دواپس از ترکیب دو واژه Development به‌معنای «توسعه نرمافزار» و OperationS به‌معنای «عملیات فناوری اطلاعات» تشکیل شده است. دواپس یک فرآیند تولید نرمافزار است که بر ارتباط و همکاری هرچه بیشتر تیم‌های توسعه نرمافزار با تیم‌های اجرایی تمرکز و تأکید دارد.
دواپس چیست؟
https://www.ahmadzadeh.academy/devops/
اگر با مدیران استخدامی شرکت‌ها گفت‌وگویی داشته باشید، مشاهده می‌کنید که بسیاری از این افراد مشتاق هستند تا مهندسان دواپس را استخدام کنند. در حالی که تعدادی از این مدیران استخدامی با واژه فوق آشنایی دارند، اما در مقابل تعداد دیگری هیچ‌گونه آشنایی با این واژه ندارند. بسیاری از این افراد کنجکاو هستند تا بدانند اساساً یک مهندس دواپس قادر به انجام چه کارهایی است؟ اما پیش از آنکه به کارهایی که یک مهندس دواپس قادر به انجام آنها است اشاره‌ای داشته باشیم، ابتدا باید تعریفی برای این واژه ارائه کنیم. دواپس از ترکیب دو واژه Development به‌معنای «توسعه نرمافزار» و OperationS به‌معنای «عملیات فناوری اطلاعات» تشکیل شده است. دواپس یک فرآیند تولید نرمافزار است که بر ارتباط و همکاری هرچه بیشتر تیم‌های توسعه نرمافزار با تیم‌های اجرایی تمرکز و تأکید دارد. این فرآیند به‌دنبال آن است تا عملیاتی همچون یکپارچه‌سازی، آزمایش، استقرار و یک سری تغییرات بنیادین را خودکارسازی کند. در حالت کلی، دواپس به‌دنبال ایجاد فرهنگ و محیطی است که در آن تولید، آزمایش و انتشار نرمافزار به‌شکلی سریع، مستمر و قابل اطمینان به سرانجام برسد. DevOps در گسترده‌ترین معنای خود، فلسفه‌ای است که ارتباط و همکاری بهتر بین این تیم‌ها و سایرین را در یک سازمان ترویج می‌کند.
دواپس در محدودترین تفسیر خود، پذیرش توسعه نرم افزار تکرار شونده، اتوماسیون، و استقرار و نگهداری زیرساخت قابل برنامه ریزی را توصیف می کند. این اصطلاح همچنین تغییرات فرهنگ را در بر می گیرد، مانند ایجاد اعتماد و انسجام بین توسعه دهندگان و مدیران سیستم ها و همراستایی پروژه های فناوری با نیازهای تجاری. DevOps می تواند زنجیره تحویل نرم افزار، خدمات، نقش های شغلی، ابزارهای فناوری اطلاعات و بهترین شیوه ها را تغییر دهد. DevOps چیزی فراتر از همکاری تیم های توسعه و عملیات است. چیزی فراتر از ابزار و تمرین است. DevOps یک طرز فکر، یک تغییر فرهنگی است که در آن تیم ها روش های جدیدی را برای کار اتخاذ می کنند.
برای آنکه درک بهتری از این مفهوم داشته باشید و بدانید یک مهندس دواپس به طور دقیق قادر به انجام چه کارهایی است، ابتدا باید چرخه تولید نرمافزار را مورد بررسی قرار دهید. محصولات نرم‌افزاری کوچک و بزرگی که روزانه مورد استفاده قرار می‌دهید، پس از گذراندن یک چرخه پنج مرحله‌ای آماده می‌شوند و به دست شما می‌رسند. این پنج مرحله عبارتند از برنامه‌ریزی (Planning)، توسعه (Development)، آزمایش (Testing)، استقرار/ انتشار (Deployment) و درنهایت نگهداری/ پشتیبانی (Maintenance) که در این میان دو مرحله برنامه‌ریزی و نگهداری بخش عمدهای از وقت مهندسان دواپس را از آن خود می‌کنند.
هر شرکتی با چالش‌های خاص خود مواجه است، اما مشکلات رایج شامل نسخه‌هایی است که بیش از حد طول می‌کشد، نرم‌افزاری که انتظارات را برآورده نمی‌کند و فناوری اطلاعاتی که رشد کسب‌وکار را محدود می‌کند.
بدون زمان انتظار، فرآیندهای دستی و بررسی های طولانی، یک پروژه DevOps سریعتر از نیازمندی ها به نرم افزار زنده منتقل می شود. زمان‌های چرخه کوتاه‌تر می‌تواند از تغییر نیازها جلوگیری کند تا محصول آنچه را که مشتریان می‌خواهند ارائه دهد.
