همه از یه چیزی می ترسند.
پس تو از چی می ترسی؟
در اینجا نه از ترس های موقت بلکه از ترس هایی که می توانند به مدت طولانی و به صورت عمیق تر زندگی انسان را درگیر خود بکنند، صحبت می کنیم یعنی فوبیا ها!
مثل ترس از ارتفاع، ترس از حشره ها، ترس از سوار شدن به هواپیما که فقط چند نوع از فوبیا هستند. اما اگر عمده ترین آن را بپرسید ترس عمیقی وجود دارد که بر جمعیت زیادی از دنیای مدرن تأثیر گذاشته است یعنی فوبیای اجتماعی یا اضطراب اجتماعی!
فوبیای اجتماعی یا اضطراب اجتماعی که به خصوص بیشتر در جامعه توسعه یافتۀ آمریکا با این نوع فوبیا روبرو هستیم. اما این نوع ترس در فرهنگ های مختلف جلوه های متفاوتی از خود نشان می دهد. جامعه ژاپن یکی از آنهاست به طور کلی بیشتر ما ملت ژاپن را افرادی خجالتی و کمرو می شناسیم ولی از طرفی این ملت ترس اجتماعی مختص خود را دارند، Taijin Kyofuso اسم این ترس اجتماعی است به طور خلاصه TKS نامیده می شود.
فرق بین این نوع فوبیای اجتماعی با فوبیای اجتماعی معمولی چیست؟ یا چرا ژاپنی ها فوبیای ویژه ای برای خود دارند؟ بیایید در موردش بحث کنیم.
در معنای لغوی Kyofuso به معنی ترس از رابطه و در تعریف آن می گوییم «ترس فرد از شرم سار کردن طرف مقابلش به خاطر ویژگی های جسمانی اش»
در تعریف عامی که ما مردم عادی از فوبیای اجتماعی داریم منظورمان وجود علائم هایی مانند دوری از انسان ها، فرار از محیط های اجتماعی، احساس خفگی و تپش قلب زیاد یا حتی حمله حاد شدید اضطراب در اجتماعات است.
در آمریکا اضطراب اجتماعی شامل 18 % جمعیت مردم می شود و به همین دلیل به شایع ترین نوع اختلال تبدیل شده است. Taijin Koyofuso نیز بین 10% الی 20% جمعیت ژاپن را تحت تاثیر گذاشته است که یکی از گسترده ترین نوع اختلال ها در جامعه خود محسوب می شود. در یک اطلاع جالب این اختلال بیشتر در مردان مشاهده می شود تا زنان! در دنیای غرب برعکس این حاکم است. تفاوتی که با فوبیای اجتماعی شناخته شده در دنیای غرب دارد این است در غرب شخص به خاطر حس ترس از خجالت، به جای دیگران از مردم دوری می کند ولی در Taijin Kyofuso فرد در حالی که در یک محیط اجتماعی حضور دارد به خاطر ترس آزار دیگران توسط ظاهر فیزیکی اش از کنار آمدن با مردم اجتنباب می کند. به نوعی زبان بدنی فرد، حرکاتش، طرز لباس پوشیدنش، حتی بو دادنش به فرد چنین القا می کند که وجودش باعث شرمندگی دیگران می شود.
در اصل این تفاوت ها را می توان در فرهنگ غرب و در فرهنگ آسیایی بهتر مشاهده نمود. دنیای غرب هرچقدر به زندگی فردی اهمیت می دهد، ژاپنی ها به همان اندازه بیشتر تمایل به زندگی کلکتیو و گروهی دارند. همین عامل سبب پدید آمدن فوبیای اجتماعی به صورت های گوناگون شده است.
ترس از سرخ شدن صورت که به نوعی در فوبیای اجتماعی جوامع غرب نیز خودش را نشان می دهد.
وجود ایراد یا نقص بدن که از نظر فرد موجب آزار دیگران می شود. اختلال بدریخت انگار Body-Dysmorphic Disorder نیز از آن یاد می شود. یک اختلال روانی است که فرد برداشت اشتباه یا اغراق آمیزی از بدن خود دارد.
ترس از برقراری تماس چشمی با دیگران. این فاکتور را می توان در ارتباط با خود فرهنگ ژاپن توجیح کرد. در فرهنگ ژاپنی از کودکی به مردم ژاپن تعلیم داده می شود که از برقراری ارتباط چشمی مستقیم با افراد اجتناب کنند، چرا که این نوع رفتار بی ادبی محسوب می شود. محققان می گویند این گونه ترس را می توان به این رسم و عادت ژاپنی ها ربط داد. در فرهنگ غرب نیز قضیه برعکس عمل می کند. برقراری تماس چشمی با افراد ضروری و نماد احترام و عزت نفس فرد به طرف مقابلش است.
ترس از بو دادن شدید بدن که باعث اذیت دیگران می شود. سندروم مرجع بویاییOlfactory reference syndrome سندرومی که به موجب آن افراد تصور می کنند بوهای ناخوشایند و غیرعادی از آنها ساطع می شود.
