چطور ناسا یکی از ماهواره های خود را گم کرد؟

شاید برای شما هم پیش آمده باشد و شنیده باشید که بعضی افراد وقتی می خواهند بگوییند یک کاری خیلی سخت و پیچیده نیست و لازم نیست روی آن تا این حد تمرکز کرد و وقت گذاشت به طعنه می گویند که "برای ناسا که نمی خواهی این کار را بکنی!" طعنه ای که در پشت آن اشاره به انجام دقیق ترین کارها و با کیفیت ترین کارها در اداره کل هوانوردی و فضا (National Aeronautics and Space Administration) یا همان ناسا نهفته است.

در پشت این جمله همانگونه که گفتم بیشتر از هرچیزی این موضوع اشاره شده است که کارهای ناسا عموماً سخت ، پیچیده ، با احتیاج به تسلط علمی بالا و احتمالاً موفقیت آمیز و صد البته بدون خطاست ولی آیا واقعاً همه این خصوصیات در ناسا وجود دارد. آیا ناسا هم عاری از هرگونه اشتباه و احتمالاً خطاهای متدوال در زمینه کاری است.

جواب این سؤال بسیار ساده است. نه

در ناسا هم پروژه هایی وجود دارند که بسیار دچار مشکل شده اند و خطاهای بسیار عجیب و غریبی در آنها رخ داده است. یکی از معروف ترین این پروژه ، پروژه ای مربوط به ماهواره ای است که برای بررسی شرایط جوی مریخ به این سیاره فرستاده شده است. ماهواره Mars Climate Orbiter

سال ۱۹۹۸ میلادی بود که ناسا با همکاری Lockheed Martin که شرکتی فعال در زمینه هوا و فضاست، ماهواره‎ای با قابلیت رهگیری خودکار را راهی سیاره مریخ کرد تا بتواند اطلاعاتی همچون چگونگی کارکرد آب و هوای کره مریخ را بدست آورد.

اما این ماهواره که بودجه ساخت و توسعه اش ۱۹۳ میلیون دلار خرج برداشته بود، به دلیل ضعف و ناتوانی در سیستم جهت یابی خودکارش، برای همیشه در فضا گم شد.

بله تعجب نکنید ، گم شد . به همین راحتی

ولی داستان گم شدن این ماهواره چه بود؟

مشکل این بود که تیم طراحی ماهواره در کمپانی Lockheed Martin، سیستم اندازه‎گیری و مسافت سنج ماهواره را بر اساس سیستم Imperial (مایل بر ثانیه) طراحی کرده بود و نه سیستم استاندارد Metric (متر بر ثانیه).

ناسا برای صرفه جویی در اجرای این پروژه سعی کرده بود از کمپانی هایی به صورت برون سپاری استفاده کند و در این بین این خطای ساده رخ داده بود. عدم استاندارد بودن متریک های پروژه بین تیم های اجرایی پروژه و هیچ کس تا زمانی که این ماهواره در فضا گم شد متوجه این خطا نشده بود.

در صنعت هوا فضای امریکا ، همواره از سیستم مسافت سنجی Metric استفاده می شود ولی یکی از تیم ها در یک خطای بسیار ساده از سیستم بریتانیایی Imperial استفاده کرده بود. در نتیجه پس از ارسال ماهواره به فضا، ۱۹۳ میلیون دلار به دلیل اشتباهی کودکانه برای همیشه در فضا گم شد.

کمی فکر کردن در مورد این موضوع شما را هم متوجه اشکالات متداولی خواهد کرد که شاید شما هم تعداد زیادی از آنها را به خاطر بیاورید. آخرین باری که در تیم کاری خودتان مطلبی را به کسی از دوستان گفته اید ولی بعد از گذشتن زمان متوجه شده اید که اتفاق مورد نظر شما رخ نداده است یا فراموش شده است. مشابه توصیه های متداول مادران موقع خروج از منزل . (مراقب غذای داخل فر یا روی گاز باشید که نسوزد)

خیلی تعجب بر انگیز نیست ولی واقعیت است. افراد موقع برنامه ریزی ، موقع کد نویسی یا موقع توافق کردن عموماً مطالبی را در ذهن خود دارند و حتی ممکن است بیان کنند ولی بدون مستندسازی و انتقال رسمی این مطالب به بقیه نمی توان از دیگر افراد انتظار داشت که مطالبی که در یک جلسه بیان شده است را به خاطر بیاورند.

مستند سازی

چه شما در حوزه کاری خود از روش های سنتی و قدیمی استفاده کنید چه از ساختارهای چابک لزوم توجه به مستندسازی امری ضروری و اجباری است. برای مثال در توسعه نرم افزار در استانداردهای همچون RUP باید حجم وسیعی از مستندات مثل سند چشم نداز ، طرح توسعه نرم افزار و ... را تولید و توسعه دهید یا در SCRUM باید در مورد نوشتن داستان های کاربری و بکلاگ محصول و تعریف اتمام یا شروط پذیرش . فرقی نمی کند.

