چالش کتابخوانی طاقچه: دنیای سوفی

هرچه می‌بینی بخشی از جهان پیرامون توست، اما نحوه دیدنت بستگی دارد به عینکی که به چشم می‌زنی.

به نام خدا

کتاب دنیای سوفی (به زبان اصلی: Sofies verden) به قلم یوستین گردر (Jostein Gaarder) ،نویسنده سرشناس نروژی یک رمان فلسفی است که برای نخستین بار در سال 1991 منتشر شد و جوایز بسیاری را برای او در پی داشت که از جمله آن ها می توان به جایزه ادبیات نسل جوان آلمان در سال 1994 اشاره کرد.

از دیگر آثار یوستین گردر می توان به قصر قورباغه ها، راز فال ورق، درون یک آینه درون یک معما، کتابخانه جادویی بیبی بوکنز، راز تولد،سلام کسی اینجا نیست، مرد داستان فروش، شاه مات اشاره کرد که مشهورترین اثر وی دنیایسوفی می باشد که علاوه بر کسب جوایز بسیار به 59 زبان نیز ترجمه شده است.

دنیای سوفی شما را با خود به اعماق دنیای فلسفه و تاریخ فلسفه می برد و اگر حواستان نباشد آنچنان در آن غرق می شوید که زمان عنانش را از دستان شما می کشد و وقتی به خود می آیید که ساعت ها گذشته است.

این کتاب ترکیبی از دنیای داستان و فلسفه است و همزمان زد کردن هردوی این دو دنیا از زیر قلم کار هر کسی نیست نشان از پختگی و قدیت بسیار نویسنده دارد. به قول برخی مخاطبان دنیای سوفی کتابی درباره فلسفه تاریخ کل جهان است و گزیده ای از سخنان فلاسفه ی مهم دنیا در سه هزار سال گذشته را به قلم آورده است.

داستان کتاب از آنجایی شروع می شود که با دریافت نامه ای عجیب دنیای سوفی به کلی به هم می ریزد. نامه ای که نامه های دیگری را به دنبال خود در پی داشت ذهن او را بیشتر و بیشتر درگیر می کردند. نامه هایی که به کیستی و چیستی او و همچنین چگونگی پیدایش دنیا و این قبیل موضوعات اشاره داشتند.

در ادامه داستان، نامه ها کم کم از حالت چند کلمه ای خارج می شوند و سوفی را برای رسیدن به پاسخ سوال های پرسیده شده در نامه های قبلی راهنمایی می کنند و در این بین خوانندگان با نظریه های فلاسفه گوناگون از سراسر دنیا آشنا می شوند.

کتاب برای درک بهتر موضوعات هر فصل، پیوسته و یک دست بودن مطالب یک فصل و همچنین برای ساده سازی و جدا کردن مطالب هر فصل از یک دیگر، از عناوین مختلف برای هر قسمت استفاده کرده است و عنوان هر فصل به صورت نام یک فیلسوف یا نام دوره ای از زمان نام گذاری شده است و متن دقیقا در مورد همان موضوع است و داستان وارد جاده خاکی نمی شود!

برای مثال برخی از سر فصل های کتاب عبارتند از:

• سقراط – هرکس که بداند که نداند از همه داناتر است
• افلاطون – آرزوی بازگشت به قلمرو روح
• ارسطو – سازمان‌دهنده‌ای موشکاف که می‌خواست مفاهیم ما را روشن کند
• قرون وسطا – فرق است میان راه را تا نیمه رفتن با راه را خطا رفتن
• اسپینوزا – خدا خیمه‌شب‌باز نیست
• مارکس – شبحی بر اروپا سایه افکنده
• داروین – کشتی حامل ژن بر پهنه زندگی
• انفجار بزرگ – ما نیز ذراتی از ستارگانیم

یکی دیگر از زیبایی های کتاب جملات پرمغز و زیبایی هستند که در متن داستان به کار رفته اند باعث زیبایی هرچه بیشتر کتاب شده اند که در ادامه برخی از آن ها را مرور می کنیم.

• هرچه می‌بینی بخشی از جهان پیرامون توست، اما نحوه دیدنت بستگی دارد به عینکی که به چشم می‌زنی.
• وقتی تو سايه‌ای می‌بينی، به‌خود می‌گوئی که چيزی اين سايه را انداخته است. مثلاً سايه‌ی يک حيوان: شايد يک اسب، اما کاملاً مطمئن نيستی. در اين‌جا تو رو برمی‌گردانی و اسب حقيقی را که بی‌ترديد بسيار زيباتر است، با خطوط مشخص بدنش که دقيق‌تر از سايه‌ی اوست، مشاهده می‌کنی. افلاطون می‌انديشيد که تمامی پديده‌های طبيعی فقط سايه‌های شکل‌ها يا مثال‌های ابدی هستند. با وجود اين، روشن است که اکثريت بزرگ مردمان از زيستن در ميان سايه‌ها رضايت دارند. باور دارند که فقط سايه‌ها وجود دارند و آگاه نيستند که سايه‌ها جز انعکاس‌ها نيستند. و چنين است که ويژگی جاودان روح خود را فراموش می‌کنند.
• خيلی مهم نيست که بدانيم کی هستيم. اصل اين است که وجود داشته باشيم.
• انسان فقط با شکم زندگی نمی‌کند. البته تمام مردم به‌غذا نياز دارند و نيز به‌عشق و محبت. اما چيز ديگری هم هست که به‌آن نيازمنديم: اين‌که: ما که هستيم و چرا زندگی می‌کنيم.

سخن پایانی

این بررسی و معرفی برای چالش کتابخوانی طاقچه در مهر ماه نوشته شده. این کتاب تقریبا برای افراد با سنین مختلف مناسب می باشد و افرادی که به فلسفه علاقه دارند و از خواندن رمان لذت می برند و دوست دارند دنیا را با عینم فلسفه ببینند، می توانند با خواندن این کتاب اوقات خوشی را سپری کنند. نسخه ای که اینجانب پیشنهاد می کنم کتاب دنیای سوفی از نشر نیلوفر می باشد که به قلم آقای حسن کامشاد به خوبی ترجمه شده است و می توانید نسخه الکترونیکی آن را از طاقچه مطالعه کنید.

با تشکر از همراهی شما

The D