در ضمن احتمال این نیز وجود دارد که در بین کاتگوری های گفته شده فرد می تواند یکی یا همه آنها را تجربه کند. اگر از این جهت نگاه کنیم میزان شدت فوبیا نیز در سطوح مختلف تغییر می کند. این سطح ها چنین تعریف شده اند:
سطح اول: حالت زودگذر که بیشتر اوقات در جوانان قابل مشاهده است.
سطح دوم: موضوع صحبت تبدیل شدن ترس به فوبیا است که قبل از سی سالگی اتفاق می افتد.
سطح سوم: فرد شروع به توهم و هذیان دیدن می کند. در این سطح دچار وسواس فکری درباره وجود نقض و کاستی در بدن خود می شود.
سطح چهارم: در مرحله آخر ترسی که به فوبیا تبدیل شده است از حالت فوبیا درآمده و همراه علائم منجربه اختلال اسکیزوفرنی شده است.
در Taijin Kyofuso علاوه بر فاکتورهای فرهنگی که از آن بحث شد، یک رویداد خجالت آور در مقطعی از زندگی فرد که اتفاق افتاده، می تواند جرقه ای از آغاز این فوبی باشد! به اتفاق های خجالت آوری که در میان اجتماع برای شما رخ داده است فکر کنید و همچنین به عکس العمل های آنها در برابر شما. بله متاسفانه افراد جامعه از آنچه که شما فکر می کنید می توانند ظالمانه و بی انصاف رفتار کنند. این رویدادها به خوبی نشان می دهد که برای بعضی از انسان ها قابلیت ایجاد تروما تا آخر عمر برای آنهاست.
در این پژوهش به خاطر اسم فوبیا از روی ژاپنی ها مثال زدیم. اما بیایید با یک پژوهش جالب دیگر در ارتباط با این فوبیا ادامه بدهیم.
روانشناسی به اسم Theodore Singelis در مورد سنجش خود تفسیری فرد یک پرسشنامه ای حاوی 30 سؤال طراحی کرد. در این پرسشنامه انسان ها به چگونگی تعیین کردن موقعیت خود نسب به روابط اجتماعی پرداخته می شود. گزینه ها برای پاسخ به صورت زیر می باشد:
در سؤال های این پرسشنامه دو جمله مورد توجه ما قرار می گیرد. جمله اول و دوم به ترتیب :
1_"در اکثر موضوع ها با وجود داشتن تفاوت با دیگران و متفاوت زندگی کردن را دوست دارم."
2_ " در جامعه ای که به سر می برم حاضرم به خاطر منفعت جامعه از منفعت شخصی خودم بگذرم."
این پرسشنامه در کشورهای گوناگون به اجرا درآمد ولی ما نمونه های کشور سوئیس و اندونزی را در نظر می گیریم.
کشور اندونزی نیز همانند کشور ژاپن به منفعت های مشترک و گروهی اهمیتی قائل است و جامعه ای جمع گرا محسوب محسوب می شود. کشور سوئیس را کم و بیش می شناسیم فرهنگی که بیشتر فردگرایی در آن رواج دارد. به دو جملۀ بالا اندونزی ها با درصد بیشتری جواب مثبت (( بله به خاطر منفعت جامعه از منفعت خودم چشم پوشی می کنم.)) دادند. در مقابل آن درصد بیشتری از سوئیسی ها منفعت شخصی خود را مقدم شمردند.
از این نتایج پژوهش می توان چند نکته استنباط کرد. یکی از این ها Taijin Kyofuso نه تنها مختص کشور ژاپن نیست بلکه به کشورهایی با فرهنگ جمع گرا نیز اطلاق می شود. و همچنین این تیپ فوبیاهایی بر مبنای ترس از خجالت زده کردن دیگران در این نوع فرهنگ ها بیشتر و غالب تر از بقیه فرهنگ ها است. وقتی از چارچوب گسترده تری نگاه کنیم پی می بریم که چگونه فرهنگ، رفتار انسان را تحت تأثیر خود قرار می دهد. از غذا خوردن تا نحوه بلند شدنمان! فرهنگ هایی که به زندگی کلکتیو اهمیت می دهند نوعی رفتار اشخاص را قبلا تعیین می کنند.
همان طور که گفتیم این رفتارها منجر به فوبیا در افراد می شود یا از آن بدتر تبدیل به آسیب هایی می شود که هرگز نمی توان آن را از زندگی فرد حذف کرد. به صورت عمده شاهده اعتماد به نفس پایین، افسردگی، اضطراب اجتماعی، احساس کمبودی همۀ این ها همراه با فشارهای اجتماعی زندگی یک انسان را به سمت و سوی نابودی می برد حتی مانع شکوفا کردن پتانسیل فرد می شود. حائز اهمیت است که باید اشاره کنم حس همبستگی، حس حمایتگری به هم دیگر، کمک های اجتماعی منظورمان این نیست، این ها خودشان برای ایجاد یک زندگی اجتماعی در جامعه ضروری و لازم هستند. منظور ما وجود موانعی برای اینکه فرد بتواند خودشکوفایی و خودش را پروش بدهد. عیب گویی، طرد شدن، افکار و باورهای فرد، ظاهرش و ... که سبب اجتناب فرد به پیوستن اجتماع می شود.
شما خودتان به سؤال های بالا چطور پاسخ دادید؟ یا برای شما چه چیز در الویت قرار دارد؟ در قسمت نظرات بهم بگید.
