چالش کتاب‌خوانی طاقچه: طاعون

میان دو رمان اصلی و مهم کامو، «طاعون» و «بیگانه» ده سال فاصله است و میان موضوع و سبک نگارش آن هم یک سیر تحولی و دگرگونی چندین ساله. کامویی که «طاعون» را در سال ۱۹۴۷ نوشت، با آن کامویی که در سال ۱۹۵۷ بیگانه را نوشت زمین تا آسمان تفاوت دارد.
* از پیشگفتار مترجم - طاعون - ترجمه پرویز شهدی

موضوع چالش کتاب‌خوانی تیر ماه طاقچه، کتابی است که در آن یک بیماری همه‌گیر رخ داده باشد. «طاعون» در کنار «کوری»، کتاب‌هایی هستند که در ایام همه‌گیری کرونا بیش از پیش موردتوجه قرار گرفته‌اند؛ شاید به این دلیل که در این ایام بیشتر می‌توان با فضا و شخصیت‌های این کتاب ارتباط برقرار کرد. کسی چه می‌داند، شاید روزی هم رمانی که درباره زمان کنونی ما و وضعیت جهان در دوران شیوع ویروس کرونا و روزهای قرنطینه همگانی نوشته شده باشد، در شرایط خاصی، مورد توجه آیندگان قرار بگیرد. در قسمت‌هایی از این متن، به متن و داستان کتاب اشاره شده است اما از آنجایی که این اشاره‌ها فقط به قسمت‌های اولیه کتاب است، باعث لو رفتن داستان اصلی نمی‌شود.

داستان طاعون، مثل بیگانه، در شهری در الجزایر اتفاق می‌افتد؛ اما همان طور که از پرویز شهدی هم نقل شد، این بار به شکلی دیگر. از همان صفحات اول می‌توان متوجه شد که با داستان متفاوتی روبه‌روایم؛ داستانی که به نسبت بیگانه، تروتازه‌تر و با رخوت کمتری روایت می‌شود، گیراتر و خوش‌خوان‌تر است و از نظر روایی هم برخلاف بیگانه، پوچی محور اصلی روایت داستان نیست؛ اما هنوز بعضی عناصر آشنای ادبیات کامو، مثل مرگ، یا موارد جزئی‌تری مثل دریا در آن به چشم می‌خورد.

سؤال: چه کار باید کرد که وقت هدر نرود؟
جواب: آدم در تمام مدت، گذشتتنش را حس کند.
وسیله برای این کار: چندین روز در اتاق انتظار یک دندان‌پزشک روی صندلی ناراحتی منتظر بماند؛ یا بعدازظهر یکشنبه‌ای را روی ایوانش بنشیند، به گفت‌وشنودی در یک گردهم‌آیی به زبانی که با آن آشنایی ندارد گوش بدهد، ...
* از متن کتاب - طاعون - ترجمه پرویز شهدی

اگر بعضی جزئیات داستان را حذف کنیم، با داستانی روبه‌رو خواهیم بود که انگار در زمانه ما نوشته شده است. شیوع بیماری ناشناخته‌ای در شهر، ابتدا دست‌کم گرفتن آن، تلاش برای نگران نکردن اذهان عمومی، شک درباره واگیردار بودن این بیماری و ... مواردی هستند که جامعه امروز ما هم کم‌وبیش با آن‌ها روبه‌رو بوده است. نه‌تنها این جزئیات مربوط به شیوع بیماری، بلکه بسیاری از عادت‌ها، طرز فکرها، و نحوه عملکرد مردم در داستان طاعون، با آنچه امروز در بسیاری از جوامع دیده می‌شود، مشابهت دارد؛ پس شاید بتوان گفت این روزها که هنوز به ایام همه‌گیری ویروس کرونا نزدیک هستیم (و البته نمی‌دانیم تا کی قرار است طول بکشد،) زمان خوبی برای رفتن به سراغ این کتاب است.

از طاعون ترجمه‌های زیادی منتشر شده است. سه ترجمه معروف‌تر، و البته همگی قابل‌قبول از مرحوم رضا سیدحسینی (انتشارات نیلوفر)، پرویز شهدی (انتشارات مجید) و کاوه میرعباسی (نشر چشمه) در بازار موجود است که از اینجا می‌توانید آن‌ها را با هم مقایسه کنید. متأسفانه ترجمه مرحوم سیدحسینی نسخه الکترونیکی ندارد، اما دو نسخه دیگر را می‌توانید از لینک‌های زیر از طاقچه دریافت کنید.