همه کارمندان و کارگرانی که بر اساس قوانین وزارت کار مشغول به فعالیت کاری خود هستند بایستی از قوانین مربوط به غیبت و مرخصی مطلع شوند. این قوانین مربوط به غیبت عمدی، غیر عمدی، تاخیر و تعجیل و محاسبات ساعات کار و محاسبه حقوق و دستمزد و همچنین مربوط به انواع مرخصی ها می باشد؛ بنابراین این قوانین در نرم افزار های حسابداری معروف برای محاسبات مالی مورد استفاده قرار گرفته و آن ها را در نظر می گیرند. با ما همراه باشید تا در ادامه این نوشتار به قوانین مربوط به این امور بپردازیم.
قوانین مربوط به غیبت و مرخصی شامل تاخیر و تعجیل در محل کار نیز می باشد. منظور از تاخیر به معنای کلمه دیر رسیدن به محل کار است. در مقابل تعجیل نیز به معنی ترک محل کار پیش از پایان ساعات کاری است.
رعایت نظم حضور به موقع در محل کار و حضور در ساعات مقرر برای مدیران هر سازمان و مجموعه ای بسیار مهم است. به همین دلیل ثبت ورود و خروج کارکنان از اهمیت زیادی برخوردار است. قوانین مربوط به غیبت و مرخصی به دلیل اهمیت این موضوع به تصویب رسیده است.
بر اساس قوانین کار کارفرما مجاز به کسر حقوق کارمندان و کارگرانی می باشد که در رفت و آمد خود به محل کار تاخیر و تعجیل داشته اند.
منظور از غیب در واقع عدم حضور کارمند و یا کارگر در محل کار بدون کسب اجازه یا مرخصی است. در این صورت غیبت کارکنان غیر موجه اعلام می شود. قوانین مربوط به غیبت و مرخصی افرادی را که با اراده و اختیار خود در محل کار حاضر نمی شوند افراد را غائب و بدون دلیل موجه می خواند.
مطابق قانون غیبت یکی از رفتار های غیر کارکردی است که غیبت بدون دلیل موجه با کسر حقوق روزانه کارکنان همراه خواهد بود. در کمیته انظباتی نیز غیبت و تخلف اشخاص مطرح خواهد شد تا در خصوص رفتار آنها بازخورد قانونی صورت بگیرد.
مطالعه بیشتر: نرم افزار حسابداری ابری چیست؟
طبق قوانین مربوط به غیبت و مرخصی جریمه کارکنان با غیبت بدون دلیل موجه به شرح زیر می باشد؛
· نوبت اول غیبت غیر موجه با عدم پرداخت مزد و مزایا به میزان روز های غیبت با اخطار کتبی
· نوبت دوم عدم پرداخت مزد و مزایا جنبی مدت زمان غیبت و توبیخ کتبی با درج آن در پرونده
· نوبت سوم عدم پرداخت مزد و مزایا جنبی مدت زمان غیبت توبیخ کتبی و درج در پرونده و همچنین تصمیمات تا حد اخراج با توجه به ماده قانونی 27 قانون کار
· نوبت چهارم پیشنهاد اخراج به مدیرت
قوانین مربوط به غیبت و مرخصی شرایط مختلفی را پیش بینی کرده است که در صورت وقوع این شرایط غیبت کارکنان موجه تلقی شده و کارفرما موظف به پرداخت حق و حقوق به کارکنان خود است. موارد زیر دلایل موجه بودن غیبت می باشند؛
تولد فرزند به مدت زمان دو روز
فوت بستگان درجه یک؛ پدر، مادر، همسر و فرزند به علاوه مرخصی حداکثر تا یک هفته
فوت برادر و خواهر تا چهار روز
بیماری بر اساس گواهی پزشک
احضار فرزند به مراجع قضایی تا مدت زمان لازم برای حضور وی
در تمامی موارد فوق الذکر کارکنان بایستی حداکثر تا 48 ساعت مراتب را به مدیریت یا کارفرما اعلام کنند. تشخیص صحت و سقم موضوع غیبت با مدیریت است.
