برای خلاق‌بودن، بی‌خیالِ نوآوری شوید

نویسنده:جولیان چانگ ترجمۀ: علی کوچکی مرجع: psyche

وسواس اصالت و ابتکار می‌تواند چشممان را به راه حقیقی زندگی ببندد

تصورِ اینکه ابتکار به خرج بدهی، و زندگیِ منحصربه‌فرد خودت را داشته باشی، واقعاً وسوسه‌انگیز است. آدم‌ها به خلاقیت غبطه می‌خورند. چه عالی می‌شود که آن فرد خلاق تو باشی و آدم‌ها، به‌جای استیو جابز و مارک زاکربرگ، جملات انگیزشی تو را دست‌به‌دست کنند. اما اگر در یک مسیری فقط استثناها پیروز شوند، نکند آن راه بی‌راهه باشد. جولیان چانگ با الهام از فلسفۀ چینی می‌گوید خلاقیت اصلاً به معنای نوآوری نیست؛ کافی است بتوانید با ورزیدنِ مهارت‌هایتان از دل شرایط سخت و متعارض سربلند بیرون بیایید.

جولیان چانگ، سایکی— وقتی ۱۵ سالم بود، یکی از نزدیک‌ترین دوستانم به‌طرزی غیرمنتظره درگذشت. معلم فیزیک ما این خبر را وقتی به من رساند که سر جلسۀ یکی از آزمون‌ها نشسته بودم و تا آخر آن آزمون از این حسرت می‌خوردم که چرا دوستم دیگر نیست تا آن آزمون را بگذراند. هنوز هم نمی‌توانم آن احساس را با زبان بیان می‌کنم: احساسی بود شبیه به شوک، درماندگی و سردرگمی. نمی‌دانستم به چه فکر کنم و، بیش از آن، مانده بودم که چه کار کنم! بسیاری از شب‌هایم به بی‌خوابی گذشت و بسیاری روزها به بهت و حیرت.

پانزده سال بعد وقتی در مقطع تحصیلات عالی بودم، ناگهان دوست دیگری درگذشت؛ مردی که بسیار دوستش می‌داشتم. یادم هست که تلفنم را چک می‌کردم و دل‌نگران دنبال پیامکی از او می‌گشتم. اما با آنکه واکنش اولیه‌ام بسیار شبیه وضع سابق بود، تفاوت ملموسی در احساس بعدی‌ام وجود داشت. به‌رغم ناگهانی و غم‌انگیزبودن آن وضع، بسیار کمتر از روزگارِ نوجوانی‌ام، دچار سرگشتگی شدم. همچنان می‌توانستم فکر کنم و هنوز می‌توانستم کارهایم را انجام دهم. به نظر می‌رسید که در سرکردن با فقدان ورزیده‌تر شده‌ام.

شاید فکر کنید دلیل این تفاوت روشن است: سن و سالی بر من گذشته بود و تجربۀ بیشتری در مواجهه با مرگ کسب کرده بودم. اما تجربه به‌تنهایی کافی نیست: آنچه بیشتر اهمیت دارد این است که آیا از تجربه چیزی فراگرفته‌ایم یا خیر؛ و یادگیری از تجربه، به‌ویژه از تجربه‌ای به سختی مرگ عزیزان، می‌تواند بسیاری چیزها در خود داشته باشد، ازجمله چیزی که می‌تواند شامل خلاقیت باشد.

شاید این ادعا شگفت‌آور به نظر برسد. اما به‌هرحال خلاقیت غالباً با ایدۀ نابغۀ خلاق و منحصربه‌فرد گره خورده است، فردی که نه‌تنها از آنچه دیگران انجام می‌دهند