چارچوب اسکوآد در مدیریت محصول Spotify (قسمت دوم)

هدف این مقاله بررسی کمپانی اسپاتیفای یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه کاربرد چارچوب اسکوآد (Squad) در فرآیند چابک مدیریت محصول است. با آکادمی محصول همراه باشید.

برای مشاهده سایر مقالات در زمینه مدیریت محصول و اسکرام، به وب سایت آکادمی محصول به آدرس http://productcollege.ir/ مراجعه کنید.

در مقاله اول به بررسی مفاهیم و تعاریف چارچوب اسکواد پرداختیم و در این مقاله به مورد کاوی کاربرد این چارچوب در کمپانی اسپاتیفای خواهیم پرداخت. کمپانی اسپاتیفای به عنوان یکی از شرکت‌های فعال در زمینه موسیقی، پادکست و ویدئو به طور رسمی در سال ۲۰۰۶ راه‌اندازی شد. دفتر اصلی شرکت اسپاتیفای در استکهلم سوئد است. این شرکت برای چابک‌سازی فرآیندهای توسعه محصول و بهبود خدمات خود از چارچوب اسکوآد استفاده می‌کند. اما چرا؟

مهمترین دلایل اتخاذ این چارچوب توسط کمپانی اسپاتیفای عبارتند از:

فرهنگ‌سازی شکست و پذیرش آن در فرآیند مدیریت محصول

این جمله را بنیان‌گذار اسپاتیفای، دنیل راک گفته است:

هدف ما این است که با سرعت بیشتری از بقیه، شکست بخوریم.

به اعتقاد دنیل راک، مرتکب اشتباه شدن و شکست خوردن در فرآیند چابک مدیریت محصول و توسعه نرم افزار امری رایج و اجتناب ناپذیر است. پس چرا درحالی‌که بالاخره طعم شکست را خواهیم چشید سعی نکنیم زودتر شکست بخوریم و اشتباهات‌مان را زودتر از بقیه اصلاح نکنیم؟ هر شکستی فرصتی برای یادگیری و بهبود است. این استراتژی اسپاتیفای برای موفقیت در بلندمدت به خوبی جواب داده است.

این دیدگاه درباره شکست به‌ طور کاملاً واقعی و جدی در تمام کمپانی اسپاتیفای جاری است به ‌صورتی که هر اسکوآد از ابزاری به نام “دیوار شکست” استفاده می‌کند که شکست‌های خود را در مدیریت محصول و اشتباهاتی که در توسعه نرم‌افزار انجام داده است را با دیگر اسکوآدها به اشتراک می‌گذارد تا اسکوآدها از اشتباهات یکدیگر درس بگیرند و در فرآیندهای توسعه محصول در تیم خود از این تجربیات به نحو احسن استفاده کنند.

نحوه‌ی برخورد با شکست‌ها در اسپاتیفای به این صورت است که:

هرگز مهم نیست تقصیر چه کسی بوده که شکست خورده‌ایم؟
این مهم است که چه اتفاقی افتاد و ما چه یاد گرفتیم؟
این مهم است که چه چیزی را تغییر دهیم تا شکست نخوریم؟

هدف، صرفاً حل کردن مشکلات در فرآیندهای مدیریت محصول یا توسعه نرم‌افزار نیست بلکه هدف، حل مشکلات فرآیندها و روال‌های موجود و پیشرو است تا بتوان در سایر اسکوآدها نیز در صورت بروز مشکلات مشابه، از شکست‌ها اجتناب ورزید و احتمال وقوع‌شان را کاهش داد.

مدیریت محصول با بهبود مستمر

اسکوآدها در اسپاتیفای هرچند هفته یک‌بار جلسات مروری برگزار می‌کنند تا ببینند، چه جاهایی خوب عمل کرده‌اند و چه مواردی مثلاً در پروژه‌های توسعه نرم‌افزار نیاز به بهبود دارند. بهبود مستمر در سازمان، توسط اسکوآدها شروع شده و توسط مدیران رده‌بالای سازمان حمایت و پشتیبانی می‌گردد.

ساختار مستقل و جدا از هم اسکوآدها سبب شده که هر اسکوآد فقط بر روی پروژه مدیریت محصول خود کار کند و این استقلال و آزادی عمل به تیم اجازه می‌دهد دست به آزمایش و تجربه بزنند، بی آنکه بترسند ممکن است عملکرد سایر اسکوآدها آسیب ببینند و یا سازمان را متضرر سازد. زیرا عواقب اشتباهات و شکست‌های هر اسکوآد محدود به خودشان است و دیگران را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بنابراین این امر خلاقیت آن‌ها را افزایش داده و موانع و ریسک‌های تصمیمات و اعمال جدید را به حداقل می‌رساند.

