نکته حقوقی را بعد از شرح موقعیت بخوانید.
با آغاز مهرماه و شروع مدارس، جمع های دوستانه مجدد شکل گرفتند و همسالان کنجکاوی های خود را هر روز با یکدیگر به اشتراک می گذارند.
صبح، هنگامیکه پیاده در مسیر یکی از ادارات برای پیگیری یکی از پرونده ها بودم و بصورت اتفاقی از کنار یکی از دبیرستان ها می گذشتم.
هنوز صف صبحگاهی آغاز نشده بود و چند دانش آموز بیرون از محوطه مدرسه، حلقه ای تشکیل داده و گرم در مذاکره بودند.
یکی می گفت:((مرد رئیس خانواده ست. هرچی اون بگه...همونه چون قانونه)) دیگری بلافاصله پاسخ میداد:((ازدواج که نیست! جنگه بابا! برای داداشم خواستگاری، با مهریه و خونه و مراسم و ماه عسل بُم بارون شدیم. آبکشیده اومدیم بیرون...)) سومی همانطور که لقمه نان و پنیرش را گوشه لُپش نگه داشته بود، وارد بحث شد((خب دختره بنده خدا حق داشته دیگه! وقتی قانون میگه ریاست خونواده با مرده. زن باید جا پاشو محکم بگیره یا نه؟ برای خواهر منم میخواد خواستگار بیاد. مام داریم رو این مسائل اساسی فکر می کنیم... وقتی قانون میگه ریاست خونواده با مرده یعنی چی؟ همه چی دست مرده و زن دست و پاش بسته ست))
بیشتر بخوانید: مهریه مساوی با ارزش خانم نیست
در همین حین زنگ صبحگاهی به صدا در آمد و همگی آنها با بالا انداختن شانه به سمت حیاط مدرسه راه افتادند.
این گفتگو که ریشه در باورهای عمومی جمع های خانوادگی دارد، جرقه ای در ذهن من زد تا مطلبی کوتاه درباره "ریاست مرد بر خانواده" بنویسم. به راستی که فلسفه این عبارت چیست؟
جهت تنظیم وقت: ۰۹۳۹۰۲۵۰۶۰۲
امیرعلی بشارتی؛ مشاوره حقوقی در مشهد
ریاست مرد بر خانواده از جمله پیش بینی های قانونی است که در میان عموم بر سر آن بسیار بحث می شود. با توجه به سایر پیش بینی های قانون درباره روابط زوجین و حقوقی خانواده، واضح است که منظور واژه ریاست، برتر بودن مرد و پایین تر بودن زن نیست. چه بسا که نمونه حقوق مخصوص زنان مانند پافشاری قانون بر استقلال مالی زن حتی بعد از ازدواج، نحوه مالکیت زن بر مهریه و نفقه، تایید کننده این موضوع است.
ریاست مرد بر خانواده از قرآن کریم ، سوره نساء ، آیه ۳۴ برداشت می شود و قانون بر پایه آن می گوید : ((در روابط زوجین ، ریاست خانواده از خصائص شوهر است))
اصولاً اینکه ریاست خانواده بر مرد محول شده ، یک مزیّت ویژه و برتر نیست و به معنای ضعف زن در زندگی مشترک نمی باشد. بلکه یک وظیفه خانوادگی-اجتماعی است تا زوجین با کوچک ترین اختلافی به مراجع قضایی مراجعه نکنند.
و البته که مرد حق ندارد از آن سوء استفاده کند.
بنابراین
حدود این ریاست در محدوده رفتارهای متعارف است.
به عنوان مثال مرد نمی تواند بی جهت رفت و آمدهای خانم را محدود کند ، در زندگی مشترک از او خواسته های نابجا داشته باشد.
بطور رفتار های مرد با زن نباید تبدیل به سوء معاشرت شود.
بیشتر بخوانید: وظایف مشترک آقا و خانم در خانواده
اداره خانواده و تامین هزینه ها
با توجه به این قاعده، مرد موظف است هزینه های زندگی خانوادگی را فرآهم کند. در حالیکه خانم حتی اگر از نظر مالی وضعیت مالی مطلوبی داشته باشد ، مسئولیتی در تامین هزینه های زندگی ندارد.
ولایت قهری بر فرزندان
ولایت قهری بر فرزندان نوعی سایبان است که آثار متعددی در پی دارد. از جمله مدیریت مالی او ، تعیین نام خانوادگی او ، اجازه برای خروج از کشور ، اجازه ازدواج و جبران ضرر و زیان هایی که وارد می کند.
تعیین اقامتگاه برای زندگی مشترک
بصورت پیش فرض تعیین محل و اقامتگاه زندگی خانوادگی بر عهده مرد و بقیه اعضای خانواده بایستی از آن تبعیت کنند. هرچند که مرد می تواند این اختیار را به زن واگذار کند.
تمکین زن از مرد
تمکین از جمله وظایف زن در مقابل مرد است که به دو صورت عام و خاص (رابطه جنسی) در قانون پیش بینی شده است.
بیشتر بخوانید: تمکین یکطرفه نیست
در نتیجه
ریاست مرد بر خانواده قاعده ای فقهی است که تبدیل به قانون شده و از آن به عنوان وظیفه ای یاد می شود که بر عهده مرد گذاشته شده است. این مسئولیت به هیچ عنوان در تایید مرد سالاری نیست، بخصوص اینکه که با توجه به سبک زندگی امروز نقش زنان در مدیریت زندگی مشترک انکار ناپذیر است و می تواند تکمیل کننده این اصل باشد.
