مطمئنا غذاهای گیاهی خام می‌توانند مغذی باشند، اما پختن آنها باعث می‌شود که فیبرها و دیواره‌های سلولی‌شان نرم شود و مواد مغذی مهم‌شان آزاد شوند. این در حالی است که همین مواد مغذی مهم در حالت خام در دسترس نیستند. مثلا پختن گوجه‌فرنگی، تاثیر نوعی آنتی‌اکسیدان به‌نام لیکوپن را تا 5 برابر بیشتر می‌کند.
نکته دیگر این است که پختن می‌تواند تاثیر نوعی مواد شیمیایی خاص را در سبزیجات کاهش دهد که مانع از جذب املاح مهمی مثل آهن، روی، کلسیم و منیزیم می‌شود. مثلا پختن اسفناج باعث می‌شود که آهن و کلسیم بیشتری از برگ‌های این سبزی مهم در دسترس انسان‌ها قرار بگیرد. البته برخی از مواد مغذی مثل ویتامین C و بعضی از انواع ویتامین B با پختن از بین می‌روند، اما میزان این مواد در گیاهان تا اندازه‌ای زیاد است که با پختن فقط تا حدی کاهش پیدا می‌کند و باز هم برای انسان‌ها مفید است.
نکته دیگر این است که پختن می‌تواند تاثیر نوعی مواد شیمیایی خاص را در سبزیجات کاهش دهد که مانع از جذب املاح مهمی مثل آهن، روی، کلسیم و منیزیم می‌شود. مثلا پختن اسفناج باعث می‌شود که آهن و کلسیم بیشتری از برگ‌های این سبزی مهم در دسترس انسان‌ها قرار بگیرد. البته برخی از مواد مغذی مثل ویتامین C و بعضی از انواع ویتامین B با پختن از بین می‌روند، اما میزان این مواد در گیاهان تا اندازه‌ای زیاد است که با پختن فقط تا حدی کاهش پیدا می‌کند و باز هم برای انسان‌ها مفید است.
همیشه گفته می شود سبزیجات را خام بخورید تا مواد مغذی بیشتری به بدنتان برسانید. شاید در مورد بیشتر سبزیجات این درست باشد اما در برخی از سبزیجات، پختن باعث تقویت ارزش غذایی آن ها می گردد.
خوردن سبزیجات بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم است. ورزشکاران و طرفداران فیتنس، سبزیجات را به عنوان منبع ارزشمندی از فیتوکمیکال ها می دانند. این ترکیبات شیمیایی دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند.
آنتی اکسیدان ها عناصری قدرتمند هستند که رادیکال های آزاد در بدن را از بین برده و در پیشگیری از بیماری ها مفیدند. به همین دلیل، مصرف سبزیجات باعث کاهش ریسک سرطان، بیماری قلبی و بیماری های نابودکننده می شود.
پختن می تواند ارزش غذایی را بیشتر کند
همیشه گفته می شود سبزیجات را خام بخورید تا مواد مغذی بیشتری به بدنتان برسانید. شاید در مورد بیشتر سبزیجات این درست باشد اما در برخی از سبزیجات، پختن باعث تقویت ارزش غذایی آن ها می گردد.
گوجه فرنگی، کلم بروکلی و هویج، سه نوع سبزی هستند که معلوم شده ارزش غذایی شان با پخته شدن بیشتر می شود؛ یعنی در این سبزی ها، ترکیبات فیتوکمیکال اگر گرما نبینند، در دیواره سلولی حبس می مانند. حالا باید ببینیم پختن چگونه مواد مغذی را در این سبزیجات تقویت می کند.
گوجه فرنگی
گوجه فرنگی از نظر علمی در رده ی میوه ها قرار دارد، اما اگر پخته شود، سبزی محسوب می گردد. گوجه فرنگی بسیار مغذی و منبع غنی ویتامین ث و لیکوپن می باشد. لیکوپن، فیتوکمیکالی است که باعث قرمزی رنگ آن شده و البته خواص آنتی اکسیدانی قابل توجهی نیز دارد
مصرف پخته ی این سبزیجات مفید است
بخارپز یا آب پز کردن گوجه فرنگی، بهترین شیوه برای فعال کردن لیکوپن به منظور ماکسیمم استفاده از مواد مغذی آن است. لیکوپن، ریسک سرطان را کاهش داده، سلامت قلب را ارتقاء داده و واکنش های نورولوژیکی را تقویت می نماید.
