دکتر ویدا فلاح
دکتر ویدا فلاح
خواندن ۸ دقیقه·۳ سال پیش

عزت نفس چیست و راه های افزایش عزت نفس را بشناسید!


آیا برای شما هم این سوال پیش آمده که عزت نفس چیست و چگونه میتوان آن را افزایش داد ؟! اگر شما فردی هستید که احساس خوبی نسبت به خود ندارید! درباره خودتان از صفاتی چون “” من چاقم، من زشتم، من هیچی بلد نیستم و …“” استفاده میکنید و مدام خود را سرزنش میکنید، بله شما عزت نفس پایینی دارید! ولی اصلا نگران نباشید راه حل های زیادی را برای افزایش عزت نفس به شما ارائه میدهیم پس با ما همراه باشید.

عزت نفس چیست ؟

عزت نفس یک ویژگی است که از بدو تولد همراه انسان است.با گذشت زمان و قرار گرفتن انسان در جوامع مختلف و در ارتباط با انسان های مختلف این ویژگی می تواند تقویت شود ، تحلیل رود و یا به طور کلی از بین برود.

عزت نفس درواقع نگرش فرد نسبت به خود است.

عوامل مختلفی که بر عزت نفس ما تأثیر می گذارد عبارتند از:

  • ژنتیک
  • شخصیت
  • تجارب زندگی
  • سن
  • سلامتی
  • تفکر
  • شرایط اجتماعی
  • واکنش های دیگران
  • مقایسه خود با دیگران

نکته مهم این است که عزت نفس ثابت نیست. قابل انعطاف و قابل اندازه گیری است ، به این معنی که می توانیم آن را با تمرین بهبود دهیم.

دانشجویی را تصور کنید که نتوانسته در امتحانی دشوار نمره لازم را کسب نماید. اگر وی دارای عزت نفس بالایی باشد ناکامی خود را به عواملی چون: نداشتن ‌مطالعه‌ کافی و یا دشواری‌ سوالات‌ امتحان نسبت خواهد‌ داد و این موضوع هرگز باعث نمی‌شود که احساس ناتوانی کند و یا به این فکر کند که در امتحانات بعدی نیز شکست خواهد خورد. داشتن عزت نفس بالا او را به سمت پذیرش‌ واقعیت سوق داده و باعث می‌شود او یافتن علت ناکامی خود را جایگزین حس ترحم و دلسوزی و یا تسلیم ننماید.

در یک جمله ساده می توان گفت : عزت نفس علاقه و احترام بی قید و شرط و بدون منفعت نسبت به خود است.

نشانه های عزت نفس پایین :

  • بسیار انتقادگرایانه نسبت به خود فکر و عمل میکنند
  • از کلمات منفی مانند احمق ، چاق ، زشت و…. برای توصیف خود استفاده میکنند.
  • افراد با عزت نفس پایین همیشه در حال سرزنش خود هستند، حتی برای چیزهایی مانند رفتار دیگران که کنترلی بر آن ندارند.
  • همه چیز برای افراد با عزت نفس پایین بستگی به شانس دارد، از این رو خود را فرد بدشانسی میدانند.
  • از کسی که متنفرند اما او را به تمام مهمانی ‌هایشان دعوت می‌کنند
  • از نظر آنها همه‌ چیز به شانس بستگی دارد
  • خصوصیات مثبت خود را همواره نادیده میگیرند.
  • افراد با عزت نفس پایین خود را به گونه ای قضاوت میکنند که گویی از دیگران همیشه در مرحله ای پایین تر قرار دارند
  • حرف افرادی که از آنها تعریف میکنند را باور نمیکنند.
  • از شکست می ترسند
  • خودشان را پنهان می‌کنند
  • در روابط زناشویی عجول هستند

راه های افزایش عزت نفس :

صلاحیت های خود را شناسایی کرده و آنها را توسعه دهید

همه‌ انسان ها بالاخره در موضوعی دانش یا مهارت دارند و شما از این موضوع مستثنی نیستید. حالا این موضوع می‌تواند آشپزی باشد یا خوانندگی یا حل جدول و معما یا حتی توانایی دوست شدن با دیگران. به طور خلاصه ، شایستگی های اصلی خود را کشف کنید و فرصت ها و مشاغلی را پیدا کنید که آنها را برجسته می کند.

