بر هیچ کس پوشیده نیست که وقتی دانش آموزان احساس خوبی به خودشان داشته باشند، عملکرد بهتری در کلاس خواهند داشت. اصلاً خودتان را در نظر بگیرید: هر چه اعتماد به نفس بالاتری داشته باشید، خودتان را توانمندتر می بینید و می دانید که از عهدۀ امور برخواهید آمد. این موضوع در مورد دانش آموزان نیز صدق می کند؛ هرچه بیشتر خودشان را باور داشته باشند و احساس ارزشمند بودن کنند، انگیزه و توانمندی بالاتری خواهند داشت. والدین می توانند نقش مهمی در افزایش عزت نفس دانش آموزان داشته باشند. در این مطلب، خواهیم گفت که عزت نفس چیست، چه اهمتی دارد و چگونه می توانید عزت نفس دانش آموزان را بهبود ببخشید. با دانیون همراه باشید.
عزت نفس چه اهمیتی دارد؟
دانش آموزان باید عزت نفس بالایی داشته باشند؛ چراکه عزت نفس می تواند همۀ ابعاد زندگی شان را تحت تاثیر قرار دهد. عزت نفس، علاوه بر اینکه عملکردِ تحصیلی دانش آموزان را بهبود می بخشد، مهارت های اجتماعی آن ها را نیز تقویت می کند و باعث می شود که بتوانند رابطۀ ماندگار و سالمی را با دیگران شکل دهند.
دانش آموزی که عزت نفس بالاتری دارد، می تواند رابطۀ بهتری با همسالان و معلمانش شکل دهد. این دانش آموزان، بهتر با اشتباهات خود کنار می آیند و مسیر سرزنش را در پیش نمی گیرند؛ با نا امیدی ها بهتر رو به رو می شوند؛ با شکست ها بهتر کنار می آیند؛ هدفشان را مشخص می کنند؛ و بهتر از عهدۀ کارهای دشوار بر می آیند. عزت نفس بالا فقط به درد روزهای تحصیل و مدرسه نمی خورد، بلکه در تمام مراحل زندگی کاربرد دارد. والدین اگر بدانند عزت نفس چه اهمیتی دارد و آن را بشناسند، می توانند عزت نفس فرزندان خود را به راحتی و به سرعت افزایش دهند، البته به همین سرعت هم می توانند آن را تخریب کنند.
راهکارهای افزایش عزت نفس دانش آموزان
و اما والدین برای افزایش عزت نفس فرزندان خود چه کاری از دستشان بر می آید؟ افزایش عزت نفس، اصول و راهکارهایی دارد که اگر والدین از آن ها آگاه باشند، می توانند گوهر عزت نفس را به فرزندانشان ببخشند. در ادامه، راهکارهای افزایش عزت نفس دانش آموزان را خواهیم گفت.
1. ارائۀ بازخورد
بازخوردهایی که دانش آموزان از سوی والدین خود دریافت می کنند، نقش بسیار مهمی در شکل گیری و افزایش عزت نفس آن ها دارد. بازخوردهای غیرسازنده و سرزنش آمیز می تواند عزت نفس آن ها را تخریب کند؛ برعکس، بازخورد مثبت و سازنده تاثیر مثبتی بر حفظ و افزایش عزت نفس آن ها خواهد داشت. آنچه دانش آموزان در مورد خودشان و توانایی هایشان می شنوند، بر طرز تفکر آن ها در مورد ارزشمندی شان تاثیر می گذارد. ارائۀ بازخورد درست، اصلاً کار ساده ای نیست و اصولی دارد.
وقتی می خواهید در مورد دانش آموزان اظهار نظر، انتقاد یا تعریف کنید، باید در مورد کاری که انجام داده، صحبت کنید، نه شخصیتِ او! به آن ها بگویید که باید از اشتباهات خود درس بگیرند، نه اینکه خودشان را سرزنش کنند. این کار باعث می شود که دانش آموزان یاد بگیرند که انسان می تواند با سعی و تلاش پیشرفت کند و این همان ذهنیتِ پویا (Growth mindset) و نقطۀ مقابل طرز فکر ثابت (Fixed mindset) است. دانش آموزانِ با طرز فکر ثابت، همواره باور دارند که اشخاص با ویژگی ها و توانایی های معین به دنیا می آیند و هرگز نمی توانند پیشرفت یا تغییر کنند.
هرگز در ارائۀ بازخورد، از جملاتی مانند «به تو افتخار می کنیم» و «تو واقعا در ریاضی استعداد داری» استفاده نکنید. این بازخوردها مفید نیستند، بلکه باعث می شوند دانش آموزان خودشان را از دیدگاه تعریف و تمجید دیگران بشناسند. سعی کنید موفقیت های آن ها و تلاش و کوشش آن ها را برای رسیدن به آن موفقیت بستایید. چنین بازخوردهایی بسیار سازنده است و به آن ها انگیزه می دهد.
2. آموزشِ مثبت اندیش بودن
آیا توجه کرده اید که کودکان و بزرگسالان با عزت نفس پایین، همواره منفی نگر هستند؟ این اشخاص همیشه می گویند که «من نمی توانم!»، همواره در مورد ضعف هایشان صحبت، و همیشه اشتباهاتشان را یادآوری می کنند. به این گونه دانش آموزان باید یاد داد که زیاد به خودشان سخت نگیرند! به فرزندان خود یاد بدهید که باید خودشان و اشتباهاتشان را ببخشند و توانایی هایشان را ستایش کنید. آن ها باید بدانند که نباید همواره در مورد نقاط ضعف و کمبودهای خود فکر کنند و باید ویژگی های خوب خودشان را نیز ببینند و برایشان ارزش قائل شوند. این بدان معنا نیست که همیشه باید از آن ها تعریف کنید، بلکه بیشتر باید تعریف کنید و انتقاد و نظرات منفی باید به ندرت و به صورت پراکنده و با احتیاط ارائه شوند.
3. ارائۀ انتقاد سازنده
اشخاص با عزت نفس پایین، نمی توانند در برابر انتقاد تاب بیاورند، حتی وقتی این انتقاد جهت کمک به آن ها باشد! خیلی مراقب این موضوع باشید. به یاد داشته باشید که آنچه عزت نفس فرزندان شما را تعیین می کند، احساس مقبولیت و ارزشمند بودنی است که دارند. شما به راحتی می توانید عزت نفس فرزندتان را بسازید یا نابود کنید. همیشه سعی کنید انتقادات سازنده ارائه دهید و تاثیر مثبت روی آن ها داشته باشید.
4. تعیین انتظارات واقع گرایانه
همیشه انتظارات واقع گرایانه از فرزندانتان داشته باشید و به خودشان نیز یاد دهید که اهداف واقع گرایانه داشته باشند؛ چرا که انتظارات کمال گرایانه، معمولاً برآورده نمی شوند و در نهایت، باعث سرخوردگی و تخریب عزت نفس می شوند.
5. مقایسه ممنوع
هر انسانی توانایی ها، استعدادها و نیازهای منحصر به فردی دارد. یادتان باشد که هرگز نباید فرزندتان را در هیچ زمینه ای با دیگران مقایسه کنید. مقایسه کردن می تواند عزت نفس آن ها را تخریب کند.
6. یادگیری از اشتباهات
به فرزندان خود یاد دهید که وقتی مرتکب اشتباهی می شوند، به جای اینکه به خاطر آنچه از دست رفته خودشان را سرزنش کنند، به تجربه ای که از این اشتباه کسب کرده اند، فکر کنند. به آن ها یادآوری کنید که هر انسانی مرتکب اشتباه می شود؛ حتی می توانید از اشتباهات خودتان برایشان بگویید. وقتی اشتباهات و لغزش های شما را ببینند و بشنوند، با اشتباهات خود بهتر کنار خواهند آمد و آن ها را به عنوان فرصتی برای یادگیری می بینند.
مطالب مفید دیگر در اینستاگرام دانیون: dunion.app
سایت دانیون: dunion.ir
