بندتا: شیاد یا قدیس هم‌جنس‌گرا

هم‌جنس‌گرایی در قرن بیست و یکم هم عیجب بنظر می‌رسد، چه برسد به قرن ۱۶ ام، آن هم در صومعه‌ای در ایتالیا. آن زمان کلیسا قدرت بلامنازعی داشت و هر پلیدی را با قاطعیت از دامنش پاک می‌کرد. نیروهای سرکش و عصیانگر، مطیع کلیسا بودند. فیلم بندتا (Benedetta) که مبتنی بر داستانی واقعی‌ست، مرا غافلگیر کرد. داستان جدال نفس‌گیری‌ست میان قدرت‌ها و امیال.

گرایش به هم‌جنس در ایران پیشینه دور و درازی دارد. در کتاب «شاهدبازی»، سیروش شمیسا توضیح می‌دهد که معشوق مرد تا چه اندازه در جامعه متداول و مرسوم بوده. احتمالا عشق یا هم‌جنس‌خواهی مذکر قبح امروزی را نزد قدما نداشته و شاید اصلا قبحی نداشته است. مثلا تا یک قرن پیش کسی مانند ایرج میرزا که از افراد متشخص جامعه بود در بیان شاهدبازی‌های خود ظاهرا هیچ احساس شرمندگی نداشت. با این وجود از هم‌جنس‌خواهی مونث نه چیزی شنیده‌ام نه می‌دانم. احتمالا موضوع چنان شرم‌آور و سنگین بوده که نه کسی تمایل به ابراز داشته نه کسی دستش به نوشتن می‌رفته است. فیلم بندتا به ما فرصتی می‌دهد تا واکنش جامعه را در قبال این موضوع بسنجیم.

داشتن عشقی به جز مسیح در میان روحانیان و راهبه‌های کاتولیک قابل تحمل نبوده و نیست. این افراد عمر خود را وقف پروردگار و هدایت بندگانش کرده‌اند. بندتا از کودکی به صومعه شهر کوچک پشیا (Pescia) واگذار می‌شود. در جوانی حالات روحی روانی خاصی را تجربه می‌کند گویا که با مسیح یا ماورا رابطه دارد. و مدتی بعد ادعا می‌کند که به همسری مسیح پذیرفته شده. ادعایی که او را تا ریاست صومعه بالا می‌برد. با این حال ماه همیشه پشت ابر باقی نمی‌ماند. زود روابط گناه‌آلود بندتا با یکی از راهبه‌ها لو می‌رود. بدین خاطر اسقف بزرگ، شخصا به پشتا می‌آید تا محکمه‌ای الاهی برگزار شود.

معلوم نیست بندتا چه اندازه قدرت کشف و شهود داشته یا صرفا به فریب مردم مشغول بوده. حتی معلوم نیست دقیقا بندتا چه گرایش و تمایلاتی دارد چرا که حرفی به زبان نمی‌آید و حریم ممنوع فکر و رفتار هستند. خوشبختانه فیلم جهت‌گیری اخلاقی یا سیاسی ندارد؛ سعی می‌کند بی‌طرفانه روایت کند و قضاوت را بر عهده ببیننده بگذارد. باید دید عشق به مسیح تا چه اندازه از تمایلات بندتای جوان در برابر کلیسای متعصب محافظت می‌کند.

فیلم کلیسا را با پرسشی مهیب روبرو می‌کند: عشق کلیسایی چطور و از چه راهی متجلی می‌شود؟ به قول حافظ:
واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند ... چون به خلوت می‌روند آن کارِ دیگر می‌کنند

داستان در یک همه‌گیری مهم تاریخ، طاعون یا مرگ سیاه اتفاق می‌افتد. من با پیش‌زمینه همه‌گیری کرونا انتظار واکنش پزشکی و مراقبت‌های اصولی را داشتم. واکنش مردم و نخبگان آن زمان به طاعون خارق‌العاده بود. البته گناهی هم نداشتند. دیدن فیلم بندتا مسیری را که در طول تاریخ طی کرده‌ایم تا به اینجا برسیم را به ما نشان می‌دهد. واقعا مسیر زیادی به پیش آمده‌ایم.

فیلم دارای صحنه‌های جنسی و خشونت است. برای زیر ۱۸ سال مناسب نیست.