با خودتان مهربان باشید

سعی کنید با خود مهربان باشید و در صورت ورود افکار منفی سعی کنید آنها را به چالش بکشید. یک قانون خوب این است که با خود صحبت کنید به همان روشی که با همسران خود صحبت می کنید. درواقع دکتر ویلیامز می‌گوید: «با خودتان مهربان باشید. این یعنی در زمان‌هایی که احساس می‌کنید رفتاری خودمنتقدانه در پیش گرفته‌اید، با خودتان مهربان و ملایم باشید. به این فکر کنید که در چنین موقعیتی با دوستان‌تان چگونه رفتار می‌کنید. چون ما اغلب به دیگران توصیه‌ های بسیار بهتری می‌کنیم تا به خودمان.»

خود را با کسی مقایسه نکنید

مقایسه خود با افراد دیگر راه خوبی نیست. سعی کنید روی اهداف و دستاوردهای خود تمرکز کنید ، نه اینکه آنها را با اهداف و دستاوردهای دیگران مقایسه کنید. هیچ دو نفری را نمی‌توان و نباید با هم مقایسه کرد، از مقایسه خود با دیگران دست بردارید، تنها شخصی که باید خودتان را با آن مقایسه کنید خودتان هستید.


دست از کمال گرا بودن بردارید

شما روی یک سری امور تسلط دارید. یک دسته امور هستند که تحت کنترل شما نیستند. کمال گرایی یعنی اینکه بخواهید کنترل عواملی که تحت کنترل شما نیستند را به دست بگیرید.خوب است تحت هر شرایطی تلاش خود را به صورت کامل انجام دهید و نتیجه امور را به حال خودشان رها کنید و از نگرانی های بی مورد دست بکشید. بهتر است فراموش کنید که با سرزنش و آزار خود نمی توانید چیزی را عوض کنید.

به دنبال علایق تان بروید

اگر شما عزت نفس پایینی دارید و دارید این مقاله را مطالعه میکنید حتما با خودتان می گویید: ولی من اصلا نمی دونم به چی علاقه دارم که بخوام دنبالشون برم! این شرایط اصلا دور از انتظار نیست. تنها نیاز است کمی به خودتان زمان بدهید و توانایی ها و سرگرمی هایتان را بررسی کنید تا ببینید علاقه اصلی تان کجاست.

ورزش کنید

با ورزش کردن از نظر جسمی، ذهنی و عاطفی احساس بهتری پیدا می کنید. ورزش کردن همچنین می‌تواند نقش موثری در کنترل و مدیریت سلامتی شما داشته باشد. به همین دلیل است که افراد ورزشکار معمولا عزت نفس بالایی هم دارند.


جسور باشید

جسور بودن به معنای احترام گذاشتن به نظرات و نیازهای دیگران و همچنین انتظار رفتار متقابل از سوی دیگران است. یک روش برای جسور بودن، تقلید از کسانی است که در این کار خوب هستند. جسور بودن به معنی تظاهر کردن به کسی که نیستید، نیست. بلکه به معنی توجه به راهنمایی ‌ها و نکات مثبت افرادی که برایتان مهم هستند و به کار بردن این ویژگی‌های مثبت در زندگی فردی خودتان می باشد.

شما کامل نیستید

زیادی به خودتان سخت نگیرید. همه‌ی ما اشتباه می‌کنیم و این چیز بدی نیست؛ البته تا زمانی که از خطاهایمان درس بگیریم و آنها را همین‌طور رها نکنیم. تنها معیارهایی که باید به آن‌ها وفادار باشید، معیارها و ارزش‌های شخص خودتان هستند. دست از حرص خوردن در مورد آنچه دیگران در موردتان فکر می‌کنند بردارید و به جایش روی ویژگی‌های خوبی که در خود می‌بینید تمرکز کنید. با این کار اطمینانی که به خود دارید بر عالم و آدم جلوه‌ گر می‌شود و کاستی‌ هایتان را جبران که هیچ، بر خوبی‌هایتان هم اضافه می‌کند.

