آموزش حسابداری از زبان من - بخش سوم

معادله حسابداری

دارایی ها= بدهی ها+ حقوق صاحبان سهام

اول از همه معنی این کلمات رو میگم :

• دارایی ها: یعنی هر چیزی که متعلق به هر شخصی باشه. مثل یه آدم که خونه داره، ماشین داره، پول داره و هر چیزی که مال اونه این مجموعه داراییهای هر شخصه.
• بدهی ها: یعنی پولی که به هر کسی میتونیم بدهکار باشیم امکان داره اطرافیان باشن یا حتی میتونه اداره آب یا گاز باشه.
• حقوق صاحبان سهام: یعنی سرمایه ای که میذارن و میزان سود و زیانی که توی یک سال به دست میارن.

حالا این معادله یعنی چی؟ یه مثال میزنم. مثل اینکه یه زوج بخوان زندگیشون رو شروع کنن. یه مقدار پول خودشون دارن و مقداری هم قرض و وام می‌گیرند. با اینا میرن خونه تهیه می کنند، لوازم خونه می خرند و کلی به داشته هاشون اضافه میکنن. اینجا دقیقا پول خودشون به عنوان سرمایه و قرض و وام هم به عنوان بدهی رو اصطلاحاً میریزن تو یه کاسه و ازش بر میدارن تا دارایی هاشون به دست بیاد. پس یک شخص حقوقی با نشون دادن این معادله (که در گزارش های حسابداری اسمش ترازنامه است) میگه چی دارم و اینا رو از کجا تهیه کردم.

تاثیر رویداد های مالی در معادله حسابداری

همه مون وقتی اسم حسابداری میاد یاد دو کلمه می‌افتیم بدهکار ، بستانکار. به این دو واژه بالا میگن ماهیت حساب ، یعنی هرچیزی که متعلق به شخص باشه بدهکار محسوب میشه و هر چیزی که منبع تامین نیاز شخص باشه بستانکار محسوب میشه . با توجه به این توضیح دارایی ماهیت بدهکار داره (سمت راست معادله ) و در مقابل ، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام ماهیت بستانکار دارن ( سمت چپ معادله).

برای اینکه این معادله به هم نخوره وقتی که یک طرف معادله کم یا زیاد میشه طبیعتاً اون طرف معادله هم باید زیاد یا کم بشه . برای اینکه تو اتفاقاتی که واسه یک شخص حقوقی میافته بتونیم این معادله رو همیشه برابر نگه داریم باید حساب ها رو بر اساس ماهیت شون مثبت و منفی بکنیم. اگر خاطرتون باشه تو بخش دوم یه مثال زدم که در تاریخ 01/01/1401 تعداد 2 عدد مداد به قیمت هر کدوم 50 تومن فروخته شده . همین رو براتون توضیح میدم اونو 2 تا فروش متعلق به خودش بوده پس دارایی هاش منفی میشه یا به اصطلاح بستانکار میشه یعنی خلاف جهت ماهیتش. در مقابل پول بدست آورده و چون دوباره به دارایی هاش اضافه کرده ، مثبت و یا به اصطلاح بدهکار میشه.

دارایی ها= بدهی ها+ حقوق صاحبان سهام

دارایی ها : 2 تا مداد -100

دارایی ها : پول نقد +100

مثال دو: به عنوان سرمایه گذار مبلغ 1 میلیون تومان میریزیم به حساب بانک شرکت

حقوق صاحبان سهام : منبع تامین پول نقد +1.000.000

دارایی ها : پول نقد +1.000.000

مثال سه : ۲۰۰ هزار تومن قرض میگیریم و چند روز بعد پسش میدیم

بدهی ها : در زمان گرفتن پول از شخص + 200.000

دارایی ها : پول نقد +200.000

بدهی ها : در زمان پس دادن پول به شخص - 200.000

دارایی ها : پول نقد -200.000

در تمامی این مثال‌ها هرجا که علامت مثبت هست یعنی اون حساب بر اساس ماهیتش لحاظ شد و اگر علامت منفی داشت برخلاف ماهیتش لحاظ شده. در نتیجه دارایی‌های مثبت بدهکارن و دارایی‌های منفی بستانکار و در سمت چپ معادله بدهیها و حقوق صاحبان سهام مثبت بستانکارن و منفی بدهکار. به این عمل در حسابداری میگن تحلیل داده های رویداد های مالی.

حسابهای دائم و موقت

مسئله قابل توجهی که در اینجا وجود داره اینکه در حسابداری برای گزارش دهی یک دوره زمانی رو انتخاب میکنن. این دوره زمانی رو دوره مالی میگن که معمولاً یک ساله است و در حسابداری بهش میگن سال مالی.

با در نظر گرفتن دوره مالی ، حساب هایی که در معادله حسابداری هستند رو حسابهای دائم میگن . چرا که از یک دوره مالی به دوره مالی بعد منتقل میشه. حالا یه سری حساب هم داریم به اسم حسابهای موقت با توجه به تعریف بالا معلومه که از یک دوره به یک دوره دیگه منتقل نمی شه و در پایان همون دوره محاسبه میشه . این حسابهای موقت دو گروه هستند. یکی گروه هزینه ها و دیگری گروه درآمدها. تو حسابداری میگن هزینه ها و درآمدها باید مربوط به همون دوره مالی باشه (اینو بهش میگن اصل تطابق). در مورد ماهیت این دوتا هم میگم : چیزی که به ما تعلق داره بدهکاره ، پس هزینه ها بدهکارن چون به ما تعلق دارن درسته که ما پول پرداخت می‌کنیم یا در تعهد پرداخت پول قرار میگیریم ولی بابت خدمت یا کالایی که در اختیار ماست. مثلاً اگر یه خودکار خریدیم خودکار مال ماست پس هزینه ماست پس بدهکاره. تو درآمدها قضیه برعکس یعنی ما در تعهد انجام دادن یا فروختن کالا یا خدمت هستیم که باید در مقابلش وجهی دریافت بکنم میشه اینجوری هم گفت که برای تامین دارایی هامون مشغول به فروختن یا ارائه خدمات میشیم.

طبق روال همیشه موضوع مطلب بعدی رو باید بگم : حسابهای زیر مجموعه معادله حسابداری