بروکلی
گوجه فرنگی، کلم بروکلی و هویج، سه نوع سبزی هستند که معلوم شده ارزش غذایی شان با پخته شدن بیشتر می شود؛ یعنی در این سبزی ها، ترکیبات فیتوکمیکال اگر گرما نبینند، در دیواره سلولی حبس می مانند
بروکلی جزو خانواده ی کلم هاست و خواص آنتی اکسیدانی آن بسیار معروف است. همچنین بروکلی منبع غنی لوتئین و توکوفرول می باشد. این ترکیبات شیمیایی، با کاهش التهاب در رگ های خونی بدن، ریسک سرطان را کاهش می دهند.
مصرف پخته ی این سبزیجات مفید است
بروکلی، مشهور است به سبزی سم زدا (دتوکس) و سوپرفود بودن. تحقیقات نشان داده پختن بروکلی، موجب رها شدن کاروتنوئیدها می شود.
بهترین شیوه برای پخت بروکلی، آب پز و بخارپز کردن آن است که با این شیوه ها خواص کاروتنوئید، لوتئین و فیتوئن ها تقویت می شود. فیتوئن می تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش داده و سلامت قلب را بهبود دهد و همچنین التهاب در رگ های خونی را کم کند.
البته در مورد کلم بروکلی ضد و نقیض ها زیاد است اما آن چه از مجموع مطالعات و تحقیقات حاصل می شود این است که بهتر است این کلم به مدت زمان کوتاهی در آب در حال جوش قرار بگیرد و سپس از آن خارج شود و یا به مدت زمان کوتاهی بخارپز شود. در واقع با پختن بروکلی برخی خواص آن، افزایش و برخی دیگر کاهش می یابد.
این وضعیت درباره هویج هم وجود دارد، چون پختن هویج باعث می‌شود که بتا کاروتن درون آن بهتر جذب بدن شود. به همین دلیل است که انواع سوپ‌هایی که سبزیجات‌هایی مثل سیب‌زمینی، پیاز و هویج دارند، سرشار از مواد مغذی مهمی هستند که در حالت خام اصلا در دسترس قرار ندارند.
هویج
هویج، سبزی ریشه ای معروفی است که سرشار از بتاکاروتن می باشد و ویتامین ها و مواد معدنی زیادی دارد. هویج خواص آنتی اکسیدانی دارد که بیشترشان ناشی از تجمع بسیار زیاد ویتامین آ و بتاکاروتن می باشد. آزمایشات نشان داده آب پز کردن هویج، کاروتنوئیدها را تا 14 درصد افزایش می دهد.
مصرف پخته ی این سبزیجات مفید است
سایر شیوه های پخت موجب کاهش ارزش آنتی اکسیدانی آن می شود، با سرخ کردن آن نیز بیشترین کاهش را در این خواص خواهید داشت. با آب پز کردن هویج، بیشتر ویتامین ث و کاروتنوئیدهای آن حفظ می شود. بهترین دما و زمان توصیه شده برای پخت هویج ١٣٠ درجه و به مدت 20 دقیقه است.
مطمئنا غذاهای گیاهی خام می‌توانند مغذی باشند، اما پختن آنها باعث می‌شود که فیبرها و دیواره‌های سلولی‌شان نرم شود و مواد مغذی مهم‌شان آزاد شود. این در حالی است که همین مواد مغذی مهم در حالت خام در دسترس نیستند. مثلا پختن گوجه‌فرنگی، تاثیر نوعی آنتی‌اکسیدان به‌نام لیکوپن را تا 5 برابر بیشتر می‌کند.
این وضعیت درباره هویج هم وجود دارد، چون پختن هویج باعث می‌شود که بتا کاروتن درون آن بهتر جذب بدن شود. به همین دلیل است که انواع سوپ‌هایی که سبزیجات‌هایی مثل سیب‌زمینی، پیاز و هویج دارند، سرشار از مواد مغذی مهمی هستند که در حالت خام اصلا در دسترس قرار ندارند.
