چگونه پادکست بسازیم؟

من مجتبی مویدی هستم و به عنوان فردی که سال‌هاست در عرصۀ تولید محتوا فعالیت می‌کند، گونۀ محتوایی پادکست را یکی از انواع بسیار جذاب می‌دانم که معتقدم به‌سرعت، جای خود را در میان مخاطبان باز کرده و پیشرفت آن، در سال‌های آینده از این هم بیشتر خواهد شد.

در این‌جا تصمیم گرفتم که به افراد علاقه‌مند، برای ورود هوشمندانه‌تر به دنیای ساخت و تولید پادکست، کمک کنم. این مطلب، بخش اول مطلب چگونه پادکست بسازیم است و بخش دوم آن را به زودی منتشر خواهم کرد. در یک کلام، به عنوان کسی که به شدت درگیر ایده آل گرایی بوده، به شما توصیه می کنم اگر ایده ای در سر دارید، آن را روی کاغذ بیاورید و سپس به هر نحوی که بلدید، آن را به پادکست تبدیل کنید. پس از تجربیات زیاد و جستجوهای بسیار، چند نکته مهم را استخراج کرده‌ام که به صورت زیر به شما ارائه می‌کنم.

1- اساسا پادکست‌های داستانی و روایی، کشش و جذابیت بیشتری دارند. تعریف کردن و شنیدن داستان، حتی برای کسی که دارد آن را تعریف می‌کند هم جذاب است. حتی برای کسی که انتهای داستان را می‌داند و حتی برای کسی که آن را تعریف کرده است، گوش دادنِ دوبارۀ داستانی که خودش آن را تعریف کرده است، جذابیت دارد.

2- در برنامه‌ها و وبسایت‌هایی که پادکست در آن‌ها عرضه می‌شود، چیزی که بسیار اهمیت دارد، تصویر کاور پادکست است. بسیاری از افرادی که پادکست تولید می‌کنند، به این نکته دقت نمی‌کنند که در نگاه اول، پادکست، که یک موجودیت شنیداری است، بر اساس کاور آن، که یک اثر دیداری است، قضاوت می‌شود. این یعنی هرچقدر هم که پادکست پرمحتوایی ساخته باشی و هرچقدر هم در فن بیان و صدای رسا، خوب عمل کرده باشی، بازهم باید به گرافیک کار اهمیت بدهی تا بتوانی صدایت را به گوش مخاطب خودت برسانی.

3- بعد از طراحی کاور و گرافیک خوب، توضیحات متنی که برای پادکست، ارائه می‌شوند، اهمیت زیادی دارند و باید به این نکته توجه داشت. مخاطب، پیش از آنکه پادکست شما را گوش دهد، تا جایی که امکان دارد، به دنبال یافتن نشانه‌هایی است که به او اثبات کنند، به شنیدنش می‌ارزد. پس توضیحات مفید، کوتاه و جذابی برای پادکستتان ارائه کنید و در کانال مورد نظر منتشر کنید.

4- اینتروی اول پادکست (همان صدا یا موسیقی یا شعار ابتدایی پادکست) باید همیشه ثابت باشد یا اینکه به ندرت تغییر کند و در همان چند ثانیۀ اول، به متن برسد و زیاد وقت شنونده را نگیرد تا بفهمد که این پادکست قرار است چه چیزی را به او ارائه کند. پادکست‌های «خانه‌های من» و «کانال بی» از این جهت، مثال‌های خوبی هستند. هرچند فکر می‌کنم که متن آغازین آن‌ها می‌توانست جذاب‌تر و هیجان‌انگیزتر باشد.

5- اساسا اگر به عمق کار به‌دقت نگاه کنیم، به این نکته پی می‌بریم که غالبا پادکست باید خاصیتی آرامش بخش داشته باشد. موزیک‌های آرام و روان، بدون ضربه و گفتار آرامش بخش، بهتر از موزیک‌های تند و ریتم سریع پادکست است.

6- لحن بیان باید بالا و پایین داشته باشد. نباید کسالت آور باشد. نباید مصنوعی باشد.

