زین دو هزاران من و ما،
وی عجبا من چه منم (مولوی)
موضوع حالات مختلف روانی انسان و در نوع شدیدتر آن چیزی که به نام اختلال دو قطبی (Bipolar disorder) شناخته شده، یکی از مواردی هست که نظریه قدیمی در مورد خود که معتقد است خود حقیقی ما چیزی است که در بدن ما ساکن هست و در آن زندگی میکند (معروف به نظریه ego) در توضیح آن به مشکل برمیخورد.
شخصیتهای ۲قطبی مشهور در تاریخ کم نیستند اما یکی از غریبترین موارد آن فرناندو پسوآ (Fernando Pessoa) شاعر پرتغالی اوایل قرن ۲۰ است. پسوآ، شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و فیلسوف بود و یکی از مهمترین چهرههای ادبی قرن ۲۰ و از بزرگترین شاعران زبان پرتغالیست که به انگلیسی و فرانسه هم نوشته و ترجمه کرده است. پسوا با ۷۵ اسم مختلف فعالیت کرده است و همه این قریب به ۸۰ شخصیت را همزاد خود میدانسته و نه نام مستعار. هر کدام از این شخصیتها انسانهای مختلف با تاریخهای تولد و شخصیتهای متفاوت و تفکر و نظرات و نوشتههای متفاوت بودهاند. در بین این نزدیک به ۸۰ نفر سه همزاد از بقیه مشهورتر هستند.
اولی و پررنگتر از بقیه، آلبرتو كائيرو (Alberto Caeiro) است که در ۱۸۸۹ به دنیا آمد و ۱۹۱۵ از دنیا رفت، بیست سال زودتر از خود پسوآ. آلبرتو در کودکی یتیم شده بود و همه عمر با عمه بزرگش در خانهی گچی سفیدی در روستا زندگی کرده بود و فقر باعث شده بود نتواند تحصیل چندانی کند و حرفهای بیاموزد ولی زندگی در روستا به او طبیعتی شاعرانه داده بود.
شخصیت دوم آلوارو دو کامپوس (Álvaro de Campos) مهندس کشتیسازی و تحصیل کرده انگلیس که دو سال کوچکتر از پسوآ بود. در جوانی شرق جهان را گشته بود و سرانجام در لیسبون ساکن شده بود و روحیهای آنارشیستی داشت.
شخصیت سوم ریکاردو ریش (Ricardo Reis) بود که یکسال از پسوآ بزرگتر بود. پزشک بود و به برزیل مهاجرت کرده بود و شکگرا بود.
کتاب مشهور سال مرگ ريكاردو ريش نوشته ژوزه ساراماگو برنده نوبل ادبیات، شرح خیالی یکی از این همزادهای پسوآ به نام دکتر ریکاردو ریش است که به پرتغال باز میگردد.
فرناندو پسوآ در نظر خودش هم یکی از همزادهای خودش بود که اتفاقا حضور کمتری در مقایسه با سایر همزادان خود داشت.
فهرستی از نزدیک به ۸۰ همزاد وی در دست است که هر کدام جزیی از آثار وی را نوشته اند و شخصیتی متفاوت داشتهاند و بعضی از این همزادها برادر یا فرزند دیگری بودهاند.