شانه نابرابر به وضعیتی گفته می‌شود که یک شانه بالاتر از دیگری باشد. این عارضه ممکن است به دلیل عادات یا شرایط خاصی رخ دهند. به طور معمول، درمان شانه نابرابر با انجام حرکات کششی و اصلاحی امکان‌پذیر است. در موارد شدیدتر، افراد ممکن است به درمان‌های دیگری مانند فیزیوتراپی نیاز داشته باشند. در این مقاله علت و علائم شانه نابرابر می‌پردازیم و چند حرکت اصلاحی برای درمان شانه نابرابر معرفی می‌کنیم.
شانه نابرابر زمانی اتفاق می‌افتد که دو شانه با یکدیگر همسطح نباشند. عارضه شانه نابرابر می‌تواند تفاوت جزئی یا مشهودی در قد ایجاد کند. این تفاوت اندازه می‌تواند از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متغیر باشد. در این وضعیت، عضلات یک طرف بدن قوی شده و طرف دیگر ضعیف باقی می‌ماند و شانه طرف ضعیف به طرف پایین متمایل شده و حالت افتادگی به خود می‌گیرد.
اگر این مشکل به موقع شناسایی و درمان نشود، ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه گردن و کمر شود و به مرور زمان وضعیت بدن را بدتر کند. به علاوه، شانه نابرابر ممکن است بر تعادل بدن تاثیر منفی بگذارد و فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کند، به‌ویژه در مواردی که نیاز به حرکت هماهنگ و متعادل بدن است.
علت نابرابری شانه‌ها می‌تواند ناشی دلایل مختلفی باشد. معمولا شانه در سمت غالب بدن کمی پایین‌تر از شانه مقابل قرار می‌گیرد. عواملی مانند استفاده مداوم از یک دست یا یک طرف بدن برای نوشتن، حمل کیف سنگین روی یک شانه، موقعیت خواب نادرست یا خوابیدن به یک طرف، می‌تواند منجر به این مشکل شوند.
نابرابری شانه‌ها همچنین ممکن است به دلیل مشکلات ساختاری یا عدم تعادل اسکلتی عضلانی در بدن رخ دهد. این مشکلات می‌توانند شامل پوکی استخوان، تفاوت در طول پاها، یا اسکولیوز باشند. ورزش‌های خاص و آسیب‌های مرتبط نیز ممکن است باعث عدم تعادل عضلانی، به‌ویژه در قسمت بالای بدن، شوند. ورزش‌های نامتقارن مانند تنیس، گلف و بیس‌بال به‌طور خاص می‌توانند منجر به ناهمواری شانه‌ها و عدم تعادل وضعیتی شوند.
همانطور که گفته شد، شانه نابرابر معمولا به دلیل عدم تعادل در عضلات اطراف شانه ایجاد می‌شود. بنابراین شناخت درست از عضلات درگیر در ناحیه شانه می‌تواند به درک درست این عارضه کمک کند.
عضلاتی که ممکن است در طی عارضه شانه نابرابر درگیر شوند شامل موارد زیر است:
اماهیچه‌های دلتوئید، ماهیچه‌های مثلثی شکلی هستند که مفصل شانه را می‌پوشانند. این عضله مسئول حرکت بازو به سمت بالا و خارج است. عدم تعادل در این عضله می‌تواند موجب نابرابری شانه شود.
ماهیچه‌های روتاتورکاف گروهی از چهار ماهیچه هستند که در اطراف مفصل شانه قرار دارند و به تثبیت و حرکت این مفصل کمک می‌کنند. این گروه از ماهیچه‌ها، تاندون‌های تیغه شانه را به استخوان بازو متصل می‌کنند. این ماهیچه‌ها نقش بسیار مهمی در پایداری شانه و انجام حرکات پیچیده بازو دارند.
این ماهیچه بزرگ و صافی است که از پایه جمجمه تا وسط کمر امتداد دارد. این ماهیچه شامل بخش ذوزنقه فوقانی، ذوزنقه میانی و ذوزنقه پایینی است. این عضلات نقش مهمی در تثبیت و حرکت شانه دارند. در شانه نابرابر، معمولا یکی از عضلات ذوزنقه‌ای (بالایی یا میانی) بیش از حد فعال یا ضعیف می‌شود.
