بهره هوش یا همان IQ یکی از جذاب ترین مفاهیم در حوزه روانشناسی کاربردی است. در نگاه اول به نظر می رسد با داشتن بهره هوش(IQ) بالا می توانیم به درستی مسیر موفقیت را بدون هیچ مشکلی طی کنیم. شاید برای همه ما پیش آمده باشد که در مدرسه و یا توسط دیگران بهتست IQ و یا آزمون‌های رایج هوشی نظیر تست هوش ریون، تست هوش کتل، تست هوش وکسلر و یا تست هوش چندگانه گاردنر پاسخ داده باشیم. برخی از این تست‌ها به صورت تصویری و برخی به صورت سوالی می باشند. تست‌های هوش تصویری ماننند تست هوش تصویری کتل و تست هوش تصویری ریون تنها بخشی از جنبه‌های هوش مانند هوش تجسمی را می سنجند. برخی از آزمون‌های هوش نیز مانند هوش گاردنر به صورت سوالاتی می باشد که فرد با پاسخ دادن به آنها، میزان نمره خود را در ۹ مؤلفه هوش مشخص می نماید. در بین این تست‌ها تست هوش وکسلر جامع‌تر می باشد که به صورت یک پک تهیه شده و متشکل از مجموعه‌ای از تست‌های تصویری، پرسش و پاسخ و آیتم‌های عملی است. صرف نظر از اینکه این آزمون‌ها تمام ابعاد هوش را می سنجند یا خیر باید بدانیم که بهره هوشی به تنهایی نمی تواند باعث موفقیت ما شود. مهمترین دلیل چنین استدلالی این است که در اطراف ما از گذشته تا به حال پر از آدم‌های باهوشی است که نتوانسته اند مسیر رشد و پیشرفت را طی کنند. تست‌های استاندارد هوشی علیرغم اینکه می توانند توانایی‌های هوشی ما را در جنبه‌های مختلف نشان دهند اما شرط کافی برای رسیدن به اهداف مان در زندگی نمی باشند. بنابراین ما در کنار تست IQ به تست‌های بیشتری نیاز داریم تا بتوانیم خودمان را بیشتر بشناسیم.
در همین راستا به دنبال عوامل تعیین کننده رشد و پیشرفت مفهومی تحت عنوان هوش هیجانی توسط روانشناسان ابداع گردید. زمانی که روانشناسان مفهوم هوش هیجانی و معیارهای مربوط به آن را پیشنهاد نمودند باور اغلب مردم بر این بود که هوش عقلی یا همان بهره هوش(IQ) مهمترین عامل برای موفقیت است. آن های علاقه چندانی به تست‌های EQ نشان ندادند و تا سال‌های سال و حتی تا به الان اکثر مردم همچنان IQ را به عنوان عامل مهمتر در نظر می گیرند. به همین دلیل است که استقبال آنها از تست هوش همیشه از تست هوش هیجانی بیشتر بوده است. این در حالی است که محققان به وضوع در مطالعات خود نشان داده اند که می توان تاثیر هوش هیجانی را بسیار بسیار قدرتمندتر دانست. به همین دلیل است که روانشناسان از هوش هیجانی به عنوان یک هوش کاربردی یاد نموده و از آن تحت عنوان شاهراه هوشمندی و یا کتاب راهنمای هوشمندی یاد می کنند.
چرا هوش هیجانی
هوش هیجانی متشکل از دو واژه هوش و هیجانات است که ترکیب آن به این معنی است که فرد با هوش هیجانی بالا می تواند هیجانات و احساسات خود را به خوبی درک نموده و آن را به درستی تنظیم نماید. به زبان ساده اینکه بدانیم کجا خشمگین و کجا خندان باشیم!! بله در نگاه اول کار ساده ای است اما بسیاری از مشکلاتی که در روابط برای ما پیش می آیند به این دلیل است که درک درستی از هیجان‌های خود نداریم. مسئله تنها به این مورد ختم نمی شود هوش هیجانی توانایی درک هیجانات و احساسات دیگران نیز می باشد. ما باید نیازهای هیجانی دیگران را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم به درستی به آنها پاسخ دهیم. بنابراین هوش هیجانی یک ابزار قدرمند برای حفظ روابط و گسترش آن می باشد. بسیاری از مطالعات در سال ۲۰۱۹ نشان می دهد که هوش هیجانی می تواند موفقیت شغلی را به همراه داشته باشد. به خاطر همین است که در سازمان‌های سراسر جهان از تست‌های هوش هیجانی از جمله تست هوش هیجانی بار-آن و تست هوش هیجانی گلمن برای غربال گری افراد به ویژه در پست‌های حساس استفاده می کنند. آموزش هوش هیجانی
مهمترین دلیلی که برای اهمیت هوش هیجانی می توان گفت این است که این نوع هوش می تواند به عنوان یک دارایی نامشهود مهمترین عامل یا سرمایه ما را برایمان به ارمغان آورد. سرمایه‌ای که از آن به عنوان سرمایه اجتماعی یاد می شود عامل کلیدی است که می تواند موفقیت ما را تضمین کند. سرمایه اجتماعی باعث می شود با داشتن شبکه‌های گسترده ای از روابط بتوانیم به بهترین شکل با دیگران ارتباط برقرار نموده و از آن برای رونق کسب و کارمان استفاده نماییم. بسیاری از کارآفرینان و مدیران مطرح دنیا اذعان دارند که بخشی از برنامه توسعه کسب و کارشان به افزایش هوش هیجانی در افراد اختصاص می یابد. آنها با یک غربال گری ساده توسط تست EQ می توانند کسانی که نیاز به آموزش بیشتری دارند را جدا نموده و برایشان دوره‌های آموزشی هوش هیجانی را برگزار نمایند. به اعتقاد آنها بازگشت سرمایه این نوع آموزش‌ها واقعاً چشمگیر بوده و توانسته است میزان درآمدشان را بسیار افزایش دهد. نکته‌ای که می توان از مطالب اخیر دریافت این است که هوش هیجانی قابل یادگیری است و افرادی که پس از تست هوش هیجانی در مولفه‌های آن نمرات پایینی کسب می کنند نباید نگران باشند. چرا که با دوره‌ها و تمرین‌ها ی مشخص می توانیم میزان هوش هیجانی خود را افزایش دهیم. برای اینکه بتوانیم هوش هیجانی خود را افزایش دهیم ابتدا باید آن را با استفاده از تست هوش هیجانی(EQ) استاندارد بسنجیم. تست هوش هیجانی به ما کمک می کند تا از جنبه‌های مختلف آن و نقطه ضعف و قوت‌هایمان آگاه شویم. این نوع آگاهی باعث خواهد شد تا بتوانیم مسیر درستی را برای توسعه و رشد هوش هیجانی خود انتخاب کنیم.
