پدیده توجه باقیمانده (Attention residue) مانع تمرکز عمیق و بهرهوری میشود. در این مقاله با تکیه بر پژوهشهای علمی Sophie LeRoy و John Duplice، دلایل، اثرات و راهکارهای کاهش آن را میخوانید.
در دنیایی که چندوظیفگی (Multitasking) و فشار اطلاعاتی بخشی جدانشدنی از سبک زندگی شده، بسیاری از افراد با مشکلی نادیدنی اما بسیار تأثیرگذار مواجهاند: توجه باقیمانده (Attention Residue)!
این مفهوم برای اولینبار توسط Sophie LeRoy مطرح شد و به اثر روانیای اشاره دارد که هنگام جابهجایی بین وظایف، تمرکز ما را از کار فعلی منحرف میکند. John Duplice نیز در پژوهشی روی دانشجویان دانشگاهی، ابعاد شناختی و آموزشی آن را بررسی کرده است. در این مقاله، بر پایه این دو پژوهش، بهصورت حرفهای به بررسی این پدیده و راهکارهای مقابله با آن میپردازیم.
بهطور ساده, توجه باقیمانده به این معناست که وقتی از یک کار بهسرعت به کار دیگری میروید، بخشی از ذهنتان هنوز درگیر کار قبلی است. به گفته دکتر سوفی لروی (LeRoy, 2007)، این پدیده ناشی از عدم انسداد شناختی یا تمایل به نتیجهگیری شتابزده (Cognitive Closure) است؛ یعنی حتی اگر کار تمام شده باشد، ذهن هنوز به آن فکر میکند.
تحقیقات نشان میدهند که توجه باقیمانده باعث افت عملکرد در وظایف بعدی میشود. دکتر لروی در آزمایشهایی نشان داد که حتی یک وقفه کوتاه (مانند بررسی ایمیل) میتواند کیفیت کار بعدی را بهطرز محسوسی کاهش دهد.
دکتر جان دوپلیس (Duplice, 2017) در پژوهشی بر روی دانشجویان دانشگاهی نشان داد که تمرکز باقیمانده از وظایف قبلی، درک و یادگیری مفاهیم جدید را مختل میکند؛ بهویژه زمانیکه ابزارهای دیجیتال مانند تلفن همراه نیز وارد ماجرا میشوند.
ماندن در حالت “نیمهتمرکز” بهدلیل توجه باقیمانده، ذهن را فرسوده میکند. فرد دائماً احساس ناتمامبودن دارد، که منجر به استرس و حتی فرسودگی شغلی میشود.
با اختصاص بازههای زمانی مشخص به یک کار و حذف حواسپرتیها (مثل تلفن همراه)، میتوانید تمرکز کامل را بازسازی کنید (منبع: Newport, 2016).
دکتر Duplice پیشنهاد میکند که قبل از شروع کار جدید، حداقل چند دقیقه وقفه غیرذهنی (مانند راه رفتن یا کشش عضلات) در نظر بگیرید.
لروی نشان داد که اگر وظیفه اول با فشار زمانی منطقی تمام شود، ذهن بهتر آن را میبندد و به وظیفه جدید میپردازد.
در کلاس یا محل کار، خاموشکردن اعلانها یا قرار دادن گوشی خارج از دید، بهطور چشمگیری میزان توجه باقیمانده را کاهش میدهد.
برخلاف تصور رایج، چندوظیفگی (Multitasking) نهتنها مفید نیست بلکه اثربخشی را کاهش میدهد. تکوظیفگی با تمرکز بهتر، عملکرد را بهبود میبخشد.
توجه باقیمانده یکی از موانع پنهان اما بسیار مهم در راه بهرهوری و یادگیری مؤثر است. این پدیده، ناشی از نحوهی جابهجایی ما بین وظایف است و اگر به درستی مدیریت نشود، میتواند تمرکز، یادگیری و کیفیت کاری ما را بهطور جدی تحتتأثیر قرار دهد.
با بهرهگیری از یافتههای علمی پژوهشگران مطرحی مانند Sophie LeRoy و John Duplice، میتوانیم آگاهانهتر با این پدیده برخورد کرده و آن را کنترل کنیم.
1. LeRoy, S. (2009). Why is it so hard to do my work? The challenge of attention residue when switching between work tasks. Organizational Behavior and Human Decision Processes.
2. LeRoy, S. (2007). Being present but not fully there: The effect of switching work tasks on subsequent task engagement and performance. Doctoral Dissertation, NYU.
3. Duplice, J. (2017). Attention Residue: An Inquiry into Attention Carryover from One Task to the Next in University Students. Meiji University.
4. Newport, C. (2016). Deep Work: Rules for Focused Success in a Distracted World.
5. Thornton, B., Faires, A., Robbins, M., & Rollins, E. (2014). The mere presence of a cell phone may be distracting. Social Psychology.