این ماهیچه‌های بزرگ در قفسه سینه هستند که به تیغه‌های شانه متصل می‌شوند. این ماهیچه‌ها از عضلات مهم قفسه سینه هستند که در حرکات مختلف شانه و بازو نقش دارند.
لتیسیموس دورسی، ماهیچه‌ای بزرگ در پشت است که به تیغه‌های شانه متصل می‌شود. این عضله در پایین آوردن و چرخاندن بازو نقش دارد و عدم تعادل در این عضله می‌تواند به نابرابری شانه منجر شود.
بررسی برابر بودن شانه‌ها با توجه به سه ناحیه انجام می‌شود؛ گردن، شانه و زیر بغل. بنابراین اندازه‌گیری سطح شانه‌ها به تنهایی برای تشخیص نابرابر بودن شانه‌ها کافی نیست. بطور معمول دو روش برای تشخیص شانه نابرابر به کار گرفته می‌شود که عبارتند از:
در این روش بیمار ایستاده و عکس او از سمت پشت و جلو ثبت می‌شود. پزشک با در نظر گرفتن پارامترهای مختلف مثل اختلاف ارتفاع شانه‌ها، زاویه سطح شانه، زاویه زیر بغل، زاویه کتف و زاویه سطح ترقوه، میزان نابرابری شانه‌ها را ارزیابی می‌کند.
در این روش بیمار در وضعیتی راحت ایستاده و دو عکس رادیولوژی از پشت و جلو گرفته می‌شود. پزشک با توجه به پارامترهای مختلف در تصویر رادیوگرافی، میزان نابرابری شانه را بررسی می‌کند.
اگر شانه‌های نابرابر دارید، ممکن است درد در ناحیه گردن، شانه و کمر را تجربه کنید، به خصوص اگر عدم تعادل دیگری در بدن داشته باشید. ممکن است احساس سفتی و کشش در شانه‌های خود داشته باشید. همچنین ممکن است از لحاظ ظاهری شانه‌های شما گرد باشد و سرتان در یک راستا با لگن نباشد.
این مشکل می‌تواند باعث شود که در انجام فعالیت‌های روزانه مثل بلند کردن اجسام یا انجام حرکات ورزشی با مشکل مواجه شوید. در برخی موارد، شانه نابرابر ممکن است به مشکلاتی در وضعیت نشستن یا ایستادن منجر شود، که به مرور زمان ممکن است باعث بروز دردهای مزمن و مشکلات بیشتری در سیستم عضلانی اسکلتی شود.
به طور کلی مهمترین علائم نابرابری شانه شامل موارد زیر است:
افراد مبتلا به اسکولیوز دارای انحنای جانبی غیرطبیعی ستون فقرات خود هستند که می‌تواند باعث نابرابر شدن شانه‌ها در این افراد شود. طبق تحقیقات انجام شده، اسکولیوز حدود ۲ تا ۳ درصد از مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی ایجاد می‌شود.
افراد مبتلا به اسکولیوز می‌توانند از بریس استفاده کنند که به آرامی انحنای ستون مهره‌های آن‌ها را اصلاح می‌کند و یا در موارد خیلی شدید، تحت عمل جراحی ستون فقرات قرار می‌گیرند. در موارد خفیف، پزشک ممکن است انحنای ستون فقرات بیمار را در طول زمان کنترل کند تا بررسی کند که آیا خود به خود اصلاح می‌شود یا خیر.
در بیشتر موارد، شانه‌های نابرابر نسبتا طبیعی در نظر گرفته می‌شود و خطری برای سلامتی شما ندارد. اما اگر شروع به تجربه ناراحتی غیر معمول در شانه‌های خود کردید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
در صورتی‌که علت شانه نابرابر عادت‌های نادرست وضعیت بدن باشد می‌توان به کمک انجام مجموعه‌ای از حرکات اصلاحی به بهبود آن کمک کرد. در صورت نیاز ممکن است در کنار انجام حرکات اصلاحی، به درمان‌های جانبی مثل فیزیوتراپی و ماساژ نیز نیاز باشد. در موارد شدیدتر ممکن است پزشک به شما استفاده از بریس و یا انجام برخی از عمل‌های جراحی را توصیه کند.
