سرفه رفلکسی است که در پاسخ به تحریک گلو یا ریه رخ میدهد. در حقیقت، بدن با این روش سعی میکند مواد محرک را از بین ببرد. سرفه خلطدار که به آن سرفه مولد یا مرطوب هم میگویند، زمانی اتفاق میافتد که مایع موجود در مجاری تنفسی باعث تحریک رفلکس سرفه میشود. استفاده از دارو برای سرفه خلط دار شدید به کاهش چسبندگی خلط و تسهیل خروج آن از ریه کمک میکند و باعث میشود بیمار راحتتر نفس بکشد.
با توجه به نقش مهم این داروها در بهبود کیفیت زندگی افراد، این مقاله را به معرفی آنها اختصاص دادهایم. اگر به دنبال راه موثری برای مدیریت سرفههای خلطدار خود هستید، توصیه میکنیم با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
سرفه خلطدار میتواند به دلایل مختلفی مثل عفونتهای تنفسی (سرماخوردگی، برونشیت و ذاتالریه)، بیماری مزمن ریوی و حتی بیماری قلبی رخ دهد. بهبود کارایی سرفه و در نتیجه پاکسازی راههای هوایی هدف اصلی درمان سرفه خلط دار است.
درمان این نوع سرفه به علت بروز آن بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر سرفه از یک بیماری زمینهای ناشی شود، پزشک داروهای خاصی را برای کنترل آن بیماری تجویز میکند. سایر گزینههای درمانی رایج عبارتاند از:
اکسپکتورانتها و موکولیتیکها مخاط را رقیق میکنند و چسبندگی آن را کاهش میدهند. در نتیجه، بعد از مصرف آنها میتوانید راحتتر سرفه کنید.
اکسپکتورانت اولین موردی است که میتوان نام آن را در فهرست بهترین دارو برای سرفه خلط دار قرار داد. داروهای اکسپکتورانت یا خلطآور برای کمک به پاکسازی مخاط موجود در راههای هوایی استفاده میشوند. اگر به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا باشید، میتوانید از اکسپکتورانتها برای رفع احتقان کمک بگیرید. آنها هم به صورت داروی مستقل در دسترس هستند و هم همراه با سایر ترکیبات در داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا فرموله میشوند.
گایافنزین رایجترین اکسپکتورانت و تنها خلطآور تاییدشده توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) است. یدید پتاسیم هم یک خلطآور قوی است که در صورت ابتلا به بیماری مزمن ریوی ممکن است توسط پزشک تجویز شود. بیماریهای مزمن مثل آسم، برونشیت و آمفیزم ریوی میتوانند مخاط بیش از حد تولید کنند که این موضوع ممکن است باعث پیچیدهتر شدن بیماری شما شود.
اگر از اکسپکتورانتها طبق دستور استفاده کنید، به مشکل جدی مبتلا نمیشوید. با این حال، بعضی از افراد ممکن است عوارض زیر را بعد از مصرف گایافنزین تجربه کنند.
عوارض جانبی یدید پتاسیم محتملتر و احتمالا شدیدتر است. از این عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
وقتی از بهترین دارو برای سرفه خلط دار صحبت به میان میآید، موکولیتیکها گزینه دیگری هستند که باید از آنها نام برد. این داروها مخاط را تجزیه میکنند تا بتوانید راحتتر آن را از ریههای خود پاک کنید. آنها برای درمان فیبروز سیستیک، برونشکتازی و سایر بیماریهای ریوی مثل آسم، آمفیزم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) استفاده میشوند. موکولیتیکها به صورت خوراکی، داخل وریدی و نبولایزر در دسترس هستند.
هنگامی که ریههای شما به خوبی کار میکنند، مخاط محرکها و ذرات عفونی (مانند باکتریها یا ویروسها) را به دام میاندازد. همچنین ساختارهای مومانند ریه به شما کمک میکنند که مخاط و همه چیزهایی که در آن به دام افتادهاند را هنگام سرفه از ریههای خود خارج کنید.
اما بعضی از بیماریهای مزمن ریوی مخاط غلیظ و شفاف زیادی تولید میکنند که این موضوع میتواند تنفس را سخت کند و میکروبها را در ریههای شما به دام بیندازد. داروهای موکولیتیک مولکولهای تشکیلدهنده مخاط را از هم جدا میکنند و باعث رقیقتر شدن آن میشوند تا راحتتر از ریههای شما پاک شود.
استیل سیستئین (NAC) و دورناز آلفا دستهای از داروهای موکولیتیک هستند که باعث تجزیه مخاط در ریه میشوند. NAC همچنین دارای خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی است.
اکسپکتورانتها و موکولیتیکها به روشهای مختلف باعث پاکسازی ریه و از بین رفتن خلط میشوند. تهیه موکولیتیکها معمولا به نسخه پزشک نیاز دارد. اما اکسپکتورانتها به طور گسترده بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند و معمولا برای درمان بیماریهای شایع مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مورد استفاده قرار میگیرند.
استفاده از موکولیتیکها به عنوان دارو برای سرفه خلط دار ممکن است با عوارض زیر همراه باشد:
علاوه بر این، بسیاری از مردم معتقدند که استیل سیستئین بوی بسیار بدی دارد.
اگر میپرسید برای سرفه های شدید خلط دار چی خوبه، باید بگوییم که گاهیاوقات برای رفع این عارضه از آنتیبیوتیک استفاده میشود. آنتیبیوتیکها میتوانند به درمان سرفه مرطوب که به دلیل عفونت باکتریایی رخ میدهد، کمک کنند. در این موارد، باید تا زمانی که پزشک دستور داده است از آنتیبیوتیک استفاده کنید. چون قطع زودهنگام دارو باعث برگشت عفونت میشود.
بسیاری از مردم ترجیح میدهند از دارو گیاهی برای درمان سرفه خلط دار استفاده کنند. اگر شما هم به دنبال راهکارهای طبیعی هستید، میتوانید داروهای حاوی اکالیپتوس، مریم گلی، آویشن یا نعناع را امتحان کنید. بعضی از این محصولات هم ممکن است حاوی منتول باشند که به خنک شدن مجاری هوایی کمک میکند.
مصرف دارو سرفه خلط دار در کودکان باید حتما تحت نظر دکتر اطفال انجام شود. توصیه میشود هرگز به کودکان کمتر از ۶ سال داروی بدون نسخه ندهید. چون این محصولات برای کودکان خردسال مناسب نیستند و ممکن است به عوارض جانبی جدی منجر شوند.
انتخاب بهترین دارو برای سرفه خلط دار به علت بروز آن بستگی دارد. اگر دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا شده باشید، میتوانید از محصولات حاوی اکسپکتورانت یا گیاهان دارویی که بدون نسخه عرضه میشوند استفاده کنید. اما در سایر موارد باید نزد پزشک بروید.
اگر علاوه بر سرفه علائم دیگری مثل تورم پا، تب شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه و گیجی را تجربه کردید، در اسرع وقت به دکتر عمومی یا متخصص داخلی مراجعه کنید تا وضعیتتان را بررسی کند و در صورت لزوم شما را به سایر متخصصان ارجاع دهد. همچنین برای درمان سرفه خلط دار در کودکان از متخصص اطفال کمک بگیرید.
برای مشورت با بهترین متخصصان وارد سایت درمانکده شوید و از پزشک مورد نظر خود برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید. درمانکده یک پلتفرم آنلاین است که برای تسهیل ارتباط پزشک و بیمار طراحی شده است.
