چالش کتابخوانی طاقچه : تاریخچه کوتاهی از فلسفه

چطور باید زندگی کرد؟ ماهیت واقعی دنیا چیست؟ چرا نباید از مرگ بترسیم؟ اگر خداوند پیشاپیش از انتخاب های ما آگاه است ما چطور می توانیم در انتخاب اعمالمان دخیل باشیم؟اگر خدا از قدم بعدى من و شما آگاه است، ما چطور میتوانیم در مورد کارى که میخواهیم انجام دهیم حق انتخابى واقعى داشته باشیم؟ شادی چیست؟

کتاب تاریخچه کوتاهی از فلسفه نوشته نایجل واربرتون است که توسط مریم تقدیسی به زبان فارسی ترجمه شده است .

با خواندن این کتاب با عقاید فیلسوفان بزرگ مانند ژان ژاک روسو ، ایمانوئل کانت ، رنه دکارت ، کارل مارکس و ... آشنا می شویم . که شاید نام این افراد را بارها در زندگی شنیده ایم .

«کلمه فیلسوف از عبارت یونانی "عشق به خرد " ریشه گرفته است.»

«من با چیزی که تو برای گفتن داری موافق نیستم، ولی تا سر حد مرگ از حق تو برای گفتن آن دفاع می کنم.»

فلاسفه معاصر قطعا به عقاید قابل توجهی دست یافته اند . اما علت دست یافتن این فلاسفه به این دانش های سطح بالا این است که با تکیه بر تعالیم فلاسفه گذشته مانند سقراط ، ارسطو ، افلاطون و پورون و ... به گسترش علم فلسفه پرداخته اند . در این کتاب به بررسی نظریات فلاسفه گذشته می پردازیم و به سیر تکاملی فلسفه و نظریات آن توجه می کنیم . نویسنده کتاب این سفر در تاریخ را با را با سقراط آغاز می کند که بنیان گذار این علم محسوب می شود . هر فیلسوفی در دوران زندگی خود نظریاتی را با توجه به نظرات فیلسوفان پیشین مطرح کرده است و به رد یا تایید و گسترش نظریه فیلسوف دوران قبل از خود پرداخته است . تا فلسفه امروز با این حد از پیچیدگی به وجود آمده است . البته در این کتاب نویسنده فقط به نظریات فلاسفه غرب پرداخته است و از عقاید فلاسفه شرقی چشم پوشی کرده است.

سقراط اولین فیلسوف تاریخ بشر بوده است و شیوه کار سقراط پرسیدن سوال های متعدد در رابطه با موضوعات پیش پا افتاده و سطحی که برای انسان کاملا بدیهی هستند بود . سقراط در زمینه های مختلف مانند شجاعت و فریبکاری سوالات متعددی می پرسید و افراد را مجبور می کرد تا در عقاید بدیهی خود تفکر کنند . همین تفکر در بدیهیات زندگی و پافشاری و سماجت سقراط در تغییر عقاید مردم باعث ایجاد فلسفه شد .

یکی از عوامل پیشرفت فلسفه در دوران های مختلف این بود که فیلسوفان در هر زمانی به نقد و بررسی دیدگاه های فیلسوفان پیشین خود پرداخته و گاهی عقاید آنها را پذیرفته یا آن را گسترش داده اند یا آن را نقض کرده اند. اگر این روند نقض عقاید پیشین وجود نداشت فلسفه پیشرفتی نمی کرد . همان گونه که در دورانی که ارسطو زندگی می کرد به دلیل اینکه اکثر مردم عقاید او را قبول داشته و هر گزاره ای را صرفا به دلیل اینکه توسط او مطرح شده قبول می کردند . و به دنبال نقض عقاید او نبودند .به همین دلیل فلسفه در آن دوران پیشرفت چندانی نداشت.

یکی از افرادی که دیدگاه متفاوتی با ارسطو داشت ایمانوئل کانت بود.از نظر او ما در صورتیکه کاری را از روی دلسوزی یا به امید دستیابی به پاداش از سوی خدا انجام دهیم ، کاری که ما انجام می دهیم کاری اخلاقی نیست . بلکه کار ما در صورتی اخلاقی است که آن را از روی حس مسئولیت پذیری انجام دهیم . یعنی حتی اگر کاری برای ما منزجر کننده باشد ما باز به اجرای عمل درست بپردازیم.که این دیدگاه ایمانوئل کانت با عقاید ارسطو تاحدودی مغایر بود . زیرا ارسطو بر این عقیده بود که کاری که از روی دلسوزی انجام شود رفتاری اخلاقی تردارد و آن فرد به دلیل مهربان بودنش فرد بهتری است.

کتاب صرفا برای آشنایی با فلسفه و علاقمند شدن به آن است . در این کتاب با فلسفه آشنا شده و متوجه می شویم که فلسفه به کدام سوالات مطرح شده در زندگی ما پاسخ می دهد و به صورت مختصر و مفید با نظرات فلاسفه برتر در سراسر تاریخ از زمان آغاز فلسفه تا به پایان رسیدن آن آشنا می شویم. شیوه بیان جذاب نویسنده و این موضوع که فلسفه در زمان های مختلف در تلاش بوده است تا به چه سوالات بنیادی در زندگی انسان پاسخ دهد. باعث جذب خواننده به خواندن کتاب های فلسفی بیشتر می شود. نویسنده در تلاش بود تا عقیده هر فیلسوف معروف را بصورت خلاصه توضیح دهد و ایرادات و نقاط قوت و مسئله بنیادی که آن فیلسوف به بیان آن پرداخته است را شرح دهد.

یکی از بزرگ ترین نقاط قوت کتاب این است که مطالب فلسفی و نظریه های مختلف فلسفی را به ساده ترین شکل ممکن توضیح می دهد به طوریکه درک مطالب آن برای فردی که با فلسفه هیچ گونه آشنایی ندارد آسان است . و به دلیل ساده و قابل فهم بودن مطالب انسان را جذب فلسفه می کند . احتمالا خواننده کتاب حداقل به یکی از پرسش های مطرح شده در کتاب علاقه نشان می دهد و در پی یافتن پاسخ آن سوال حیاتی به فلسفه روی می آورد . در این کتاب عملا فلسفه به تمام سوال های مهم و بنیادی انسان برای زندگی پاسخ داده است . و حتی به بررسی پرسش های دینی و پرسش های مرتبط با خدا و اخلاقیات نیز پرداخته است . البته مشخصا مطالب این کتاب فقط توضیحات مختصری در رابطه با این سوالات اساسی هستند . صرفا برای آشنایی با فلسفه می باشند .