با انجام برخی از تمرینات به کشش و تقویت عضلات شانه خود کمک می‌کنید. برخی از تمرینات مخصوص شانه نابرابر عبارتنداز:
در حالی‌که پشتی صاف و زانوهای کمی خم‌شده دارید، به جلو خم شوید و یک دست را به پهلو روی میز یا پیشخوان بگذارید و اجازه دهید بازوی دیگر آزادانه آویزان شود. به آرامی بازوی آزاد را به سمت عقب و جلو و سپس به پهلو و سپس به صورت دایره‌ای بچرخانید. این حرکت را برای دست دیگر نیز انجام دهید. این حرکت را ۵ تا ۶ بار در هفته انجام دهید.
در یک وضعیت راحت بایستید و به آرامی دست راست را تا جایی که ممکن است بدون هیچ‌گونه کشش اضافی روی قفسه سینه خود بکشید و با دست دیگر بازو را در جای خود نگه دارید. این کشش را ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس ۳۰ ثانیه استراحت کنید و سپس با بازوی دیگر تکرار کنید. این حرکت را ۴ بار در هر طرف تکرار کنید. توجه کنید که از کشیدن یا فشار آوردن به آرنج خودداری کنید.
برای انجام این حرکت به یک نوار کشی نیاز دارید. نوار کشی را به صورت حلقه دربیاورید و آن را به چیزی مثل دستگیره در وصل کنید. رو به دستگیره در بایستید و آرنج خود را خم کرده و با زاویه ۹۰ درجه نگه دارید. بازو را نزدیک بدن نگه دارید، به آرامی آرنج را به عقب بکشید تا جایی که نوار کشی سفت شود. به آرامی به حالت شروع بازگردید و سپس حرکت را تکرار کنید. این تمرین را سه بار در هفته انجام دهید و هر بار ۳ ست ۸ تکراری را انجام دهید.
برای انجام این حرکت به یک نوار کشی نیاز دارید. نوار کشی را به صورت حلقه دربیاورید و آن را به چیزی مثل دستگیره در وصل کنید. نوار کشی را با یک دست خود بگیرید و بازوی دست را تا ارتفاع شانه بالا بیاورید و سپس آرنج را با زاویه ۹۰ درجه خم کنید. به آرامی دست را بالا بیاورید تا در راستای سر قرار گیرد تا جایی که نوار کشی سفت شود. به آرامی به وضعیت اولیه برگردید و دوباره حرکت را تکرار کنید. این تمرین را سه بار در هفته و هر بار ۳ ست ۸ تکراری را انجام دهید.
برای انجام این حرکت به یک نوار کشی نیاز دارید. نوار کشی را به صورت حلقه دربیاورید و آن را به چیزی مثل دستگیره در وصل کنید. طوری بایستید که آرنج خم شده باشد، انگار که دست کسی را می فشارید. آرنج را نزدیک به پهلو نگه دارید، و به آرامی به سمت داخل بچرخانید. به آرامی به وضعیت اولیه برگردید و دوباره حرکت را تکرار کنید. این تمرین را سه بار در هفته و هر بار ۳ ست ۸ تکراری انجام دهید.
برای انجام این حرکت به یک نوار کشی نیاز دارید. نوار کشی را به صورت حلقه دربیاورید و آن را به چیزی مثل دستگیره در وصل کنید. طوری بایستید که آرنج خم شده باشد، انگار که دست کسی را می فشارید. آرنج را نزدیک به پهلو نگه دارید، و به آرامی به سمت خارج بچرخانید. به آرامی به وضعیت اولیه برگردید و دوباره حرکت را تکرار کنید. این تمرین را سه بار در هفته و هر بار ۳ ست ۸ تکراری انجام دهید.