دواپس مشکلات ارتباطی و اولویت را بین تخصص های فناوری اطلاعات حل می کند. برای ساختن نرمافزار قابل اجرا، تیم‌های توسعه باید محیط تولید را درک کنند و کد خود را در شرایط واقعی آزمایش کنند. یک ساختار سنتی تیم های توسعه و عملیات را در سیلوها قرار می دهد. این بدان معناست که توسعه‌دهندگان از زمانی که کدشان عملکردی را ارائه می‌کند، راضی می‌شوند – و اگر نسخه در تولید شکسته شود، این به تیم عملیاتی است که مشکلات را برطرف کند.
با فرهنگ DevOps، توسعه‌دهندگان زمانی که مشکلی پیش می‌آید به پاسخ «روی دستگاه من کار کرد» متوسل نمی‌شوند. تغییرات تولید شده اندک و قابل برگشت هستند. بعلاوه، کل تیم تغییرات را درک می کند، که مدیریت حادثه را بسیار ساده می کند.
با یک فرآیند سریعتر از ایده تا نرم افزار زنده، شرکت ها می توانند از فرصت های بازار سرمایه گذاری کنند. به این ترتیب، DevOps یک مزیت رقابتی برای مشاغل فراهم می کند .
فرهنگ DevOps به این معنی است که توسعه دهندگان با درک بهتر نیازها و نیازهای کاربر به کاربر نزدیک می شوند. تیم های عملیاتی در فرآیند توسعه شرکت می کنند و نیازهای تعمیر و نگهداری و نیازهای مشتری را اضافه می کنند. این به معنای پایبندی به اصول کلیدی زیر است که به تیم های DevOps کمک می کند تا برنامه ها و خدمات را با سرعت و کیفیت بالاتر نسبت به سازمان هایی که از مدل توسعه نرم افزار سنتی استفاده می کنند ارائه دهند.
مرحله برنامه‌ریزی
در اولین مرحله که به‌نام برنامه‌ریزی یا طرح‌ریزی معروف است، اعضای تیم متشکل از توسعه‌دهندگان، مدیران تولید و... چشم‌اندازها و اهداف پروژه را تعریف و قالب کلی نرمافزار را مشخص می‌کنند. در این مرحله، وظیفه مهندس دواپس این است که از دانش فنی اعضای تیم و تسلط اعضا بر زیرساخت‌ها و چهارچوب‌های موجود استفاده و این موضوع را ارزیابی کند که چگونه می‌توان در قالب یک سیستم جامع و یکپارچه به تمام چشم‌اندازها و اهدافی که تیم به‌دنبال آنها است دست پیدا کرد. زمانی که سیستم اولیه پیاده‌سازی شد و به مرحله اجرا درآمد، باید این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که چگونه تیم می‌تواند فناوری‌ها یا مؤلفه‌های از پیش ساخته را با سامانه موجود یکپارچه کند. برای آنکه این کار به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسد، ممکن است به برنامه‌ریزی دقیقی برای به‌کارگیری این مؤلفه‌ها و اجرای خودکار آنها نیاز داشته باشید. در این مرحله مباحث دیگری همچون نحوه استقرار بانک اطلاعاتی جدید و پشتیبانی از ریزسرویس‌های زیرساختی جدید در سامانه اولیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. مباحثی همچون نگهداری و خودکارسازی نیز در این مرحله مورد بررسی قرار می‌گیرند. در واقع، مهندس دواپس در این مرحله و در اغلب موارد به‌دنبال پیدا کردن روش‌هایی برای خودکارسازی فرآیندهای مختلف است، این خودکارسازی به میزان قابل توجهی فشار وارد شده به تیم را کم می‌کند. در این مرحله مهندس دواپس به‌دنبال پاسخی برای پرسش‌های زیر است:
دو سرویس متفاوت چگونه می‌توانند با یکدیگر تعامل برقرار کنند؟ برای برقراری ارتباط میان دو سرویس از چه پروتکلی باید استفاده کرد؟ آیا سخت‌افزارهای موجود پاسخ‌گوی نیاز ما خواهند بود یا بهتر است از سرویس‌های کلاود برای تحقق این امر استفاده شود؟ برای آنکه بتوانیم در مرحله تولید به مهندسان/ کدنویسان کمک کنیم باید چه پارامترهایی را مورد توجه قرار دهیم؟ سرویس آماده به تولید چیست؟ چگونه می‌توانیم از تمام نرم‌افزارهای موجود برای پیشبرد هرچه بهتر کار استفاده کنیم؟ آیا این امکان وجود دارد تا تمام وابستگی‌های مورد استفاده در نرمافزار را کنترل کرد و آیا درک ما از این عوامل به اندازه کافی جامع است که بتوانیم در زمان بروز مشکلی به اشکال‌زدایی از آنها بپردازیم؟ چه مؤلفه‌ای را باید ایجاد و چه مؤلفه‌ای را باید خریداری کنیم؟ این امکان وجود دارد تا وظیفه خاصی را خودکارسازی کرد؟ در آینده چگونه می‌توانیم از نرمافزار طراحی شده پشتیبانی کنیم؟