نه گفتن را یاد بگیرید

افرادی با عزت نفس پایین اغلب احساس می‌کنند که مجبورند همیشه به دیگران بگویند «بله»، حتی وقت ‌هایی که واقعا تمایلی به این کار ندارند. خطرات این کار آن است که می‌تواند شما را به فردی تحت فشار، بی‌میل، خشمگین و افسرده تبدیل کند. نه گفتن را به روش‌های گوناگون تکرار کنید تا جایی که دیگران پیام‌تان را دریافت کنند.

خودگویی منفی را متوقف کنید

خودگویی گفته هایی است که افراد با صدای بلند یا در ذهن خود به خودشان می ‌گویند. خود گویی منفی می‌تواند به اشکال مختلف ظهور کند. می‌تواند به ‌صورت مستقیم به نظر برسد! مانند، (من هرگز نمی‌توانم هیچ‌کاری را درست انجام دهم.) ممکن است بر اساس احساس ارزیابی واقع‌ بینانه از یک موقعیت باشد! مانند، (تنها کسی که نمره C را در این آزمون گرفت من بودم، پس احتمالا ریاضی من خوب نیست.) سعی کنید کارهایی را انجام دهید که مغز شما به شما می گوید که نمی توانید. به خود بگویید این فقط یک آزمایش است و ببینید چه اتفاقی می افتد. ممکن است یاد بگیرید که کمی مضطرب بودن یا انجام چند اشتباه آنقدرها که فکر می کنید بد نباشد.

در شرایط سخت از جملات امیدوار کننده استفاده کنید و با مهربانی و دلگرمی با خود رفتار کنید. برای مثال به جای اینکه فکر کنید ارائه شما خوب پیش نمی رود ، سعی کنید به خود بگویید: “حتی اگر انجام این کار سخت باشد، اما من می توانم از پس این وضعیت برآیم”

روی نکات مثبت زندگی تان تمرکز کنید

به قسمت هایی از زندگی خود فکر کنید که دارای نکات مثبتی هستند. مهارت هایی را که برای کنار آمدن با شرایط چالش برانگیز استفاده کرده اید در نظر بگیرید. به این فکر کنید که اگر یک تجربه منفی دارید، دفعه بعد برای ایجاد نتیجه مثبت تر چه کاری می خواهید انجام دهید؟

در مقابل تعریف ها و تمجدید ها مقاومت نکنید

زمانی هم که تعریف می شود لطفا به سبک ایرانی اصلا منکر آن تعریف نشوید یا نگویید که “اصلا اینجور نیست که شما می گویید و این لباس نو نیست، لباس کهنه فلانی است، و این اصلا مارک معروفی نیست. من این را توی حراجی گرفتم، چیز مهمی نیست. تصادفا اینجوری راه میرم.” نه اینجوری نه، اتفاقا برعکس باید تشکر بکنیم از اینکه شما را اینجور می بینند. که از شما تعریف می کنند یا از مسایل مرتبط با شما تعریف می کنند.


همه افکار خود را بپذیرید

به جای جنگیدن ، مقاومت یا تحت تأثیر قرار گرفتن توسط افکار یا احساسات منفی ، آنها را بپذیرید. نیازی نیست که آنها را دوست داشته باشید ، فقط به خود اجازه دهید آنها را احساس کنید و بپذیرید. افکار منفی نیازی به کنترل، تغییر ندارند. هدف این است که از قدرت افکار منفی و تأثیر آنها بر رفتار خود بکاهید.

این مراحل ممکن است در ابتدا ناخوشایند به نظر برسند اما با تمرین و به مرور راحت تر می شوند. همانطور که شروع به شناختن افکار و باورهایی می کنید که در عزت نفس پایین شما نقش دارند ، می توانید با آنها مقابله کنید یا طرز تفکرتان را درباره آنها تغییر دهید. این به شما کمک می کند ارزش خود را به عنوان یک شخص بپذیرید و با افزایش عزت نفس ، احتمالا اعتماد به نفس و احساس خوب نیز در شما افزایش می یابد.

با افراد مثبت اندیش وقت بگذرانید

با افرادی وقت بگذرانید که باعث می شوند شما نسبت به خودتان احساس خوبی داشته باشید و از کسانی که تمایل دارند تفکر منفی شما را تحریک کنند، اجتناب کنید.


عزت نفسخود باوریاعتماد به نفستقویت عزت نفسموفقیت
روانشناس و مدرس مهارتهای زندگی
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید