کتاب «ایران و آمریکا تاریخ یک رابطه»

#رابطه_ایران_و_ آمریکا تو سال‌های اخیر پای ثابت موضوع بحث‌های ما ایرانی‌هابوده. از بحث‌های تاکسی گرفته تا صف نانوایی و شب انتخابات. اخیرا #کتاب اقای #جان_قزوینیان، «#ایران و #آمریکا تاریخ یک رابطه»، رو دیدم. ایشون روزنامه‌نگار هستند و زاده ایران، بزرگ شده لندن ومدیر مرکز خاورمیانه دانشگاه پنسیلوانیا. این مشخصات و مقدمه اقای #سعید_لیلاز برای این کتاب درنشر @nimajpublication، همینطور مطالعه مقدمه و فصل پایانی کتاب مجابم کرد کل کتاب رو مطالعه کنم.

در بخش پایانی این کتاب نویسنده، 4 عامل رو میشمارد که مانع ایجاد تمام شدن این مناقشه هستند:

عامل اول: انقلابیون تندرو که همه آنها در این ترس زندگی می‌کنند که مبادا با از دست دادن دشمن جنگجویی به نام آمریکا نتوانند جامعه ای را که به دشمنی با آن فراخوانده اند رهبری کنند.

عامل دوم: مخالفت اسرائیل و کسانی که در مذاکرات مربوط به خاورمیانه و آمریکا نفوذ بسیار بالایی دارند. مخالفند چون عادی سازی رابطه ایران و آمریکا، معماری پیوندهای اتحاد و ائتلاف خاورمیانه را تغییر خواهد داد.

عامل سوم: نهادهای سیاسی و سنی مذهب، که عربستان، مصر و سایر کشورهای عرب را شامل میشه. مخالفند به همان دلیلی که اسرائیل مخالف است.

عامل چهارم: راستگرایان سنتی آمریکایی و بطور کلی اعضای جمهوری‌خواه، علی‌الخصوص زمانی که در قدرت نیستند.

خب، خوندن این بخش، علی‌الخصوص عامل اول مجابم کرد برم و کتاب رو بخونم ببینم من هم با خوندن کتاب به این نتایج می‌رسم؟!

کتاب رابطه دو ملت/دولت رو از 1720 بیان میکنه و موارد دوستی دو ملت رو از زمان صفویه و عثمانی می شمرد. ولی طبق روایت این کتاب، منازعه ایران و ایالات متحده از کودتای 28 مرداد شروع شد، با اینکه مرحوم مصدق با توجه به پالس‌های دریافتی به شدت روی امریکایی ها حساب باز کرده، ناگهان به دلیل روی کار آمدن آیزنهاور جمهوری‌خواه، آمریکایی هایی که زمان دموکرات ها میشد روشون حساب باز کرد، نه تنها زیرپای مصدق رو خالی می کنند، بلکه علیه‌ش کودتا هم می‌کنند. روایتی که بیش از اینکه تاریخی باشه، بنظر ژورنالیستی ست. آمریکایی دموکرات خوب و آمریکایی جمهوری‌خواه بد :)

دومین موضوع مهم، اشغال سفارت هست. در این روایت سفارت آمریکا یه گوشه نشسته بود و داشته ماست خودش را می‌خورد، که ناگهان خود را در اشغال دانشجویان پیرو خط امام می‌بینه. علی رغم این روایت خیلی ملو، بیان می‌کنه که مهم‌ترین نگرانی دانشجویان، تکرار کودتا 28 مرداد بوده و این خطر رو واقعا حس میکردند و اشتباه کارتر در پذیرش شاه این حس رو تقویت میکنه.

تا اینجای کار زدی ضربتی، ضربتی نوش کن. از حمایت آمریکا از صدام در جنگ تحمیلی و حمایت از تجزیه‌طلب‌ها و... که بگذریم، می‌رسیم به تلاشهای طرفین در حل منازعه. نویسنده کتاب نشون میده که از زمان مرحوم هاشمی تلاش‌هایی برای حل این مناقشه صورت پذیرفته و یکی از این ها تلاش مرحوم هاشمی برای آزادسازی گروگان های آمریکایی در لبنان بود.