طبق قوانین مربوط به غیبت و مرخصی انواع مختلفی از غیب و مرخصی کارکنان از سوی قانون پیش بینی شده است که رفتار مناسب بر حسب مورد و نوع مرخصی یا غیبت صورت می گیرد.
طبق ماده 76 مرخصی زایمان به این صورت عنوان شده است؛ مرخصی بارداری و زایمان خانم های کارگر جمعا 120 روز می باشد. البته برای زایمان توامان دو هفته به این مدت زمان اضافه می شود. این مدت جزو سوابق کاری زن محسوب می شود و پس از آن به کار سابق خود بازمی گردد. همچنین حقوق این دوران توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
ماده 3 قانون چنین بیان کرده است؛ مرخصی زایمان تا سه فرزند برای مادرانی که بچه های خود را شیر می دهند، چهار ماه محاسبه شده است.
برای به اصطلاح رد کردن مرخصی بدون حقوق شرایط باید بر اساس توافق کارگر و کارفرما صورت گیرد. قرارداد کارگرانی که از مرخصی بدون حقوق و یا مرخصی تحصیلی استفاده می کنند به مدت زمان دو سال در زمان مرخصی به حالت تعلیق در خواهد آمد.
طبق ماده 64 قانون کار مرخصی استحقاقی سالانه کارکنان با احتساب چهار روز جمعه جمعا یک ماه می باشد. به این ترتیب کارکنان در یک سال کاری 26 روز کاری در سال مرخصی استحقاقی خواهند داشت. تاریخ استفاده از این زمان طبق توافق کارگر و کارفرما می باشد.
لازم به ذکر است طبق قوانین مربوط به غیبت و مرخصی کارگر نمی تواند بیشتر از 9 روز مرخصی سالانه خود را ذخیره نماید.
در صورت فوت کارگر مطالبه مربوط به این دوران به ورثه وی تعلق می گیرد و در صورت بازنشستگی یا از کار افتادگی و یا تعطیلی کارگاه حقوق این دوران همچنان به کارگر تعلق دارد.
مرخصی ساعتی بخشی از مرخصی استحقاقی است که فرد برای انجام کار های روزمره مانند کار اداری یا نوبت پزشک مجاز به دریافت آن می باشد. میزان مرخصی ساعتی از 2 ساعت الی 6 ساعت می باشد. از مبلغ حقوق و دستمزد اشخاص نیز بنا به ساعات دریافت مرخصی حقوق کسر خواهد شد.
برای تایید مرخصی استعلاجی به تایید پزشک معتمد نیاز است. برای دریافت این مرخصی بایستی از 24 ساعت قبل با مدیریت هماهنگی لازم صورت بگیرد. در طول مرخصی استعلاجی کسر حقوق از کارکرد ماهیانه فرد اعمال می شود.
در صورت ازدواج دائم کارگران و کارمندان مشمول قانون کار دارای سه روز مرخصی ازدواج با حقوق و مزایا هستند.
در صورتی که کارکنان از حق مرخصی استحقاقی خود استفاده نکرده باشند برای ادای فریضه حج می توانند از مرخصی استحقاقی استفاده کنند. در صورت استفاده از مرخصی استحقاقی خود، کارکنان در طول سابقه کاری خود تنها یک بار می توانند برای ادای فرضیه حج درخواست مرخصی استحقاقی داشته باشند.
به عنوان سحن آخر لازم به ذکر است که محاسبه ساعت تاخیر و تعجیل همچنین محاسبه اضافه کاری برای نهایی کردن مبلغ حقوق و دستمزد نیاز است. بدیهی است که تاخیر و تعجیل غیر موجه منجر به کسر حقوق می شود. امروزه با قرار دادن دستگاه های حضور و غیاب می توان محاسبات تاخیر و تعجیل و غیبت را به صورت دقیق انجام داد. مبنای کسر حقوق در ادارات و سازمان ها دستگاه حضور و غیاب می باشد.