همانگونه که در شکل بالا توضیح داده شده است در هر یک از روش های کاری حتی روش های چابک نوشتن مستندات در زمان مورد نیاز (در مدل های چابک نوشتن مستندات تا زمانی که به آنها ضرورتاً احتیاج نباشد به تأخیر انداخته می شود) مورد توجه قرار گرفته است و ضرورت آن برای مراحل طراحی و درک نیازمندی های مشتری ، تولید و توسعه ، پشتیبانی و خدمات پس از فروش در همه سیستم های نرم افزاری کاملاً مشخص و نمایان است.

برای درک بهتر در مورد ضرورت های مستندسازی در حوزه نرم افزار و همچنین روش آن خواندن این مطلب به عنوان روش بهتر (Best Practice) را به شما دوستان پیشنهاد می کنم.

اما یکی از بهترین و مؤثرترین روش ها برای تأثیر گذاری و استفاده بهینه از مستندات تدوین شده در یک تیم کاری استفاده از مفهومی به نام رادیاتور اطلاعات است.

"رادیاتور اطلاعات" اصطلاحی عمومی است برای نمایش در یک نگاه برای هر یک از اطلاعاتی که یک تیم در قالب دستنوشته ، نقاشی های کشیده شده یا چاپ شده و حتی نمایشگرهای الکترونیکی در بهترین مکان با قابلیت رویت برای همه اعضای تیم و حتی کسانی که وارد محیط کاری تیم می شوند قرار داده است .

در تیم های چابک عموماً شما موقع ورود به محل کار تیم با تابلوهای اسکرام یا بکلاگ محصول یا بکالگ اسپیرینت با تعداد زیادی استیکر های رنگی رو به رو خواهید شد که در دید عموم قرار دارد و اطلاعات کاملی از وضعیت پروژه به صورت کاملاً بصری در اختیار شما قرار می دهد. اگر تا امروز ضرورت وجود این تابلو ها یا چرایی وجود آنها برای شما سؤال بود احتمالاً هم اکنون جواب خود را یافته اید. تأثیر گذاری بیشتر برای مستندسازی

فعالیتی که برای تیم های فروش با نمایش تارگت فروش یا لیست شرکت های که در صف تماس بازاریابی هستند، تیم های مالی با نمایش اسامی نفرات و سازمان هایی که برای پیگیری مالی در اولویت قرار گرفته اند و .... در ذهن شما هم اکنون تداعی شده است.

همه این اطلاعات در سیستم های نرم افزاری شرکت ها هم وجود دارند ولی برای ایجاد یک حس مشترک تیمی ، تأثیرگذاری بیشتر برای بروزرسانی و نمایش اطلاعات در یک قاب به همه اعضای تیم در بهترین نقطه قابل دید نصب می شوند.

اما در کار تیمی اصول اصلی تیم شامل انگیزه های درونی ، قوانین و فعالیت ها ، نیازمندی ها و ... نه در طی جلساتی که برای ایجاد یا افزایش انگیزه های کار تیمی برگزار می شوند ، مستند نمی شود. شما مدت زیادی به خاطر یک مشکل که برای یکی از اعضای تیم پیش آمده است زمان می گذارید و جلسه های رفع تعارض برگزار می کنید و احتمالاً قوانینی برای جلوگیری از تکرار مشکل در تیم تصویب می کنید ولی نه تنها آنها را مستند نمی کنید و به حافظه اعضای تیم می سپارید بلکه حتی تلاشی برای نمایش این اطلاعات و ایجاد یک رادیاتور اطلاعات مناسب برای نمایش این موضوعات مهم برای قرار گرفتن آنها در دید همه اعضای فعلی و احتمالاً نفراتی که به تیم شما بعداً اضافه خواهند شد هم نخواهید کرد.

به سادگی شما هم در آستانه گم کردن ماهواره بزرگ 193 میلیون دلاری خود قرار می گیرید. گم شدن فرهنگ کار تیمی که احتمالاً برای ساختن آن هزینه زیادی زمانی و شاید ناراحتی های زیادی را در بین اعضای تیم متحمل شده اید.

بوم تیم عملاً با اصول و قوانینی که در دل خود جای داده است و ضرورتی که برای تکمیل و مستند سازی آن بین اعضای تیم به وجود میاورد می تواند نقش پررنگی برای نیفتادن تیم و اعضای آن در دام بزرگ فراموشی بازی کند.

کافی است بوم تیم را با حضور تیم تکمیل کنید و آن را در دید عموم قرار دهید. رادیاتور اطلاعات کارتیمی

بوم تیم ابزاری است که می تواند به شما کمک کند در کنار اطمینان از مشارکت اعضاء در بیان نظراتشان و تدوین قوانین ، به عنوان راهکاری برای مستندسازی این توافقات و همچنین نمایش آنها در دید عموم تیم مورد استفاده قرار گیرد.