نکات کلیدی این مطلب:
کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – بر اساس آخرین مطالعات و آمار و ارقام منتشر شده (آماری که در سال 1401 منتشر شده)، شیوع فرسودگی شغلی در ایران به 67 درصد رسیده است. فرسودگی شغلی احساس بسیار رایجی است که شامل خستگی کوبنده، احساس شکست مداوم و هجوم آزاردهنده سوالات مختلف” می‌باشد. اگر چنین احساساتی را تجربه می‌کنید، ممکن است دلیل عمیق‌تری برای آن وجود داشته باشد. ممکن است نوع هدفی که دنبال می‌کنید با رفاه فردی شما همسو نباشد. مشکل ممکن است از طرف شما نباشد، ممکن است به دلیل هدفی باشد که به دنبال آن هستید.
هنگامی که هفت ساله بودم، پدرم که سرطان شناس محبوب بود درگذشت. در ذهن کودکانه‌ام معتقد بودم که مرگ او به نوعی تقصیر من است. فکر می‌کردم: “برای پدرم کافی نبودم.” برای درک این فاجعه، تصمیم گرفتم راه او را دنبال کنم و پزشک شوم، با این باور که به نحوی می‌توانم اشتباهات را اصلاح کنم و جان انسانها را نجات دهم.
این تبدیل به “هدف بزرگ” من شد. هدف بزرگ و متحول کننده‌ای که برای خودم در نظر گرفتم تا مرگ پدرم را معنا کنم و خود را از رنجی که متحمل شده بودم نجات دهم. من بی‌وقفه در دبیرستان، دانشکده پزشکی و در نهایت به عنوان یک پزشک کار کردم. هدف من عمیقاً مهم و ارزشمند بود.
اما پس از آن همه تلاش، متوجه یک چیز آزاردهنده شدم. من عمیقاً ناراضی بودم، زیرا من عاشق کار روزانه پزشکی نبودم. ساعت‌های طولانی، کاغذبازی‌های بی‌پایان و وضعیت‌های اضطراری دائمی در نیمه‌شب من را خسته کرده بود. حتی وقتی به مردم کمک می‌کردم، لذت نجات جان‌ها برایم زودگذر بود. البته، دو هدف بزرگ من (خنثی کردن رنج مرگ پدرم و نجات انسانها) هر دو دست نیافتنی باقی ماندند.
این تله اهداف بزرگ است: اهداف بزرگ و جسورانه‌ای که در تلاشی ناامیدانه برای اثبات ارزش خود برای خودمان تعیین می‌کنیم. مشکل اهداف بزرگ این است که اغلب یا دست نیافتنی هستند یا در نهایت توخالی هستند. وقتی به اهداف بزرگ دست نمی‌یابیم، احساس می‌کنیم که دنیا و خودمان را شکست داده‌ایم. وقتی هم که موفق می‌شویم، اغلب آنقدر از این فرآیند خسته می‌شویم که دستاوردهایمان آن‌طور که فکر می‌کردیم رضایت‌بخش به نظر نمی‌رسد.
برای من، فرسودگی شغلی از دو منبع اصلی ناشی می‌شود:
اهداف بزرگ اغلب به تلاش بی‌پایان منجر می‌شود. شما یک زندگی را نجات می‌دهید و همیشه یک زندگی دیگر برای نجات وجود دارد. شما یک محصول موفق را راه اندازی می‌کنید، اما پس از آن فشاری برای ارتقاء آن وجود دارد. مثل دویدن روی تردمیل است: مدام در حال حرکت هستید اما هرگز به مقصد رضایت‌بخشی نمی‌رسید و پیگیری خسته کننده می‌شود. (پیشنهاد می‌شود مطلب تعریف مجدد موفقیت در زندگی را مطالعه کنید.)
درمان فرسودگی شغلی به این معنی نیست که هدف را به کلی رها کنید، بلکه تعریف مجدد آن است. اهداف کوچک را وارد روند زندگی خود کنید، زیرا اهداف کوچک فرآیند گرا هستند. این در خصوص یافتن معنا و لذت به جای وسواس در مورد یک هدف دور است.