پختن می‌تواند تاثیر نوعی مواد شیمیایی خاص را در سبزیجات کاهش دهد که مانع از جذب املاح مهمی مثل آهن، روی، کلسیم و منیزیم می‌شود. مثلا پختن اسفناج باعث می‌شود که آهن و کلسیم بیشتری از برگ‌های این سبزی مهم در دسترس انسان‌ها قرار بگیرد. البته برخی از مواد مغذی مثل ویتامین C و بعضی از انواع ویتامین B با پختن از بین می‌روند، اما میزان این مواد در گیاهان تا اندازه‌ای زیاد است که با پختن فقط تا حدی کاهش پیدا می‌کند و باز هم برای انسان‌ها مفید است.
برخی از سبزیجات را نمیتوان در تمام فصول پیدا کرد و یا پیدا کردنشان مقداری سخت است به همین دلیل فریز کردن سبزیجات یک امر متداول است اما آیا سبزیجات به صورت فریز شده خاصیت خود را از دست نمی دهند؟
به گزارش آلامتو و به نقل از مردمان؛ همه می‌دانند که استفاده گاه‌گاه از سبزیجات فریزشده بسیار راحت است.
سبزیجات به صورت فریزشده آماده پخت هستند، نیاز به هیچ آماده‌سازی ندارند و موقع خرد کردن آنها احتمال زخمی کردن انگشتتان وجود ندارد. ولی وقتی صحبت از تغذیه سالم می‌شود، همه چیز به این سادگی نیست. به همبن دلیل تصمیم گرفتیم این موضوع را کمی عمیق‌تر بررسی کنیم و ببینیم بهترین راه برای بهره‌مند شدن از فواید سبزیجات چیست.
گفته می‌شود که سبزیجات سالم و پخته‌نشده، مغذی‌ترین شکل سبزیجات است ولی برای همه انواع سبزیجات به این صورت نیست.
یک تحقیق نشان داده است که اسفناج به صورت خام و تازه سطح بالاترین از لوتئین در خود دارد که کاروتینوئيدی است که می‌تواند از تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا و مشکلات چشم پیشگیری کند.
موادغذایی که سطح بالایی از ویتامینهای B و C را در خود دارند بهتر است به صورت تازه مصرف شوند زیرا این ویتامین‌ها محلول در آب هستند و این یعنی ممکن است حین پخت از آن ماده‌غذایی خارج شوند.
ولی کیفیت غذایی سبزیجات تازه درمقابل سبزیجات خام برحسب نوع سبزیجات متفاوت است. سبزیجات خانواده کلم، مثل کلم سفید، کلم بروکسل و گل‌کلم بهتر است به صورت تازه مصرف شوند تا فریزشده زیرا فیتوکمیکال و آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری که براساس تحقیقات ضد سرطان هستند را در خود حفظ می‌کنند.
اما این به آن معنا نیست که محصولات تازه در برابر از دست رفتن موادمغذی خود ایمن هستد و راهی که سبزیجات از مزرعه تا فروشگاه طی می‌کند می‌تواند مسبب آن باشد. تازگی یک گوجه‌فرنگی یا توت‌فرنگی رسیده از زمانی که وارد فروشگاه می‌شود محاسبه نمی‌شود بلکه از زمان برداشت آن محصول مدنظر قرار می‌گیرد.
وقتی یک میوه یا سبزیجات برداشت می‌شود، شروع به از دست دادن گرما و آب می‌کند که این بر کیفیت غذایی آن اثر می‌گذارد. محصولات تازه با عبور از فرآیندهای مختلف سم‌پاشی، نقل و انتقال و زمان ماندن در فروشگاه ممکن است تا نیمی از میزان موادمغذی خود را از دست داده باشند.
خوشبختانه برای آنها که عادت به خرید محصولات فریزشده از فروشگاه دارند، تحقیقات نشان می‌دهد که سبزیجات فریزشده به همان میزان سبزیجات تازه موادمغذی در خود دارند. میوه‌ها و سبزیجات تازه بعد از برداشت آنزیم‌هایی (تریپسین و کیموتریپسین) تولید می‌کنند که موجب از دست رفتن رنگ، طعم و موادمغذی آنها می‌شود.