رفسنجانی از این سخنان استقبال کرد.

نمونه ی دیگر: کانال ژنو و همکاری ایران با آمریکا در جنگ افغانستان

نمونه دیگر: نامه دولت #خاتمی و پاسخ ایالت متحده

بخش های دیگری از این کتاب رو ببینید:

آژانش اتمی، هیچ نشانه ای از انحراف در فن آوری هسته ای بسوی مقاصد نظامی یا سایر وسایل انفجاری پیدا نکرد. فکر میکنید عکس‌العمل بوش چه بود؟!

دولت اوباما قبل انتخابات 88 ایران نامه‌ای به رهبری ایران مینویسه و پاسخ‌ش رو هم دریافت میکنه. همه چی انگار آرومه ولی....

یادم میاد که سریع کتاب رو ورق می زدم که بتونم توجیه اقای قزوینیان رو برای عامل اول بیابم، آخرش یاد این میم جالب افتادم:

قزوینیان در اثنای کتاب اشاره میکرد که داره بعنوان یک ناظر بی‌طرف به داستان نگاه میکنه. جالب هست که در تمامی موضوعات بالا که اشاره کردم، تحلیل نویسنده مبتنی بر این هست که آمریکایی ها بودند که بازی رو به هم زدند. بماند که از کنار «ماجرای خروج از برجام» و «ترور سردار سلیمانی» سوت زنان عبور کرده. متوجه نمیشم چ‌طور یک فرد بی‌طرف، از این نوشته ها میتونه اون نتیجه رو بگیره. احتمالا بیطرفی‌ مثل رسانه ملکه (bbc)! :)

کتاب علی‌رغم اسمش بیشتر ژورنالیستی هست تا تاریخی! شاهدش اشتباهات فاحشی هست که چند جای کتاب عیان هست. یکی دو نمونه‌‌اش رو می‌گم:

یه جایی از کتاب اشاره میکنه که احمدی‌نژاد چون پیروزی‌ش در سال 84 رو مدیون سپاه می‌دونست، هفته‌ای رو بعنوان هفته سپاه نامگذاری کرد. خب این ادعا خنده‌داره! در حالی‌که سالها پیش از احمدی‌نژاد، روز میلاد امام حسین(ع) روز پاسدار نامگذاری شده. یا در همین ماجرا انتخابات 84، آنهایی که مطلعند میدانند، در سال 84 سپاه به حمایت از قالیباف متهم بوده.

هرچند به زبان انگلیسی نوشته شده اما بنظرم مخاطب‌ش ایرانی‌ها هستند (در راستای دیپلماسی عمومی ایالات متحده) و اتفاقا موضوع هم کاملا موضوع روز هست. خیلی جاها نظرات شخصی‌ش رو مطرح میکنه مثلا جایی نظرش رو درباره قانون اساسی کشور اعلام میکنه‌، خب چون نظر شخصی‌ش هست چندان مهم نیست. ولی علاوه بر این بسیاری از موضوعات تاریخی بیان می‌کنه که با بررسی‌ش متوجه میشیم اینها همون قرائت های رسانه ملکه از تاریخ معاصر هستند. ایشون در ماجرای سقوط مصدق، اولا اصلا اشاره ای به نقش آیت الله کاشانی در ایجاد جبهه مردمی برای ملی شدن صنعت نفت نمی‌کنه. از طرف دیگه مشخصا اعلام میکنه که آیت الله کاشانی یکی از ذینفعان کودتا بوده. البته این رو بنقل از سفارتخانه انگلیس میگه. من با کمی تحقیق به مناظره اقای کائینی با اقای سرگی بارسقیان در موضوع کودتا رسیدم که میتونید تو کانال تلگرام‌شون پیداش کنید، چون حالت مناظره داشت واقعیت های جالبی رو براتون روشن می‌کنه.