برای مدیریت تعاریف متنوعی ارایه شده است که شاید یکی از مختصرترین و مفیدترین‌ها این باشد: « فرایند به‌کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می‌گیرد.[1]»
با عنایت به تجربه 15 ساله کار در بخش خصوصی و دولتی در سِمت‌های مختلف (از تکنسین گرفته تا مدرس دانشگاه) و همچنین تحصیل دروس مختلف مدیریتی، تدریس و تألیف در این زمینه، به پنج اشتباه رایج مدیریتی که در کشورمان (به‌ویژه در بخش دولتی مشاهده کردم) فهرست‌وار اشاره می‌کنم. قطعاً این لیست کامل نیست؛ پس من را از نظرهای ارزشمند خود بهره‌مند سازید.
1. مدیریت خُرد[2]: مدیریت خرد، سبکی از مدیریت در حوزه کسب و کار است که به موجب آن مدیر ارشد، اقدام به کنترل و نظارت بر کلیه فعالیت‌های کارکنان زیرمجموعه خود می‌نماید. استفاده از تکنیک‌های مدیریت خرد همواره با عدم آزادی کارکنان در محیط کار همراه است و در مجموع یک روش منفی در حوزه مدیریت شناخته می‌شود.
2. سقف شیشه‌ای[3] : استعاره‌ای است از موانع نامرئی بر سر راه پیشرفت کارکنان در محل کار که معمولاً وجود این موانع توسط تیم مدیریتی انکار می‌شود.
3. ساختار افقی در دپارتمان یا واحد [4] : به‌رغم وجود چارت سازمانی و سلسله‌مراتب، مدیر با اعمال مدیریت خرد در همه امور (بند 1) عملاً به چارت سازمانی وفادار نیست و کلیه نیروهای تحت مدیریت خود را به چشم یکسان می‌بیند.
4. پاچه‌خاری: این اصطلاح که از تلویزیون[5] وارد فرهنگ عامه شد، یعنی چاپلوسی، تملق، لفت و لیس کردن و بادمجان دور قاب چیدن[6]. در دستگاه‌های دولتی پاچه‌خاری عملاً جای شایسته سالاری رو گرفته است. این مساله به لحاظ فیزیولوژیکی هم ثابت شده است؛ تعریف و تمجید از مدیر باعث ترشح هورمون شادی‌بخش در بدن او می‌شود.
5. توهم همه‌چیزدانی: نقطه سقوط یک مدیر، جایی است که گمان می‌کند همیشه حق با اوست و بقیه باید همیشه گوش به فرمان باشند[7]. این طرز تفکر منجر به بروز اشتباه‌های مدیریتی یا فنی ناخواسته خواهد شد؛ اشتباه‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با سرمایه یا جان مردم سروکار دارند.
ناگفته نماند هدف اصلی از این اقدام‌های اشتباه به مصداق دیالوگی در یک مجموعه تلویزیونی[8] حفظ جایگاه مدیریتی است: «یه مدیر زیردستانش رو عادی نگه می‌داره، تا خودش غیرعادی جلوه کنه.» غافل از اینکه میز و صندلی به هیچ‌کس وفای همیشگی ندارند!
پانوشت‌ها
1 مدیریت نوین، امیرعلی نصیری، نماد اندیشه، 1397.
2 Micromanagement
3 Glass Ceiling
4 Horizontal Structure
5 مجموعه تلویزیون پاورچین، مهران مدیری، 1382 – 1381.
6 لغتنامه آبادیس.
7 کاربوم | پلتفرم هوشمند جذب و استخدام.
8 مجموعه تلویزیونی آناتومی گِری، فصل هشتم.