اما این واکنش را می‌توان با غیرفعال کردن این آنزیم‌ها – که فریز کردن از عهده آن برمی‌آید – متوقف کرد و همین مسئله باعث می‌شود سبزیجات فریزشده موادمغذی بیشتری در خود داشته باشند.
موادغذایی که بهتر است به صورت فریزری مصرف شوند آنهایی هستد که موادمغذی محلول در چربی مثل ویتامین A، کاروتینوئید و ویتامین E در خود دارند زیرا این موادمغذی حین فراوری محصولات و انبار کردن ثابت‌تر هستند.
بااینحال باید مراقب مراحل آماده‌سازی آنها باشید: تحقیقات نشان می‌دهد که باز کردن یخ سبزیجات فریزشده قبل از پخت می‌تواند از دست رفتن ویتامین C را در نخودفرنگی، اسفناج و نخودسبز تسریع کند.
موضوع دیگر این است که آیا سبزیجات پخته‌شده ارزش غذایی کمتری دارند یا خیر. بعضی تحقیقات نشان می‌دهد که پخت سبزیجات با رنگ روشن می‌تواند موادمغذی لازم (به ویژه کاروتینوئیدها) را در آنها از بین ببرد. اما تحقیقات دیگری هم نشان می‌دهد که کیفیت غذایی سبزیجات پخته‌شده به طور کل به نوع پخت آنها بستگی دارد.
باوجود تفکر عموم که پختن موادمغذی سبزیجات را از بین می‌برد، آب‌پز یا بخارپز کرد بعضی سبزیجات حتی می‌تواند سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتوکمیکال‌هایی مثل کاروتینوئیدها و پلی‌فنول‌ها را افزایش دهد. بااینحال روش‌هایی مثل سرخ کردن موادمغذی اصلی مثل پروتئین، کلروفیل و ویتامین C را در بروکلی از بین می‌برد.
دوست دارید بدانید که بهترین روش پخت سبزیجات برای بهره‌مند شدن از بالاترین سطح موادمغذی در آنها چیست؟ کافی است دما را پایین آورده، مدت پخت را بیشتر کنید و میزان آب مورداستفاده خود را برای پخت سبزیجات حاوی ویتامینهای B و C محدود کنید (به خاطر داشته باشید که ویتامینهای محلول در آب در حضور H2O به سرعت از بین می‌روند.
یک خبر خوب هم برای آنهایی که از مایکروفر استفاده می‌کنند داریم: تحقیقات نشان می‌دهد که مایکروفر تاثیری بر کیفیت غذایی میوه‌ها و سبزیجات ندارد!
در آماده‌سازی و نگهداری سبزیجات حتماً به نکات زیر دقت کنید:
– موادغذایی سرشار از ویتامینهای B و C بهتر است به صورت تازه مصرف شوند زیرا این ویتامین‌ها محلول در آب هستند و این یعنی در مراحل فرآوری از بین می‌روند. فلفل دلمه‌ای، مرکبات، کلم و توت‌ها از جمله این میوه‌ها و سبزیجات هستند.
– تحقیقات نشان می‌دهد که سبزیجات فریزشده به همان اندازه سبزیجات تازه ویتامین و موادمغذی در خود دارند.
– موادغذایی که بهتر است به صورت فریزشده مصرف شوند آنهایی هستند که سطح بالایی از ویتامینهای محلول در چربی مثل ویتامین A، کاروتینوئید و ویتامین E در خود دارند زیرا این ویتامین‌ها حین فرآوری موادغذایی (مثل فریزکردن) باثبات‌تر هستند. هویج، سبزیجات برگدار و بروکلی از جمله این سبزیجات می‌باشند.
– آب‌پز و بخارپز کردن بعضی سبزیجات سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتوکمیکال‌هایی مثل کاروتینوئید و پلی‌فنول را در آنها افزایش می‌دهد.
– بهترین روش پخت سبزیجات برای بهره‌مند شدن از بالاترین سطح موادمغذی در آنها پایین آوردن دما، افزایش زمان و محدود کردن آب مصرفی برای پخت است.
این مقاله معتبر را از دست ندهید: بهترین روش پخت سبزیجات
