در این مدتی که با اجایل و فریم ورک اسکرام آشنا شدم و دارم باهاش کار می کنم یک مورد خیلی من را آزار می دهد و آن هم تجربه شکست های قبلی افرادی است که از اسکرام استفاده کرده اند و معتقد هستند که اسکرام شکست می خورد و کار آنها آن چیزی که انتظار داشته اند نبوده است.
قبل این که بخواهیم در مورد درستی یا نادرستی اسکرام صحبت کنیم بهتر است در مورد موارد مطرح شده و تلاش برای بدست اوردم نقاط ضعف های تیم هایی که پیاده سازی اسکرام شکست خورده اند کمی تعمل کنیم.
منظور من از دانش مفاهیم اولیه اجایل و اسکرام این است که در اکثر مواردی که مشاهده کردم متاسفانه مفاهیم اولیه و پایه ی اجایل و اسکرام بخصوص اجایل یا اصلا مد نظر قرار نگرفته بوده یا به فراموشی سپرده شده بود شاید مرور هر چند وقت یکبار مفاهیم اجایل و بررسی چرایی استفاده از آن در مقابل روش های سنتی گامی مناسب برای رهایی از این مشکل باشه. یا مشکل دیگه ی که در این زمینه دیدم این مورد بود که به جای این که همه افراد تیم دانشی در یک سطح در مورد نگاه به مفاهیم اجایل و فریمورک اسکرام داشته باشند هر کدام دیدگاه ٬ نظر و عقیده خورد را نسب به مفاهیم اولیه داشتن حتی در سطوح بالایی مدیریتی یک سازمان یا یک استارتاپ کوچولو موچولو هم همین طور بوده است این که قبل از درک کلیات اصلی به فکر پیاده سازی در زمان کوتاه و انتظار نتیجه مثبت داشته باشیم شاید در مورد اسکرام ٬ نحوه کار آن ناکارآمد باشد. برگذاری جلسات آموزش و همفکری گروهی گامی موثر برای هم ارتقاع دانش در مورد اسکرام خواهد بود.
عمده دلیلی که در این تیم ها مشاهده کردم عدم پیاده سازی کامل اسکرام بود. یعنی چی ! یعنی به جایی این که همه هستی اسکرام مطابق با راهنمای اصلی اسکرام پیاده سازی شود فقط بخش های که به بنظر بدرد بخور بوده است یا بخش های که پیاده سازی آنها راحت تر بوده است در تیم و سازمان استفاده شده است و باقی قسمت ها به دست فراموشی سپرده شده است مثلا به جای برگذاری جلسات دیلی روزانه جلسات به صورت یک روز درمیان یا هفته ی یک بار برگذار می شود یا به جای برگذاری جلسه کلیدی رترو (بازاندیشی اسپرینت) این جلسه اصلا برگذار نشده و به کلی از چرخه اسپرینت حذف شده است با به جای استفاده است برد های اسکرام جوری تیم در استفاده از ابزار های انلاین و چرایی استفاده از انها در پیچیدگی به سر می برد که همه فراموش کرده اند چرا باید اطلاعات در معرض دید همه باشد. متاسفانه این مورد یکی از مخرب ترین کارهایی است که به شکست پیاده سازی اسکرام در تیم و سازمان منجر می شود. پس اگر می خواهید از اسکرام استفاده کنید حتما مطابق با راهنمایی اسکرام عمل کنید و همه آنچه باید پیاده سازی و اجرا شود را به یکباره به عمل بگذارید در مورد این که یک استارتاپ یا سازمان تازه وارد به اسکرام هستید و از کجا باید شروع کنید در مطلبی جداگانه توضیح خواهم داد.
