد بازار ایران می‌شود. چای خارجی با تنوع رنگ و عطر بخش مهمی از بازار چای را به خود اختصاص داده است اما در طی سال‌های گذشته با افزایش کیفیت چای ایرانی، این چای هم در بین ایرانیان جایگاه خود را پیدا کرده است. این نوشیدنی بخش جدایی‌ناپذیری از سبک زندگی ایرانی است. می‌توان گفت اکثر ایرانیان صبح خودشان را با نوشیدن یک فنجان چای گرم شروع می‌کنند و نوشیدن چای مانند یک رسم روزانه در طی روز چندین بار تکرار می‌شود. به طور کلی می‌توان به جایگاه این نوشیدنی در خانواده‌های ایرانی به مثابه یک عامل حال خوب نگاه کرد. نوشیدن این نوشیدنی گرم بهانه‌ای برای دور هم جمع شدن و گفتگو در طی کار و گذران زندگی روزانه است.

کلمه چای هم مانند بذر این گیاه وارداتی است و ریشه این لغت به زبان چینی و آسیای مرکزی برمی‌گردد. همانطور که نوشیدنی چای جایگاه خودش را در فرهنگ ایرانی پیدا کرده است این کلمه هم به خوبی در زبان فارسی نشسته است و هیچگاه معادلی برای آن پیشنهاد نشده است. البته می‌توان گفت کلمه (Chai) یک اسم مشترک برای این نوشیدنی در بین ساکنان قاره آسیاست که به یک نقطه اشتراک فرهنگی هم تبدیل شده است.

بنابراین داستان چای از این قرار بود که شاه کشور در دوره قاجار پس از چشیدن چای در کشورهای بیگانه تصمیم می‌گیرد این دانه را به کشور خودش بیاورد و بر روی کاشت این گیاه در زمین‌های حاصلخیز ایران سرمایه‌گذاری کند. نتیجه بلندپروازی مظفرالدین‌ شاه و همت و تلاش محمد میرزا قوانلو معروف به کاشف‌السلطنه این شد که امروزه چای ایرانی به یک محصول با کیفیت در بازار چای تبدیل شده است و با طبع بخش زیادی از جمعیت ایران سازگاری دارد. اگر شما هم از علاقه‌مندان به چای ایرانی و عطر و طعم بی‌نظیر آن هستید پاراگراف بعدی را بخوانید تا چای نوشکام را بیشتر بشناسید.

پس از شنیدن داستان چای ایرانی وقت آن رسیده است که با یکی از چای‌های ایرانی به نام چای نوشکام آشنا شوید. این محصول از چای ممتاز و درجه یک همراه با استانداردهای جهانی تولید می‌شود و مصرف‌کنندگان این محصول از نوشیدن این نوشیدنی اصیل شیرین‌کام خواهند شد. این چای از مزارع سرسبز شمال ایران دستچین شده و طعم خاص آن در ذهن و خاطر شما ماندگار خواهد شد.