بهبود تدریجی محصول در طول فرآیند توسعه نرم‌افزار باعث می‌شود امکانات جدید و تغییرات صورت گرفته در محصول ابتدا توسط تعداد کمی از کاربران و مبتنی بر استراتژی‌های A/B تست مورد استفاده قرار گرفته و با توجه به بازخوردهای دریافتی، مورد نظارت و اصلاح قرار گیرد. بنابراین اگر اشتباهی در فرآیند تحلیل و توسعه رخ داده باشد، تعداد کمی از کاربران و در مدت زمان کوتاهی در معرض این تغییرات قرار می‌گیرند و اسکوآد قادر است به سرعت اصلاحات و بهبودهای لازم را انجام دهد. بنابراین، تیم‌های هر اسکوآد جرات ریسک کردن و آزمون و خطای قابلیت‌ها و تغییرات جدید را خواهند داشت.

مدیریت محصول و توسعه چابک آن

کمپانی اسپاتیفای محصولات خود را به تدریج عرضه می‌‌کند و برای عرضه‌ی محصول نهایی مراحل مختلفی را طی می‌کند، به این صورت که ابتدا نمونه آزمایشی اولیه محصول را ساخته و در اختیار تعداد محدودی از کاربران قرار می‌دهد. پس از گرفتن بازخورد و اینکه آیا اصلاً کاربران به چنین محصولی نیاز دارند و از آن استفاده می‌کنند؟ درصورتی‌که جواب مثبت باشد حداقل محصول پذیرفتنی و قابل عرضه (MVP) را باز هم به‌صورت محدود عرضه می‌کنند و پس از گرفتن بازخورد مجدد و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده، تغییرات موردنیاز و اصلاحات را انجام خواهد داد تا به رضایتمندی کاربران دست یابد. وقتی محصول به آن چیزی که واقعا کاربران نیاز دارند، تبدیل شد در این صورت نسخه نهایی را به صورت تدریجی در دسترس کاربران سراسر دنیا قرار می‌دهند.

چارچوب اسکوآد، عاشق آزمون و خطا در مدیریت محصول

اسپاتیفای معتقد است که ایده‌های جدید و ناب برای توسعه نرم‌افزار یا هر کار دیگری با الهام گرفتن یک فرد از یک‌چیز خاص شروع می‌شود مثل کشف جاذبه‌ی زمین توسط نیوتن با مشاهده افتادن سیب از درخت. بنابراین برای اینکه افراد بتوانند خلاق و ایده پرداز باشند، نیاز دارند تا زمانی را فارغ از کار بگذرانند، استراحت کنند به گردش و سفر بروند، بازی کنند، ورزش کنند و غیره.

بر همین اساس اسپاتیفای به تیم‌های خود اجازه می‌دهد همواره ۱۰% از زمان کارشان را در پی کشف و تجربه چیزهای جدید حتی نامربوط به کار باشند تا شاید ایده‌ای به آنان الهام شود. اصلاً هم مهم نیست که ایده پیشنهادی فرد کاربردی باشد یا نه، مهم این است که حس خلاقیت و ایده‌پردازی افراد همواره در تکاپو و تلاش برای درک چیزهای جدید باشد و ذهن افراد باز نگه داشته شود.

بنابراین افراد به‌راحتی می‌توانند هر چیز جدیدی را آزمون ‌و خطا کنند و باعث می‌گردد تا تصمیمات به‌جای آن‌که بر اساس عقاید و سلایق و اختیارات افراد گرفته شود بر اساس داده‌های واقعی حاصل از آزمون ‌و خطا گرفته شود.

بروکراسی یا بی‌نظمی

بروکراسی زیاد یا بسیار کم، هر دو منجر به اتلاف وقت، انرژی و منابع می‌گردد. در همین راستا، فرهنگ چابک اسپاتیفای در مدیریت محصول باعث شده تا تعادل بین بروکراسی و بی‌نظمی برقرار شود.

هم‌چنین جهت جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش بروکراسی، پروژه‌های بزرگ به چندین پروژه کوچک تقسیم می‌گردند تا هم در زمان صرفه‌جویی شود و هم ریسک اشتباهات تیم‌ها کاهش یابد و بر هم اثر نگذارند.

مدیریت محصول مبتنی بر مستندسازی و مصورسازی

اسپاتیفای معتقد است بهترین روش برای کاهش هزینه و هدر رفت منابع، مستندسازی و مصور نمودن پروسه مدیریت محصول و صحبت درباره‌ی آن است. اینکه چه موانعی سر راه رسیدن به هدف است؟ مشکلات فعلی چیست؟ چه‌کارهایی باید انجام داد؟ هدف بعدی چیست؟ هدف نهایی و غایی چیست؟ و غیره. در اسپاتیفای تمام موارد بالا روی تخته سفیدی نوشته‌شده و در مورد آن‌ها بحث و طوفان فکری انجام می‌گردد تا اعضای اسکوآدها، متوجه اوضاع کلی شده و به درکی مشترک برسند.