عدد ۹۹ خطای شماره ۹۹ است و برگرفته از کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» (The Art of Thinking Clearly)
چرا نباید اخبار را دنبال کنید؟
زلزله در سوماترا، سانحه هوایی در روسیه، مردی که سی سال دخترش را در زیرزمین زندانی کرد، جدایی هایدی کلام از سیل (هایدی کلام: مدل و مجری تلویزیون؛ سیل: خواننده ی بریتانیایی)، حقوق های بالا در بانکهای امریکا، حمله در پاکستان، استعفای رییس جمهور مالی، رکورد جدید جهانی در پرتاب وزنه و..
آیا واقعا نیازی هست همه ی این چیزها را بدانید؟
ما به طرز اعجاب آوری بمباران اطلاعاتی می شویم، اما به طرز اعجاب آوری کم می دانیم. چرا؟ چون دو قرن پیش، قالب مسمومی از اطلاعات را تحت عنوان «اخبار» خلق کردیم.
اخبار برای ذهن به مثابه قند است برای بدن: اشتها آور، آسان هضم و در دراز مدت بسیار مخرب.
سه سال قبل، تجربه ای را شروع کردم، ممنوعیت خواندن و شنیدن اخبار. حق اشتراک تمام روزنامه ها و مجلاتم را لغو کردم. از شر تلویزیون و رادیو خلاص شدم. اپلیکیشن اخبار را از روی تلفن همراهم حذف کردم. دست به هیچ روزنامه ای نمی زدم و وقتی کسی بهم پیشنهاد خواندن مطلبی را می‌داد عمدا به سمت دیگری نگاه می کردم. چند هفته ی اول سخت بود، خیلی سخت. مدام می ترسیدم چیزی را از دست بدهم. اما بعد از مدتی جهان بینی تازه ای داشتم.
سه سال قبل، تجربه ای را شروع کردم، ممنوعیت خواندن و شنیدن اخبار، نتیجه اش بعد از سه سال: افكار صریح‌تر، دید ارزشمندتر، تصمیمات بهتر و زمان بسیار بیشتر و بهترین دستارودا یک هیچ چیز مهمی را از دست نداده بودم!
شبکه ی اجتماعی من فیس بوک و توئیتر نبود، بلکه شبکه ای در جهان واقعی و متشکل از خویشاوندان و آشنایان است و به عنوان فیلتر خبری برایم کار میکند و مرا در چرخه نگه می دارد.
دلایل زیادی برای دوری از اخبار وجود دارد. این جا به سه مورد عمده اش اشاره می کنیم.
۱- اول این که مغز ما به انواع اطلاعات واکنش های نامتناسبی نشان میدهد. اخبار جنجال برانگیز، غافلگیرکننده، مردم محور، پرسروصدا و پرجزئیاتی که مدام در حال تغییر است، همگی ما را تحریک می کند، در حالی که اطلاعات خشک، پیچیده و فراوری نشده برای مان آرامش بخش اند. تولیدکنندگان خبر از این موضوع به نفع خودشان بهره برداری می کنند. داستانهای هیجان انگیز، تصاویر پرزرق و برق و حقایق جنجالی توجه مان را جلب می کند. یک لحظه شیوه کسب و کار آنها را به خاطر بیاور، آگهی دهندگان، فضا می خرند و بنابراین بودجه اخبار را به شرطی تأمین می کنند که تبلیغات شان دیده شود.
نتیجه: هر نکته ی ظریف، پیچیده، انتزاعی و عمیقی باید همواره حذف شود، به رغم اینکه چنین داستانهایی بیشتر به زندگی و درک ما از جهان مربوط است. در نتیجه ی این میزان مصرف اخبار، نقشه ی ذهنی اشتباهی از ریسک ها و تهدیدهایی که در عمل همیشه همراهمان است در کنار ما قرار می گیرد.
۲- دوم اینکه اخبار نامربوط اند. در دوازده ماه گذشته، احتمالا حدود ده هزار خبر کوتاه به شما رسیده، شاید روزی سی خبر. با خودتان صادق باشید. یکی از آنها را نام ببرید، فقط یکی که بهت کمک کرده تصمیم بهتری بگیری برای زندگی یا کار یا شغل و مقایسه اش کنید با شرایطی که این خبر را نمی دانستید. از میان کسانی که ازشان پرسیدم، هیچکس نتوانست به بیش از دو خبر مفید اشاره کند، آن هم از بین ده هزار خبر. نتیجه ای ناراحت کننده ای است. سازمانهای خبری تأکید می کنند اطلاعات شان به شما مزیت رقابتی می دهد. خیلی ها در این مسیر شکست خورده اند. در دنیای واقعی، میزان مصرف خبر نمایانگر وضعیت نامطلوب رقابتی است. اگر اخبار واقعا به پیشرفت مردم کمک می کرد، خبرنگاران باید در رأس هرم درآمدی قرار می گرفتند، در حالی که آنها چنین وضعیتی ندارند.
۳- سوم این که خواندن اخبار وقت تلف کردن است. یک آدم معمولی نصف روز در هفته را صرف خواندن مطالب مربوط به روابط عاشقانه می کند. از منظر جهانی، این ضرری عظیم به لحاظ بهره وری است. حملات تروریستی سال ۲۰۰۸ بمبئی را در نظر بگیرید تروریست ها برای عطش مطرح شدن اسمشان دویست نفر را کشتند. فرض کنید یک میلیارد نفر یک ساعت از وقتشان را برای دنبال کردن عواقب این حادثه صرف کرده باشند. آن ها اخبار را لحظه به لحظه دنبال می کردند و به پرحرفی های بی معنای چند کارشناس» و«مفسر» گوش می کردند. این «حدس» کاملا واقع گرایانه است، چون هند به تنهایی بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارد. بنابراین، حاصل محاسبات محافظه کارانه مان: یک میلیارد نفر ضرب در یک ساعتی که حواسشان پرت بوده مساوی می شود با یک میلیارد ساعت توقف کار. با تبدیل سادهی این ارقام، متوجه می شویم توجه به این خبر جان دو هزار نفر را گرفته، ده برابر بیشتر از آن حمله: نگاهی طعنه آمیز اما کاملا دقیق.
پیش بینی می کنم توجه نکردن به اخبار به اندازه کنار گذاشتن هر یک از نود و هشت خطای گفته شده در صفحات این کتاب به نفعتان خواهد بود. این عادت را کاملا کنار بگذارید. به جای آن، مقالات و کتابهای مطرح را بخوانید. بله، هیچ چیزی رقیب کتاب در شناخت جهان نمی شود.
این بخشی از کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» (The Art of Thinking Clearly) بود که نویسنده‌ی مطرح سویسی، «رولف دوبلی» (Rolf Dobelli) نویسنده آن است و «عادل فردوسی‌پور» آن را ترجمه کرده است.
پیشنهاد می کنم این کتاب ارزشمند را بخوانید.