مرحله توسعه
در مرحله توسعه نرمافزار، ترکیب کلی کار مشخص شده و اکنون زمان آن رسیده است تا توسعه‌دهندگان کار کدنویسی را آغاز و ویژگی‌های از پیش تعیین شده‌ای که قرار است به محصول وارد شوند را ایجاد کنند. در این مرحله مهندس دواپس به‌دنبال راهکارهایی است تا این وظایف را به بهترین شکل و کمترین زمان ممکن به سرانجام برساند. این رویکرد دقیقاً با چشم‌انداز نهایی کار که همانا تولید نرمافزار است در هماهنگی کامل قرار دارد. مهندس دواپس به طراحان اعلام می‌دارد از چه ابزارهایی استفاده کنند و ابزارهایی که توسعه‌دهندگان به آن نیاز دارند را در اختیارشان قرار می‌دهد. یکی دیگر از وظایف مهندس دواپس این است که بخش‌های مختلفی از کدها که از سوی طراحان در
محیط توسعه نوشته شده است را دریافت کرده و این قطعات را در کنار یکدیگر قرار داده و این مؤلفه‌ها را با محیط/ خروجی نهایی نرمافزار هماهنگ سازد. این وظیفه‌ای نیست که بتوان آن را به عهده طراحان واگذار کرد. امروزه اگر مهندسان دواپس در شرکت‌های مختلف حضور نداشتند، ما قادر نبودیم از نرم‌افزارهای مطرح و شاخص استفاده کنیم. سؤالاتی که یک مهندس دواپس در این مرحله باید به‌دنبال پاسخ‌گویی به آنها باشد به شرح زیر است:
چگونه باید طراحان را در محیطی مشابه با محیط محصول نهایی نگه دارم و در همین راستا به آنها اجازه دهم تا از ابزارهایی که به آنها علاقه دارند یا در آن تخصص دارند استفاده کنند؟ چگونه می‌توانم عملکرد طراحان را به‌شکل مطلوبی افزایش دهم؟ چگونه می‌توانم برای طراحان توضیح دهم که در حال کدنویسی برای چه محیطی هستند و محیط نهایی نرم‌افزاری که آماده خواهد شد چگونه خواهد بود؟
مرحله آزمایش
در مرحله آزمایش، طراحان و افرادی که مسئول کنترل کیفیت هستند کدهای نوشته شده را مورد آزمایش قرار می‌دهند و این کدها را به‌منظور ادغام با سورس کد اصلی آماده می‌کنند. در این مرحله ممکن است از اسکریپت‌ها و ابزارهایی به‌منظور انجام خودکار آزمایش‌ها استفاده شود. با وجود این، برای اجرای دستی بعضی از کدها روی سامانه‌های داخلی شرکت به حضور فیزیکی طراحان و مسئولان کنترل کیفیت نیاز است. البته این احتمال وجود دارد که محصول نهایی در این مرحله مورد آزمایش قرار گیرد یا کدهای نوشته شده در یک محیط شبیه‌سازی شده مورد آزمایش قرار گیرند. به طور معمول، در این مرحله کدها به‌شکلی سریع اجرا می‌شوند یا به‌منظور تطابق بیشتر از سامانه‌های مشتری برای آزمایش کدها استفاده می‌شود. مهندس دواپس باید سناریو‌هایی که به آنها اشاره شد را مد نظر قرار دهد و در عین حال به فکر اجرای خودکار آزمایش‌ها نیز باشد. مهندسان دواپس ابزارهایی همچون Jenkins، Bamboo یا Drone را برای خودکارسازی آزمایش‌ها در اختیار دارند. این ابزارها که در اصطلاح رایج به آنها CI (سرنام Continuous Integration) نیز گفته می‌شود، قادرند فرآیند آزمایش کدها را بیش از پیش ساده سازند. همچنین، یک مهندس دواپس باید به‌دنبال پاسخی برای پرسش‌های زیر باشد:
بر مبنای چه راهکاری می‌توان محیط‌های کاربری تکرارپذیر را طراحی کرد؟ بر مبنای چه معیاری اطلاع پیدا کنم آزمایش‌های انجام شده در ارتباط با کدام نسخه از سرویس یا محصول به مرحله اجرا درآمده است و مهم‌تر از آن درست بوده‌اند؟ بر مبنای چه راهکاری باید تاریخچه مربوط به آزمایش‌ها را بررسی و روندهای فعلی را ارزیابی کنم؟ چگونه می‌توانم پس از آزمایش کدها مشکلات را به طراحان اعلام دارم؟ داده‌ها و اطلاعات مربوط به آزمایش‌ها را از چه منبعی باید به دست آورم؟