به عنوان مثال، بنیانگذار استارتاپی را در نظر بگیرید که به مأموریت خود وسواس دارد. او از طوفان فکری، حل مسئله و شلوغی آخر شب انرژی می‌گیرد. او ممکن است 80 ساعت در هفته کار کنند، اما احساس رضایت می‌کند زیرا عاشق این روند است. حالا آن را با کسی مثل من مقایسه کنید، که شغلی را که احساس می‌کرد یک وظیفه است، به تعویق انداخت.
هنگامی که شما شروع به گنجاندن اهداف کوچک در زندگی خود می‌کنید (چه در محل کار و چه در زندگی شخصی) یک حفاظ قدرتمند در برابر فرسودگی شغلی ایجاد می‌کنید. نکته کلیدی این است که شما با خود فرآیند شارژ می‌شوید. شما دائماً برای رسیدن به یک نتیجه دست نیافتنی تلاش نمی‌کنید. در عوض، در فعالیت‌های روزمره، بردهای کوچک‌تر و پیشرفت‌های تدریجی که در طول زمان اضافه می‌شوند، لذت می‌برید.
فرسودگی شغلی نه تنها شادی شما را می‌رباید، بلکه می‌تواند شغل شما را نیز کوتاه کند. زمانی که از نظر عاطفی تخلیه می‌شوید، به احتمال زیاد زودتر از شغل خود کنار می‌روید، فرصت‌هایی را برای رشد حرفه‌ای، ایجاد ثروت یا کشف رضایت از دست می‌دهید. اگر به سمت یک هدف بزرگ پیش می‌روید بدون اینکه از فرآیند لذت ببرید، در طول زمان حفظ آن هدف سخت‌تر می‌شود.
از طرف دیگر، وقتی اهداف کوچک را وارد می‌کنید، می‌تواند به طور قابل توجهی طول عمر شغلی شما را افزایش دهد و رضایت شما را افزایش دهد. شاید نتوانید یک شبه کل شغل خود را تغییر دهید، اما آیا می‌توانید راه‌هایی برای تزریق رضایت و نشاط به روال خود بیابید؟ آیا می‌توانید پروژه‌های خلاقانه‌ای را انجام دهید که شما را هیجان‌زده کند، ارتباطات معنادارتری با همکاران خود ایجاد کنید یا سرگرمی‌ها و علایق خارج از کار را در روند زندگی خود بگنجانید تا انگیزه شما را دوباره روشن کند؟ این تغییرات کوچک می‌تواند نحوه تجربه شما از کار و زندگی را تغییر دهد.
هیچ نیازی نیست برای اهداف کوچک شغل خود را تغییر دهید یا رویاهای بزرگ خود را رها کنید. این در مورد تنظیم ذهنیت شما برای یافتن رضایت در لحظه حال است، صرف نظر از نتیجه نهایی. هنوز هم می‌توانید جاه‌طلبی‌های بزرگی داشته باشید، اما به‌جای اینکه در تعقیب آن‌ها فرسوده شوید، یاد خواهید گرفت که در طول مسیر از سواری لذت ببرید. (پیشنهاد می‌شود مطلب “اضطراب هدف” چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟ را مطالعه کنید.)
بنابراین، اگر احساس فرسودگی شغلی می‌کنید، لحظه‌ای با خودتان فکر کنید: آیا به دنبال یک هدف بزرگ هستید و سعی می‌کنید ارزش خود را از طریق دستاوردهای بزرگ و اهداف بزرگ ثابت کنید؟ آیا می‌توانید تمرکز خود را روی اهداف کوچک ببرید، لذتی در کارهای روزانه پیدا کنید و اجازه دهید که شما را به سمت یک زندگی رضایت بخش تر و پایدار هدایت کند؟
حقیقت این است که رضایت واقعی در بردهای بزرگ یافت نمی‌شود. رضایت، در لحظات کوچک و بانشاطی است که در طول مسیر اتفاق می‌افتد (فرآیند، نه مقصد). وقتی روی اهداف کوچک تمرکز می‌کنید، ممکن است اهداف بزرگ کمتر دلهره آور شوند و فرسودگی شروع به محو شدن خواهد کرد.
بنابراین، یک قدم به عقب بردارید، هدف خود را دوباره تعریف کنید و به خود اجازه دهید که در این فرآیند پیشرفت کنید. این ممکن است متحول کننده ترین کاری باشد که می‌توانید برای شغل، رفاه و خوشبختی خود انجام دهید.
