چالش کتابخوانی طاقچه: شایو؛ پایین رفتن خورشید

چالش این ماه طاقچه خواندن کتابی بود که با آن با ادبیات و فرهنگ ژاپن آشنا شوی. من هم کتاب «شایو؛ پایین رفتن خورشید» را انتخاب کردم. قبلا از اوسامو دازای کتاب دیگری به‌نام «نه آدمی» را خوانده بودم و دوستش داشتم. کتاب «نه آدمی» به‌نوعی خودزندگی‌نامۀ دازای بود و برای من جذاب بود. در حین خواندن کتاب تمام مدت داشتم به این فکر کردم که دازای چقدر شبیه صادق هدایت است. نگاهش به زنان، نگاهش به زندگی و حتی علاقه‌اش به خیام. حتی برای خودم فرضیه‌ای درست کرده بودم مبنی بر اینکه یا صادق هدایت از دازای تقلید می‌کرده یا دازای از صادق هدایت. یا شاید هم هر دو یکی هستند! خلاصه بعدا متوجه شدم خیلی از افراد این دو نویسنده را شبیه به هم می‌دانند و دازای را صادق هدایت ژاپن می‌خوانند. حتی زندگی‌ و مرگشان هم شبیه به یکدیگر بوده. دازای متولد سال ۱۹۰۹ است و سال ۱۹۴۸ می‌میرد. هدایت متولد ۱۹۰۳ است و سال ۱۹۵۱ خودکشی‌ می‌کند. صادق هدایت یک بار در پاریس خود را به رودخانه می‌اندازد و اقدام به خودکشی می‌کند و نجات می‌یابد. دازای هم یک بار به روش «جوشی» خودکشی می‌کند و نجات پیدا می‌کند. در روش جوشی یک زن و یک مرد خود را به یک چوب متصل می‌کنند و با هم خودکشی می‌کنند. زن همراه دازای می‌میرد و او زنده می‌ماند. دازای داستان این ماجرا را در کتاب «نه آدمی» تعریف کرده است. صادق هدایت بار دیگر در پاریس خودکشی می‌کند و این بار می‌میرد. دازای چند بار دیگر نیز اقدام به خودکشی می‌کند و در بار ششم موفق می‌شود خودش را بکشد. خودکشی بار ششم او نیز به روش «جوشی» بوده و این بار هم او هم زن همراهش می‌میرند. خلاصه زندگی و افکار این دو نفر خیلی به هم شباهت دارد. دروغ چرا. این شباهت برای من بسیار عجیب بود.

حال برگردیم به‌سراغ کتاب شایو. کتاب درمورد یک خانوادۀ اشرافی است که بعد از جنگ جهانی دوم دچار افول شده‌اند. راوی اصلی کتاب دختری به‌نام کازوکو است که با مادرش زندگی می‌کند. پسر خانواده، نائوجی، در جنگ جهانی دوم سرباز بوده و هنوز به خانه برنگشته است. همه چیز تا زمان بازگشت نائوجی آرام است. اما بعد از بازگشت او زندگی خانواده رو به زوال می‌رود. شخصیت نائوجی دقیقا شبیه شخصیت اصلی کتاب «نه آدمی» بود و به‌نوعی خود دازای بود. کازوکو نیز دختری مطلقه بود که عاشق دوست برادرش، که زن و بچه داشت، شده بود و در تمام کتاب سعی می‌کرد که به او برسد. من این کتاب را به‌اندازۀ کتاب «نه آدمی» دوست نداشتم؛ ولی شخصیت‌پردازی دازای خیلی خوب بود.

دوستی که این کتاب و کتاب «نه آدمی» را به من قرض داده بود، پیشنهاد کرد که انیمۀ «سگ‌های ولگرد بانگو» را ببینم. یکی از شخصیت‌های اصلی انیمه، دازای اوسامو است که به‌نوعی از شخصیت اوسامو دازای الگوبرداری شده است. هنوز فرصت نکردم انیمه را ببینم. ولی دوست دارم بیشتر با دنیای انیمه‌ها آشنا شوم. موسیقی انیمه‌ها، مخصوصا موسیقی جو هیسایشی، من را مسحور می‌کند. اما هنوز فرصت نکرده‌ام انیمه ببینم. یکی از حسرت‌هایم همین است. انیمه‌ها یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ادبیات ژاپن هستند و به نظرم برای بیشتر شناختن فرهنگ ژاپن باید آن‌ها را تماشا کرد.

شما می‌توانید کتاب «شایو؛ پایین رفتن خورشید» و کتاب «نه آدمی» را با ترجمۀ مرتضی صانع، از اپلیکیشن طاقچه بخوانید. بقیۀ کتاب‌های دازای را هم می‌توانید از این اپلیکیشن بخوانید و بیشتر با نویسنده‌های ژاپنی آشنا شوید.