مرحله استقرار
این مرحله به‌معنای استقرار و توزیع کدها در محیطی است که درباره بحث ما سرور اصلی نرمافزار است. در مرحله استقرار این موضوع مورد بررسی قرار می‌گیرد که کدهای نوشته شده چگونه و با چه نظمی باید در محصول نهایی وارد شوند و کدام کدها باید در سمت کاربر نهایی به مرحله اجرا درآیند. یک مهندس دواپس از ابزارهایی مشابه با ابزارهای CI (خودکارسازی آزمایش‌ها) برای خودکارسازی این جریان استفاده می‌کند. در این مرحله نیز یک مهندس دواپس باید به‌دنبال پاسخ‌گویی به پرسش‌های زیر باشد:
در چه بازه زمانی یک نسخه آماده شده از نرمافزار را باید مستقر کرد؟ چگونه می‌توانم بدون اطلاع مشتری سرویسی را مستقر کنم؟ از چه راهکاری باید استفاده کنم تا مطمئن شوم سرویسی که به‌تازگی مستقر کرده‌ام، در کار سایر سرویس‌ها اختلال ایجاد نمی‌کند؟ در مدت زمان استقرار خودکار چگونه می‌توان یک سری از مراحل را به‌شکل دستی و غیرخودکار مستقر کرد؟ بر مبنای چه راهکاری می‌توان فرآیند استقرار را با رویکردی تکرارپذیر انجام داد؟ در مقایسه با مراحلی که به آنها اشاره شد، مرحله استقرار زمان قابل توجهی از وقت مهندسان دواپس را به خود مشغول نمی‌کند. در مقابل مرحله نگهداری همان گونه که مشاهده خواهید کرد، زمان قابل توجهی از وقت مهندسان دواپس را می‌گیرد.
مرحله نگهداری
همان گونه که در پاراگراف قبل به آن اشاره کردیم، مرحله نگهداری نرمافزار از جمله مراحلی است که بخش عمدهای از وقت مهندسان دواپس را به خود مشغول می‌کند. اگر تاریخچه شرکت‌های بزرگی همچون گوگل را مورد بررسی قرار دهید، مشاهده می‌کنید که یک جایگاه شغلی تنها با هدف نگهداری در این سایت به‌نام Site Reliability Engineering در نظر گرفته شده است. مهندسان این بخش بر این باورند، وظیفه‌ای که به آنها محول شده است درست همانند وظیفه‌ای است که تعمیرکاران بخش ماشین‌های مسابقه عهده‌دار آن هستند و شما در میانه مسابقه اتومبیل‌رانی قرار دارید که ماشین‌ها با سرعت 150 کیلومتر بر ساعت در حرکت هستند و اکنون در نظر دارید تایر این ماشین‌ها را تعویض کنید. مرحله نگهداری در ارتباط با انجام وظایفی است که در انتها یک سامانه را در دسترس قرار می‌دهد و کارایی آن را نیز حفظ می‌کند. در این مرحله یک مهندس دواپس باید به‌دنبال پاسخی برای پرسش‌های زیر باشد:
بر مبنای چه راهکاری قادر خواهم بود ایرادات و اشکال‌های موجود در سرویس یا محصولی را شناسایی کنم؟ بر مبنای چه راهکاری باید خطاهای موجود در محصول یا سرویسی را به تیم‌های مربوطه اعلام دارم؟ بر مبنای چه راهکاری باید اشکال‌های موجود در زیرساخت یک محصول را برطرف کنم؟ مهندسان چگونه اشکالات شناسایی شده در سرویس‌ها را برطرف می‌کنند؟ من به‌عنوان یک مهندس دواپس بر مبنای چه راهکاری باید از درست کار کردن یک سرویس اطمینان حاصل کنم؟
درنهایت
همان گونه که ممکن است حدس زده باشید، وظیفه‌ای که یک مهندس دواپس عهده‌دار آن است در واقع مشتمل بر وظایف چندگانه است. به طوری که درنهایت یک مهندس دواپس باید بتواند طراحان و مهندسان اجرایی را به‌شکلی نظام‌مند در کنار یکدیگر قرار دهد. در مجموع دواپس حلقه گمشده‌ای میان اجرای کدها به‌صورت مستقل و اجرای آنها در نرمافزار یا سرویس نهایی است. ارنست مولر فارغ‌التحصیل رشته مهندسی برق دانشگاه رایس و سازمان‌دهنده کنفرانس DevOpsDays در آستین تگزاس در ارتباط با دواپس می‌گوید: «بهتر است دواپس را یک تحویل و عملیات چابک نرم‌افزاری (Agile Software Delivery and Operations) توصیف کنیم. رویکردی که در آن افراد از طریق همکاری و مشارکت با یکدیگر روی ایده‌های بزرگ سازمانی کار می‌کنند، بدون آنکه ارزش پیشنهادی اصلی خود را به دست فراموشی بسپارند.»
