خلاصه تحقیق: الگوی اسکن صفحه‌ی F و E در صفحات فارسی قرینه می‌شود. اگر هدف Brand Recall است لوگو باید در سمت راست-بالا قرار گیرد اما بر خلاف رویه دیجیکالا و بعضی سایت‌های مطرح بهتر است Progress Bar و حرکت رو به جلو از سمت چپ به راست انجام شود.
بر اساس تکنیک Eye-tracking و Mouse-tracking یکی از مدل‌های رایج مشاهده‌ی وب‌سایت‌های انگلیسی از سمت چپ-بالا آغاز و به صورت F مانند ادامه می‌یابد.
با توجه به نقطه‌ی شروع اسکن صفحه توسط مخاطب، تحقیقات NN/g ثابت کرده است که Brand Recall یا آگاهی از برند برای لوگوهایی که در سمت چپ-بالا قرار دارند به طور متوسط تا 89% نسبت به جایگاه راست-بالا افزایش می‌یابد.
همچنین تحقیق دیگری از NN/g ثابت کرده است که تنها 20% توجه مخاطب به سمت راست صفحه است که با الگوی F نیز همخوانی دارد.
دقیقا به همین دلایل است که در فروشگاه‌های اینترنتی انگلیسی زبان نظیر آمازون عکس محصول که مهمترین دیتا برای ترغیب مخاطب به خرید محسوب می‌شود در سمت چپ صفحه قرار گرفته در حالی که در تمامی فروشگاه‌های اینترنتی بررسی شده نظیر دیجیکالا، بامیلو، دیجی‌استایل، بانیمود، تگ‌موند , ... عکس در سمت راست صفحه قرار گرفته است.
اما آیا در زبان فارسی همه‌ی این موارد قرینه می‌شوند؟ آیا این قرینه کردن سایت‌های ایرانی فقط به دلیل منطقی بودن این موضوع است یا کار تحقیقاتی هم شده است؟
و اگر جواب مثبت است آیا برای کاربرانی که عمده‌ی زمان خود را سایت‌های انگلیسی زبان می‌گذرانند نیز این نتیجه‌گیری صادق است؟
نتیجه تحقیقات NN/g با توجه به مطالب ذیل قریینه کردن تمامی پترن‌های بالا در زبان‌های راست به چپ را منطقی می‌نگارد اما توضیح می‌دهد چون در بسیاری از سایت‌های مورد آزمایش سایت به طور کامل قرینه نشده و بعصی موارد مثل Navigation Bar همچنان در سمت چپ باقی مانده و نیز تعداد افراد شرکت کننده در آزمایش کم بوده است نمی‌توان به صورت قطعی اعلام نظر کرد.
و در نهایت Progress Bar و Loading را نیز باید قرینه کرد؟
به نظر می‌رسد راهکار ساده این باشد که نوار وضعیت را هم مثل ایوند یا دیجیکالا قرینه کنیم اما
بر اساس تحقیقات شخصی از 61 نفر که خواستم ابتدا یک فلش رو به بالا بکشند (به این دلیل که جهت مختصاتی در کاغذ مشخص شود) وسپس یک فلش رو به جلو بکشند 58 نفر فلش رو به جلو را به سمت راست کشیدند.
این به این معنی است علارقم تمامی نظریه‌های قرینه‌ی فعلی همچنان از نظر تمامی کاربران حرکت رو به جلو به سمت راست و حرکت رو به عقب به سمت چپ است.
این به این معنی است که در صفحه‌ی دیجیکالا فلش سمت چپ دکمه پرداخت در نگاه اول معنای برگشت را می‌رساند.
مشابه این طرز فکر اشتباه در ATMهای بانک تجارت نیز دردسر ساز شد. در نسخه‌ی اولیه صفحه انصراف از دریافت رسید بانک تجارت دکمه‌ی بله سمت چپ تصویر بود در حالی که دکمه‌ی خیر سمت راست و بسیاری از افراد بدون خوندن گزینه‌ها، بر اساس Mental Modelهای مرسوم برای دریافت کاغذ گزینه سمت راست را انتخاب می‌کردند که هیچ رسیدی دریافت نمی‌کردند. در اصلاحیه‌ی جدید بانک این موضوع برطرف شد.
وقتی دلیل این اصلاح را از یکی از کارمندان بانک تجارت در لینکدین جویا شدم با این جواب مواجه شدم.
این پشنهاد از سمت روابط عمومی بانک اعلام و پیگیری شد و مصر هم بودند که این تغییر انجام بشه. این که روابط عمومی چطور به این نکته رسید رو مطمئن نیستم اما با توجه به اینکه مرکز تماس مشتریان بانک تجارت به لحاظ ساختاری ذیل روابط عمومی هست، حدس میزنم از پیشنهادات و انتقادات کاربران به این نکته رسیدند.
یکی از این مشکلات شخصی من با وبسایت Time.ir فلش‌های رفتن به ماه قبل و بعد است. البته در حال حاضر که با متن مشخص شده بهتر شده است اما همچنان برای رفتن به ماه بعد من در جایی در سمت راست به دنبال این گزینه می‌گردم.
اسنپ برای این مورد راهکار مناسبی ارائه داده است. برای افرادی که از کافه بازار دانلود می‌کنند و احتمالا از اپلیکیشن‌های ایرانی خیلی استفاده می‌کنند گزینه‌ها رو به صورت قرینه (بله سمت چپ) استفاده کرده در حالی که برای افرادی که از گوگل پلی استفاده می‌کنند که یعنی با اپلیکیشن‌های خارجی بیشتر در ارتباط هستند گزینه مثبت در سمت راست و مشابه نمونه‌های انگلیسی‌زبان است که این موضوع به اهمیت شناخت Persona اشاره دارد.
در مقاله‌ی اسکرول بینهایت در مقابل صفحه‌بندی توضیح دادم که چرا این موضوع در طراحی Pagination نیز بحث برانگیز است.
این کامنت @hmalakalaie1374 هم به نظرم قابل توجه هست.
این یکی از مشکلات اصلی خیلی از طراح‌ها و برنامه نویس‌ها با کارفرماست!
متاسفانه وقتی بیان میکنیم که چپ به راست بودن (مثلا اسلایدر) منطقی‌تر بنظر میرسه فک میکنن میخوایم از زیر کار در بریم و راست‌چین نکنیم!
الان و بعد از نزدیک به سه سال اگر بخواهم این مقاله رو دوباره بنویسم نظرم به مقاله ایمان نزدیک‌تره دلیل اصلیشم اینه که فهمیدم ۸۰ درصد کاربران وبسایت دیوار موبایل فارسی و در نتیجه قرینه دارند.
بعد از خوندن این مقاله هم بهتره مقاله‌ی راست و چپ در تصاویر و نحوه‌ی برخورد آدم‌ها با آن رو هم بخونین که بفهمین این تصمیم‌گیری چقدر ابعاد زیادی داره.
