برخلاف تصوراتی که پیشتر وجود داشت، سوگواری فقط دورهای پر از آه و غم و اشک نیست. در همین دوره هم اندوه (مثل بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک) حالتی نوسانی دارد، یعنی حتی در اولین مراحل سوگواری هم در لابهلای غصهها گاهی خندههایی، خوشیهایی پیش میآید که شاید با آن تصور معمول ما از داغداری تفاوت داشته باشد.
این دیدگاه کمک میکند بفهمیم که اگر کسی نشانههای بیرونی سوگواری و اندوه را نشان نداد رفتارش کاملاً طبیعی است و بدین معنا نیست که عزادار نباشد یا اینکه اندوه خود را سرکوب کرده است؛ کمک میکند دست از تلاش برای تحمیل این نشانهها بر چنین فردی برداریم، چون اتفاقاً این کار آسیبزاست.
جرج بونانو، استاد روانشناسی بالینی و پژوهشگر سرشناس حوزۀ عواطف انسان، در کتاب شکوفایی پس از سوگواری به ما میآموزد سوگواری را با نگاه تازهای ببینیم. آنچه عموماً دربارۀ مراحل «عادی» سوگواری به ما میگویند لزوماً درست نیست و اگر با افراد سوگوار صحبت کنیم میبینیم تجربۀ بسیاری از آنها زمین تا آسمان با آنچه «پنج مرحلۀ سوگواری» نام گرفته است تفاوت دارد.
بونانو بر اساس تحقیقات خودش و دیگر پژوهشگران این عرصه، پس از مصاحبه با چندین و چند نفر طی سالهای قبل و بعد از سوگواری، کوشیده الگوی سوگواری را ترسیم کند و اکنون در این کتاب نشان میدهد افرادی که نمیتوانند مصیبت ازدستدادن عزیزان را پشت سر بگذارد و به زندگی ادامه دهند درواقع استثنا هستند. بیشتر ما «تابآور»یم و دیر یا زود زندگی عادی خود را از سر میگیریم.
دیگر نکتۀ جالب این کتاب دربارۀ سوگواری، کارکردی است که از منظر تکاملی دارد. بونانو نشان میدهد که تمام حالات مختلف و بعضاً ضدونقیض دورۀ سوگواری، از لبخندها و شوخیهای ظاهراً نابجا گرفته تا گریههای آنچنانی و ساعاتی که در خود فرو میرویم و حوصلۀ حرف زدن نداریم، از حیث تکاملی چه کاربردی دارند و چرا به این حالات دچار میشویم. یک نمونهاش اینکه فردی که عزیزی را از دست داده است باید تمام روابط و مناسبات زندگی خود را تغییر دهد و بازآرایی کند و این کار مستلزم نوعی ژرفاندیشی و تأمل است که حالات غمگین سوگواری زمینهای برای آن فراهم میآورد.
خواندن این کتاب برای همۀ افراد توصیه میشود، چون از طرفی سوگواری تجربهای است که همۀ ما در عمر خود داشتهایم یا خواهیم داشت و از طرف دیگر بونانو، بهرغم استفاده از جدیدترین تحقیقات این عرصه، مطالب را به زبانی ساده و قابلفهم بیان کرده و با چاشنیِ داستانها و خاطراتِ خواندنی در قالب کتاب حاضر درآورده است.
کتاب شکوفایی پس از سوگواری، ترجمهی علیرضا شفیعی نسب، رو از سایت جیحون و یا نسخه الکترونیک و صوتی کتاب را از پلتفرمهای طاقچه، کتابراه و فیدیبو تهیه کنید.