این گوی این میدان

مهدی زمانیان - زبانزدی (=ضرب‌المثل) کهن در زبان پارسی میانه:

در زبان پارسی میانه‌ زبانزدیست (ضرب و المثل) که در زبان پارسی‌نو روایی ندارد، پسندیده است که دوباره آن را در گفتار و نوشتار زنده گردانیم.

در کارنامه اردشیر بابکان آمده است که در دربار اشکانیان، اردشیر که نوجوانی بیش نبود، به همراه پسر و جانشین شاهنشاه اشکانی به شکار می‌رود که اردشیر با زبردستی گورخری را شکار می‌کند و هنگامیکه شاهنشاه اشکانی اردوان (چهارم یا پنجم) جویای چگونگی آن شکار می‌شود، شاهزاده اشکانی شکار چیره‌دستانه‌ی اردشیر را به نام خود می کند و می‌گوید که گور را وی شکار کرده است.

اردشیر نوجوان از این دروغ به خشم آمده و می‌گوید:

"این دشت نیک و گور ایدر بسیار ، من و تو ایدر، دیگر آزمایش کنیم"
ایدر = اینجا

این گنج‌واژه پارسی میانه( پهلوی ساسانی) یادآور زبانزد پارسیِ نو "این گوی و این میدان " است که ، بی‌گمان پیشینه‌ای بَس کهن دارد، چرا که این زبانزد پارسی نیز به بازی چوگان نمارش (=اشاره )دارد.

در شاهنامه فردوسی بزرگ، این بخش از داستان این چنین آمده است.

چنین داد پاسخ بدو اردشیر
که دشتی فراخ است و هم گور و تیر
یکی دیگر افکن برین هم‌نشان
دروغ از گناهست از بر سر کشان

به پارسی روان این زبانزد این چنین می‌شود

"دشت فراخ است و گور و تیر، نیز بسیار !"

اندیشکده آژفنداک هوَخشَتَره

https://virgool.io/@pishine-eran-shahr/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-nlehihdbfdym