یکی دیگه از موارد که مشاهده آن بشدت دردناک است عدم داشتن نظم در تیم اسکرام و در مرحله بالاتر در سازمان است. متاسفانه مفاهیمی که خیلی سریع باعث می شود افراد تازه وارد حتی افراد قدیمی اکوسیستم استارتاپی فراموش کنند که در حال انجام چه کار هستند مقایسه مدام تیم خود با تیم های بزرگتر استفاده از روش های نامناسب برای سامان دادن به کارهاست که ٬ باعث ایجاد سمی مهلک به نام بی نظمی میشود مفاهیمی مثل ساعت کار شناور - دور کاری - فول استک بودن و بالانس نبودن سطح توانایی های تخصصی اعضای تیم اسکرام همه و همه بر بی نظرمی اثر می گذارند. نظرم بخشیدن به کارهای یک تیم قبل از شروع اسکرام کاری است که نیاز به بررسی کامل همه افراد تیم و سازمان شناخت آنها و استفاده از ابزارهای مناسب و متناسب با آنها را دارد که در مطلبی جداگاه سعی می کنم روش ها و تجربه خودم در این مورد را با شما به اشتراک بگذارم. تمی که نتواند خود را سامان دهد و همه تخصص و شایستگی لازم برای ساخت و توسعه محصول خود را داشته باشد ( حداقل های لازم ) متاسفانه نه تنها در اجرای اسکرام شکسته می خورد بلکه با اجرای اسکرام به صورت نادرست به نقطی میرسد(کوتاه مدت یا بلندمدت) که جز شکست نتیجه ی دیگری نخواهد داشت.
موردی که آه از نهاد هر مدیر پروژه ی که با روش های سنتی مدیریت پروژه کار عملی انجام داده باشد در می آورد مرز باریک یک اسکرام مستر با یک مدیر پروژه است متاسفانه باز هم به دلیل عدم آگهی اکثر مواقع این نقش ها به شکست های اجرای اسکرام دامن می زنند و باعث می شوند نه تنها مفاهیم اولیه در بین لابه لایی ناآگهی پنهان شود بلکه روی سطح دانش افراد تیم اسکرام هم اثر می گذارد و تجربه های بعدی بدتری را منجرب شود. مفاهیم مدیریت پروژه در سطح بالاتری از مفاهیم اسکرام می نشیند و وظایف مدیریت پروژه بین افراد یک تیم اسکرام به اشتراک گذاشته می شود البته بخش های از آن در تیم اسکرام به راحتی پاسخ داده میشد و بخش های به سختی راه خود را پیدا خواهند کرد. نقش اسکرام مستر همان طور که در راهنمای اسکرام بیان شده است نقشی مهم و کلیدی است وظایف مشخص و تعریف شده هستند ولی گاهی یک اسکرام مستر به تنهایی نمی تواند به تنهایی تیم را به دنبال خود بکشد و همه کارها را پیش ببرد که کلید راه حل آن بازگشت به مفاهیم اولیه و تلاش برای ساخت یک تیم کراس فانکشنال و سلف اورگانایز است. اسکرام مستر به عنوان کوچ تیم اسکرام همراه باید خود را نزدیک به تیم نگهدارد و از هیچ تلاشی برای رهبری و مربی گری تیم غافل نشود گاهی اسکرام مستر با رییس تیم بودن اشتباه گرفته می شود. تیم اسکرام اگر به صورت درست سازمان دهی شده باشد نیازی به رییس نخواهد داشت یک رهبر میخواهد که با همدلی و مربی گری از تمامی ظرفیت تیم استفاده کند داشتن مهارت های نرم (مهارت های مدیریت و ارتباطی با دیگران) جزو شاخصه های اصلی یک اسکرام مستر است و باید تلاش کند این مهارت ها را به تیم خود انتقال دهد.
مالک محصول نقشی کلیدی وظایفی سخت تر ! در دنیایی اسکرام تیم اسکرام چشماهیش را بسته است و به مسیر پیش رو نگاهی نمی انداز (از کجا به کجا - از چه به چه ) مالک محصول است که با راهنمایی و مشخص کردن نقشه راه مسیر حرکت را برای تیم مشخص می کند و چشم و گوش تیم اسکرام برای حرکت رو به جلو در دنیایی کسب و کار است حالا فرض کنید مالک محصولی داریم که نه تنها مفاهیم اجایل و اسکرام را نمی شناسد و تلاشی برای شناخت آن نمی کند بله کسب و کار را هم به درستی نمی شناسد و نمی داند چه باید کرد و چه سمتی باید حرکت کرد. مالک محصول همان طور که در راهنمایی اسکرام گفته شده است وظایف مشخصی دارد و مهره واسط تیم اسکرام و دنیایی بیرون است نقشی بشدت مهم و ستون مستحکم اسکرام است در انتخاب این شخص باید دقت لازم به عمل بیاید علاوه بر دانش فنی ٬ مهارت های دیگری نیز نیازدارد که باید همراه در تلاش باشد تا آنها را ارتقاع دهد.
