تعریف داستان کوتاه
داستان کوتاه اثری است کوتاه که نسبت به رمان یا داستان بلند حجم بسیار کمتری دارد و نویسنده در آن به یاری یک طرح منظم برشی از زندگی یک شخصیت را می‌نویسد.
«ادگار آلن پو» نویسنده‌ی آمریکایی می‌گوید: «داستان کوتاه قطعه‌ای تخیلی است که بتوان آن را در یک نشست (بین نیم ساعت تا دو ساعت) خواند. روایتی است که حادثه واحدی را، خواه مادی باشد و خواه معنوی، مورد بحث قرار دهد و همه جزئیات آن باید پیرامون یک موضوع باشد و یک اثر را القا کند، یک اثر واحد را. این قطعه تخیلی بدیع باید بدرخشد، خواننده را به هیجان بیاورد، یا در او اثر گذارد؛ باید از نقطه‌ی ظهور تا پایان داستان در خط صاف و همواری حرکت کند.»
تاریخچه‌ی داستان کوتاه
تاریخ داستان‌نویسی فقط به کمتر از چهار قرن پیش می‌رسد و گذشته‌ی کوتاه‌تری نسبت به رمان‌نویسی دارد. نخستین داستان‌های کوتاه اوایل قرن نوزدهم خلق شدند. با این حال رد پای داستان کوتاه را پیش‌تر هم می‌توان یافت: قرن چهاردهم میلادی در «دکامرون» اثر جووانی بوکاچیو و نیز «حکایت‌های کنتربری» نوشته‌ی جفری چاوسر. در ایران و در قرن هفتم هجری گرچه حکایات گلستان سعدی از جهت کوتاهی و وحدت موضوع به آنچه که امروزه به آن داستان کوتاه می‌گویند کم شباهت نیست، اما این قصه‌ها و حکایات با همه اهمیت و اعتبارشان به دلیل عدم شخصیت‌پردازی نمی‌توانند داستان کوتاه - به مفهوم امروزی آن- تلقی شوند. دراوایل قرن نوزدهم، ادگار آلن پو در آمریکا و نیکلای گوگول در روسیه گونه‌ای از روایت و داستان را بنیاد نهادند که اکنون داستان کوتاه نامیده می‌شود.
پس از گوگول و آلن پو، تأثیر دو نویسنده بعدی، یعنی گی دو موپاسان و آنتوان چخوف بر نویسندگان بعد از خود بسیار چشمگیر است. نویسندگان بزرگ دیگری چون او.هنری، جیمز جویس، ارنست همینگوی، سالینجر و فاکنر نیز از پیشکسوتان داستان‌نویسی به‌شمار می‌آیند.
ساختار داستان کوتاه
در داستان کوتاه تعداد شخصیت‌ها محدود است، فضای کافی برای تجزیه و تحلیل‌های مفصل و پرداختن به امور جزئی در تکامل شخصیت‌ها وجود ندارد و معمولاً نمی‌توان در آن تحول و تکامل دقیق اوضاع و احوال اجتماعی را بررسی کرد. حادثه‌ی اصلی به نحوی انتخاب می‌شود که هر چه بیشتر شخصیت قهرمان را تبیین کند و حوادث فرعی باید همه در جهت کمک به این وضع باشند. البته بسیاری از داستان‌های کوتاه خوب هم هست که در آن این قوانین رعایت نشده است.
داستان کوتاه ممکن است خیلی کوتاه باشد یا کمابیش بلند، نهایت تا ۵۰۰۰ کلمه. در داستان کوتاه شخصیت قبلاً تکوین یافته و پیش چشم خواننده‌ی منتظر، در گیرودار کاری است که به اوج و لحظه حساس و بحرانی خود رسیده، یا در جریان کاری است که قبلاً وقوع یافته، اما به نتیجه نرسیده است.
شروع: شامل مقدمه مربوط به معرفی شخصیت، حادثه، زمان و مکان داستان و گره‌افکنی
میانه: شامل بسط دادن شخصیت، حادثه، کشمکش و تقابل‌ها
پایان: شامل نقطه‌ی اوج، رفع موانع، تنش‌ها و گره‌گشایی
(ادامه‌ی مطلب در مورد سه بخش شروع، میانه و پایان را در سایت لک لک بوک بخوانید.)