اغلب گفته می شود که DevOps بیشتر یک فلسفه یا فرهنگ IT مشارکتی است تا یک شرح شغل یا مجموعه مهارت کاملاً تعریف شده . از آنجایی که این منطقه بسیار گسترده است، موقعیت های DevOps بهتر از متخصصان برای عموم متخصصان فناوری اطلاعات مناسب است.
نقش مهندس DevOps در یک مسیر شغلی قرار نمی گیرد. افراد حرفه ای می توانند از زمینه های مختلف وارد این موقعیت شوند. برای مثال، یک توسعه‌دهنده نرمافزار می‌تواند در عملیات‌هایی مانند پیکربندی زیرساخت میزبانی مهارت کسب کند تا یک مهندس DevOps شود. به طور مشابه، یک مدیر سیستم با دانش کدنویسی، اسکریپت نویسی و تست می تواند یک مهندس DevOps شود.
بسیاری از فهرست‌های شغلی DevOps به دانش کانتینر، ابر و CI/CD و همچنین مهارت‌های نرم نیاز دارند. یک مهندس DevOps همچنین ممکن است نیاز به تغییر فرآیندها و حل مشکلات سازمانی برای دستیابی به نتایج تجاری داشته باشد.
عناوین دیگری که اغلب در سازمان های DevOps یافت می شوند عبارتند از:
اکثر مشاغل سطح ابتدایی DevOps نیاز به مدرک در علوم کامپیوتر یا یک رشته مرتبط دارند که شامل کدنویسی، تست QA و اجزای زیرساخت فناوری اطلاعات است. موقعیت های سطح بالاتر ممکن است به مدارک پیشرفته در معماری سیستم ها و طراحی نرم افزار نیاز داشته باشند. افرادی که در این مسیر شغلی هستند همچنین باید دانش خود را از طریق کتاب های DevOps گسترش دهند و از طریق وبلاگ ها و کنفرانس ها با سایر اعضای جامعه ارتباط برقرار کنند.
سه دسته اصلی از مزایا برای DevOps وجود دارد: مزایای فنی، مزایای فرهنگی و مزایای تجاری. مزایای فنی شامل کاهش پیچیدگی، تحویل مداوم و حل سریعتر مشکل است. متخصصان DevOps معمولاً کدهای با کیفیت بالاتر را سریعتر از تیم های سنتی اجرا می کنند.
مزایای فرهنگی تیم های مولدتر و کارآمدتر و مشتریان شادتر است. در پایان کسب و کار، مزایای آن شامل همکاری و اعتماد بیشتر بین اعضای تیم است که منجر به تحویل سریع تر و محیط های عملیاتی پایدار می شود.
مزایای DevOps شامل موارد زیر است:
با این حال، چالش های DevOps فراوان است:
در جامعه امروز با توجه به شرایط VUCA نیازمند مدیریت چابک در همه ابعاد می باشم. دواپس می تواند به ما این امکان را بدهد تا همیشه آنلاین باشیم و هیچ مشتری را از دست ندهیم ولی همیشه در حال ارتقا هم باشیم. شاید مزیت اصلی دواپس در مدیریت چابک این باشد.
مدیریت چابک:
https://www.ahmadzadeh.academy/category/article/project-management-article/
https://www.ahmadzadeh.academy/acp/
حتما مقاله های زیر رو مطالعه کنید:
