در دو بخش قبلی این مجموعه مطلب در وبلاگ پرفیرو با عنوان «هر آنچه باید در مورد آلرژی بدانید» و «آلرژیهای غذایی» گفتیم که حساسیت یا آلرژی زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی فرد به موادی که معمولاً بیضرر هستند، بیش از حد واکنش نشان دهد. این عوامل آلرژیزا «آلرژن» نامیده میشوند.
آلرژنهای بالقوه میتوانند تقریباً در همهجا ظاهر شوند. در تئوری، فرد میتواند به هر غذایی حساسیت داشته باشد. اجزای خاص - مانند گلوتن، پروتئین موجود در گندم - نیز میتوانند واکنشها را تحریک کنند. هشت مادۀ غذایی که به احتمال زیاد آلرژی ایجاد میکنند، عبارتاند از:
مانند بسیاری از آلرژیهای غذایی، آلرژی به تخممرغ در دوران کودکی شایع است. پروتئینهای اصلی که باعث واکنش آلرژیک به تخممرغ میشوند عبارتاند از:ovomucoid ، ovalbumin و ovotransferrin.
برخی از افراد میتوانند تخممرغ پخته را بدون واکنش آلرژیک مصرف کنند، اما برخی دیگر نه. اگر به پرندهای که تخم گذاشته یا پرهای آن حساسیت داشته باشند، ممکن است برخی از افراد نیز به تخمها واکنش آلرژیک نشان دهند. به این حالت سندرم تخممرغ میگویند.
علائم آلرژی به تخممرغ
علائم آلرژی به تخممرغ میتواند شامل استفراغ، درد معده، سوءهاضمه، خسخس سینه یا سرفه باشد. بهترین راه برای جلوگیری از واکنش آلرژیک به تخممرغ، پرهیز از خوردن تخممرغ یا محصولات غذایی حاوی آن است. حساسیت به تخممرغ مشابه عدمتحمل تخممرغ نیست.
بزرگسالان بیشتر از کودکان احتمال واکنش آلرژیک به ماهی و صدف دارند. برخی از افراد فقط از انواع خاصی از ماهیها واکنش نشان میدهند و برخی دیگر میتوانند به همۀ ماهیها واکنش نشان دهند. درجۀ واکنش بسته به نوع ماهی که مردم میخورند، میتواند متفاوت باشد. اکثر افرادی که به ماهی حساسیت دارند، به پروتئین آلرژن به نام پاروالبومین واکنش نشان میدهند. پختن این پروتئینها را از بین نمیبرد، به این معنی که افراد میتوانند هم نسبت به ماهی پخته و هم به ماهی خام واکنش نشان دهند.
علائم آلرژی به ماهی
علائم واکنش آلرژیک به ماهی میتواند شامل بثورات پوستی باشد. افراد همچنین ممکن است دچار آبریزش بینی، عطسه یا علائم آسم شوند. برای افرادی که به ماهی آلرژی دارند، اجتناب از ماهی و محصولات ماهی بسیار مهم است.
آلرژی به شیر گاو یکی از شایعترین آلرژیهای غذایی در دوران کودکی است. یک فرد ممکن است حتی به مقدار کمی شیر یا خوردن لبنیات واکنش نشان دهد. اگر مادر شیر گاو یا لبنیات مصرف کرده باشد، برخی از نوزادان شیرده، قولنج یا اگزما را تجربه خواهند کرد. بسیاری از کودکان از حساسیت بیشتری به شیر دارند. مطالعهای از «کالج آمریکایی آلرژی، آسم و ایمونولوژی» (ACAAI) نشان میدهد که 53 درصد از نوزادان زیر یک سال به شیر حساسیت دارند، اما تنها 15 درصد از نوجوانان این واکنش را نشان میدهند.
علائم حساسیت به شیر
علائم آلرژی به شیر شامل کهیر، اسهال و استفراغ است. افراد ممکن است به دو پروتئین مختلف شیر، کازئین و آب پنیر حساسیت داشته باشند. بسیاری از غذاهایی که شیر یا محصولات لبنی واضح نیستند، میتوانند حاوی این پروتئینها باشند. افرادی که به شیر حساسیت دارند، باید مراقب باشند که آن را ننوشند یا محصولاتی که ممکن است حاوی شیر یا لبنیات باشد، مصرف نکنند. حساسیت به شیر با عدمتحمل لاکتوز یکی نیست. افرادی که عدمتحمل لاکتوز دارند، به شیر حساسیت ندارند. در عوض، به این معنی است که آنها بهاندازۀ کافی آنزیمی به نام لاکتاز ندارند، که برای تجزیۀ لاکتوز به آن نیاز دارند.
یکی از شایعترین علل آلرژی غذایی است. افرادی که به بادامزمینی آلرژی دارند، معمولاً در تمام طول زندگی خود آلرژی خواهند داشت. با این وجود، تحقیقات اخیر نشان میدهد که تا ۲۰ درصد از افراد آلرژیک ممکن است آلرژی را بیشتر کنند. واکنش آلرژیک ناشی از بادامزمینی میتواند شدید باشد و حتی ردپایی از بادامزمینی میتواند برای ایجاد واکنش در افراد حساس کافی باشد. اقلیت کوچکی از افراد مبتلا به آلرژی به بادامزمینی ممکن است به سایر حبوبات مانند نخود سبز واکنش نشان دهند. اگرچه بادامزمینی آجیل درختی نیست، افرادی که به بادامزمینی حساسیت دارند، گاهی اوقات به برخی از آجیلهای درختی نیز حساسیت دارند.
پختن برخی از غذاهای آلرژیزا میتواند پروتئینهای ایجادکنندۀ واکنش را از بین ببرد، اما مطالعات نشان میدهد که احتمالاً در مورد بو دادن، جوشاندن یا سرخ کردن بادامزمینی چنین نیست. کارشناسان معتقدند روغن بادامزمینی برای افراد مبتلا به آلرژی به بادامزمینی بیخطر است، زیرا پروتئینهایی که باعث واکنشهای آلرژیک میشوند، در طول فرآیند تولید حذف میشوند. با این حال، روغن بادامزمینی با پرس سرد یا تصفیهنشده میتواند حاوی مقادیر کمی از آلرژنهای بادامزمینی باشد که میتواند باعث واکنش در افراد حساس شود.
علائم حساسیت به بادامزمینی
افرادی که به بادامزمینی آلرژی دارند، بسیاری از علائم مشابه افرادی را که به سایر غذاها حساسیت دارند، تجربه خواهند کرد. این علائم شامل مشکلات معده، نبض ضعیف، تورم، کهیر، سرگیجه و گیجی است. افراد آلرژیک باید قبل از مصرف بادامزمینی به هر شکلی مراقب باشند.
آلرژی به آجیل درختی معمولا مادامالعمر است. در کنار آلرژی به صدف و بادامزمینی، آلرژی به آجیل درختی از شایعترین علل آنافیلاکسی ناشی از مواد غذایی است. آجیلهایی که بیشتر منجر به واکنشهای آلرژیک میشوند، عبارتاند از:
- بادام هندی
- پسته
- گردو
- فندق
- بادامها (بادام، داستان پیدایش و انواع آن)
- گردوی آمریکایی
- آجیل برزیلی
گاهی اوقات، افرادی که به یک نوع آجیل حساسیت دارند، میتوانند به سایر آجیلها نیز واکنش نشان دهند.
علائم آلرژی به آجیل درختی
افرادی که به آجیلهای درختی حساسیت دارند، میتوانند به روشهای مختلفی واکنش نشان دهند. علائم میتواند شامل کهیر، استفراغ، فشارخون پایین یا اشکال در بلع باشد. برخی از افراد همچنین ممکن است خارش در دهان، گلو، پوست، چشمها یا سایر قسمتهای بدن را تجربه کنند. افرادی که به آجیل درختی حساسیت دارند، باید از خوردن آنها یا هر گونه غذایی که ممکن است حاوی آنها باشد، خودداری کنند.
حساسیت به صدف با آلرژی به ماهی متفاوت است. بسیاری از انواع صدف میتوانند در افرادی که آلرژی دارند، واکنشهایی ایجاد کنند. از جمله:
- میگو
- شاهمیگو
- خرچنگ خاردار
- خرچنگ
- صدفها
- گوش ماهی
افرادی که به نوعی از صدفها حساسیت دارند، اغلب متوجه میشوند که به انواع دیگر نیز واکنش نشان میدهند.
علائم آلرژی به صدف
افرادی که واکنش آلرژیک به صدف دارند، ممکن است استفراغ، خسخس سینه و سایر علائم مشترک در اکثر آلرژیهای غذایی را تجربه کنند.
آلرژی به صدفها اغلب میتواند واکنشهای شدیدی ایجاد کند و برخی افراد حتی میتوانند به بخارات ناشی از پختن صدفها واکنش نشان دهند. مانند سایر آلرژیهای غذایی، افراد در صورت داشتن این آلرژی باید از تماس با صدفها خودداری کنند.
آلرژی گندم یکی دیگر از آلرژیهای رایج غذایی کودکان است. تقریباً ۶۵٪ از کودکان تا سن دوازدهسالگی آن را تجربه میکنند. یکی از آلرژنهای اصلی گندم پروتئینی به نام گلیادین است که در گلوتن یافت میشود. به همین دلیل، افراد مبتلا به آلرژی به گندم ممکن است نیاز به رژیم غذایی بدون گلوتن داشته باشند.
علائم آلرژی به گندم
افراد بهندرت در اثر آلرژی به گندم دچار آنافیلاکسی میشوند، اما ممکن است گاهی اوقات این اتفاق بیفتد. علائم آلرژی به گندم همچنین شامل علائم آسم، مشکلات گوارشی و بثورات است. مانند تمام آلرژیهای غذایی، افرادی که مشکوک به آلرژی به گندم هستند، باید قبل از تغییر رژیم غذایی خود با پزشک خود صحبت کنند. آلرژی به گندم مانند بیماری سلیاک که یک بیماری خودایمنی است، نیست.
آلرژی به سویا آلرژی رایج در دوران کودکی است. اکثر افرادی که به سویا حساسیت دارند، کمتر از ۳ سال سن دارند، اما گاهی اوقات بزرگسالان به سویا حساسیت دارند.
علائم آلرژی به سویا
افرادی که به سویا حساسیت دارند، ممکن است دچار بثورات، استفراغ، اسهال و گرفتگی معده شوند. بهندرت، سویا ممکن است باعث آنافیلاکسی شود. اجتناب از سویا کلیدی برای اجتناب از واکنش است. برخی از افراد میتوانند روغن سویا بسیار تصفیهشده یا غذاهای حاوی لسیتین سویا، مادهای که در طی فرآوری سویا به دست میآید، بخورند. افراد آلرژیک باید با پزشک مشورت کنند تا بررسی کنند که آیا این برای آنها بیخطر است یا خیر.
حساسیت به کنجد میتواند شدید باشد، بهخصوص برای کودکان. طبق گفتۀ «سازمان غذا و داروی آمریکا» (FDA)، تنها حدود 20 تا 30 درصد از کودکان مبتلا به این آلرژی تا بزرگسالی همچنان به آن مبتلا باقی میمانند. پیش از این، این آلرژی بهخوبی شناخته شده نبود. اما در آوریل 2021، دولت ایالات متحده «قانون ایمنی، درمان، آموزش و تحقیقات آلرژی غذایی» (FASTER) را تصویب کرد که کنجد را نهمین آلرژن اصلی غذایی شناختهشده در کشور اعلام کرد. این قانون به این معنی است که تولیدکنندگان اکنون باید کنجد را بهعنوان آلرژیزای بالقوه برچسب بزنند، زمانی که این ماده جزو مواد غذایی تولید شده است.
علائم حساسیت به کنجد
مانند سایر آلرژیهای غذایی، آلرژی به کنجد میتواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. اینها میتواند شامل بثورات، کهیر یا استفراغ باشد. در موارد شدید، میتواند به تورم گلو و آنافیلاکسی نیز منجر شود. از آنجایی که این علائم میتوانند با علائم سایر آلرژیهای غذایی همپوشانی داشته باشند، تشخیص حساسیت به کنجد بهطور قابل اعتماد میتواند دشوار باشد. اما مطالعهای در زمینۀ آلرژی و ایمونولوژی کودکان در سال ۲۰۱۹ نشان داد که از ۸۸ کودکی که آلرژی غذایی تأیید شده داشتند، ۱۷٪ به کنجد حساسیت داشتند.
علاوه بر این آلرژیهای غذایی عمده، افراد میتوانند تقریباً به هر غذایی حساسیت داشته باشند. بسیاری از آلرژیهای دیگر نیز وجود دارند که افراد زیادی را تحت تأثیر قرار میدهند؛ از جمله آلرژی به غلات دیگر علاوه بر گندم، مانند جو. سایر غذاهایی که میتوانند باعث آلرژی شوند، عبارتاند از: نارگیل، میوه و سبزیجات، گوشت و ادویههایی مانند دارچین.
برخی دیگر از آلرژنهای رایج عبارتاند از:
- خز حیوانات خانگی، شوره، پوستههای پوست یا بزاق
- کپک و سفیدک
- داروهایی مانند پنیسیلین
- نیش و نیش حشرات
- سوسکها، مگسهای کادیس، میگها و پروانهها
- گردههای گیاهی
- مواد شیمیایی خانگی
- فلزات مانند نیکل، کبالت، کروم و روی
- لاتکس
«آیا حساسیت (آلرژی) خطرناک است؟ مهمترین نکات برای مدیریت آن»، وبلاگ پرفیرو، ۱۸ مهر ۱۴۰۳