7- سایت های شنوتو و ناملیک را چک کردم که علی رغم این که ناملیک ظاهرا قشنگ تر بود، شنوتو برای گوش دادن راحت تر بود. البته، پلتفرم‌های خارجی انتشار پادکست مثل کست باکس هم هستند که توضیح و معرفی آن‌ها را در یک مطلب دیگر انجام خواهم داد.

8- داشتن یک زمان‌بندی برای تولید و انتشار پادکست‌ها و اعلام نحوۀ زمان‌بندی هم در پادکست مهم است و به شما و مخاطبانتان کمک می‌کند که مدیریت بهتری روی زمان داشته‌باشید. یکی از معضلات و مشکلات پادکست‌سازان ایرانی، عدم پایبندی به نظم و انتشار به‌موقع پادکست‌هاست.

9- اعلام تاریخ انتشار پادکست در پادکست‌هایی که می‌توان در هر زمانی به آن‌ها گوش داد و منقضی نمی‌شوند، مثل پادکست‌های داستانی، کار خوبی است و کمک می‌کند که شما و مخاطبانتان، درک درستی از روند پیشرفت داستان و حتی خودِ پادکست پیدا کنید.

10- برای تولید محتوای پادکست نباید وسواس زیادی به خرج داد، به ویژه اگر ابتدای کار باشید، وسواس زیاد و مقایسه کردن خود با پادکست‌های موفق و پرطرفدار، به معنی ایده‌آل‌گرایی است و می‌تواند جلوی کار شما را بگیرد. در عوض بهتر است که در شماره‌های اولیۀ پادکست، تمام تلاش خود را به تولید و انتشار پادکست به هر قیمتی شده معطوف کنید و سعی کنید که ایرادات را در طول زمان و در شماره های بعدی رفع کنید و به مرور کیفیت کار خودتان را ارتقا بدهید. قرار نیست که از ابتدا، محتواهای شما، بازدید میلیونی بگیرند. قانون این کار، ثبات و بهبود مداوم است. اگر باور ندارید، از شما دعوت می‌کنم که 5 شمارۀ اول پادکست کانال بیِ علی بندری را گوش کنید تا دستتان بیاید که از چه حرف می‌زنم.

وسواس زیاد و مقایسه کردن خود با پادکست‌های موفق و پرطرفدار، به معنی ایده‌آل‌گرایی است و می‌تواند جلوی کار شما را بگیرد.

11- اگر پادکست را دوست دارید و کار تولید پادکست را با دل و جان انجام می‌دهید، مطمئنا بازتاب این عشق و علاقه در کار شما قابل مشاهده خواهد بود. محتوای خوب، مثل ویروس است که زود منتشر می‌شود. پس نگران نباشید و به گذر زمان به‌عنوان یک نیروی جادویی اعتقاد داشته باشید.

12- شاید انقدری که افکت‌های صوتی مانند صدای باد، باران، صدای به هم خوردن در یا صداها و آوازهای پرندگان و حیوانات برای پادکست مهم باشد، موزیک، آن را جذاب نکند. به خصوص در مورد پادکست‌های داستانی مخاطب شما خودش را کاملا در دل داستان حس می‌کند.

13- پلتفرم‌هایی که در آن ها پادکست را ارائه می کنیم، مانند کست باکس (Cast Box) ناملیک، شنوتو، تلگرام، سایت و... خیلی مهم هستند. برخی پادکست‌سازها، به طور عامدانه، انتشار پادکست را در هر پلتفرم به نوبت و با فاصلۀ زمانی چندروز انجام می‌دهند. شاید برای اینکه مخاطبان بیشتر به سراغ سایتش بروند یا پادکست را از پلتفرم‌های مطلوب‌تری دنبال کنند.

در بخش بعدی، به نقد و بررسی چند پادکست موفق و تحلیل دلایل موفقیت آن ها خواهم پرداخت.

اگر به این مطلب علاقه‌مند بودید، پیشنهاد می‌کنم که مطلب دیگر من با عنوان «چرا باید آخر شب‌ها پادکست گوش کنیم» را در ویرگول مطالعه کنید. این مطلب را خیلی وقت پیش نوشتم، اما فکر می‌کنم می تواند برای شما جذاب باشد.

ممنون از مطالعۀ شما