متد درمانِ شناختی رفتاری Cognitive Behavioral Therapy (CBT) چگونه کار می‌کند؟

درمان شناختی رفتاری Cognitive behavioral therapy (CBT) یک تکنیک درمانی است که هدف آن کمک به افراد برای یافتن راه‌های جدید برای رفتار با تغییر الگوهای فکری است. درمانگران ممکن است از راهبردهایی مانند ایفای نقش و تعیین تکالیف استفاده کنند.

متد CBT بر این فرض پایدار است که نحوه تفکر و تفسیر افراد از رویدادها و اتفاقات زندگی بر رفتار و احساس آنها تأثیر گذار است.

جلسات درمانی یا همان تراپی بر کاوش و توسعه روش‌هایی برای مقابله با چالش‌ها و رفتارهایی که هر روز به وجود می‌آیند تمرکز دارد. این نوع درمان می‌تواند در درمان افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی و سایر شرایط سلامت روان موثر باشد.

متد CBT اغلب شامل 6 تا 20 جلسه انفرادی است، اگرچه برخی افراد ممکن است جلسات بیشتری داشته باشند. همچنین می‌تواند به صورت جلسات گروهی نیز باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد CBT، از جمله اهداف آن، نحوه عملکرد، استراتژی های رایج و مقایسه آن با سایر انواع درمان، ادامه مطلب را بخوانید.

متد CBT چیست؟

متد CBT نوعی روان درمانی است که بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه افکار، نگرش‌ها و باورهای یک فرد ممکن است بر اعمال و احساسات او تأثیر بگذارد.

انجمن روانشناسی آمریکا توضیح می‌دهد که CBT بر باورهای زیر تکیه دارد:

• طرز فکر و رفتار غیر مفید می‌تواند منجر به ناراحتی روانی شود.
• مردم می‌توانند روش‌های مفیدتری برای تفکر و رفتار بیاموزند.

عادات جدید می‌تواند علائم شرایط روحی و جسمی را تسکین دهد و به افراد اجازه دهد تا به روش‌های مفیدتری عمل کنند.

نظریه اصلی این است که مشکلات ناشی از رویدادها و معانی است که مردم برای آنها قائل هستند. افکار غیرمفید ممکن است عملکرد با اطمینان در موقعیت‌های مختلف را برای شخص دشوار کند.

متد CBT می‌تواند به افراد کمک کند تا تغییرات مثبتی در احساس و رفتار خود ایجاد کنند. همچنین می‌تواند افراد را با استراتژی‌های مقابله‌ای که به آنها در مقابله با چالش‌ها کمک می‌کند مجهز کند.

دوره CBT شامل مجموعه‌ای از جلسات است که در آن یک مشاور و یک فرد یا گروه به طور منظم با یکدیگر ملاقات و با هم همکاری می‌کنند. مشاوران معمولاً این جلسات را هر هفته یا هر 2 هفته یکبار برگزار می‌کنند.

متد CBT چگونه کار می کند؟

برخی از متدها و روش‌های روان درمانی بر نگاه کردن به گذشته برای درک احساسات فعلی تمرکز می‌کنند. در حالیکه CBT بر افکار و باورهای فعلی تمرکز دارد و همچنین بر نیاز به شناسایی، به چالش کشیدن و تغییر نحوه نگرش شخص به یک موقعیت تاکید می‌کند.

مراحل CBT ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یک ارزیابی فردی
• تعیین اهداف و زمینه‌هایی برای کار در اوایل فرآیند
• بررسی به طور منظم در خصوص خلق و خوی فرد و هرگونه به روز رسانی زندگی
• تنظیم دستور کار برای هر جلسه به طور مشترک
• مرور هر تکلیف
• نقطه گذاری بحث‌ها با بازخورد و خلاصه
• تعیین تکالیف بیشتر در پایان جلسات

تغییر تحریف‌ها و برداشت‌ها

هدف CBT تغییر روش‌های تفکر و رفتاری است که مانع از چگونگی زندگی یک فرد می‌شود. این شامل شناسایی ادراکات منفی یا تحریف‌هایی (تغییر دادن، تبدیل کردن و گردانیدن کلام کسی از وضع و طرز و حالت اصلی خود) است که بر رفتار تأثیر می‌گذارد.

یک دیدگاه تحریف شده می‌تواند فرد را مستعدتر به موارد زیر کند:

• یک طرز فکر غیر مفید
• عطف به نتایج
• به اشتباه موقعیت ها را فاجعه بار می بینند
• دیدن چیزها به عنوان خوب یا بد، بدون هیچ چیز بین

اگر افراد روش‌های تفکر ترسناک یا غیر مفید را یادبگیرند، می‌توانند به طور خودکار شروع به فکر کردن به این روش کنند. CBT بر به چالش کشیدن این افکار خودکار و مقایسه آنها با واقعیت تمرکز دارد.

وقتی فردی به موقعیتی خاص به شیوه‌ای مفیدتر نگاه می‌کند، ناراحتی او ممکن است کاهش یابد و می‌تواند اقداماتی انجام دهد یا تصمیماتی اتخاذ کند که به احتمال زیاد در دراز مدت به او کمک کند.

مثال: فوبیای دندان

یک فرد مبتلا به فوبیای دندان ممکن است از رفتن به دندانپزشک بترسد زیرا معتقد است با انجام یک عمل دندانپزشکی درد شدید یا حتی مرگ را تجربه خواهد کرد. این ترس ممکن است ناشی از یک تجربه منفی باشد، شاید در دوران کودکی.

یک درمانگر CBT می‌تواند با فرد کار کند تا به این تفکر رسیدگی کند، که می‌گوید: «از آنجایی که من با پر کردن درد داشتم، همه ملاقات‌های دندانپزشکی دردناک خواهند بود.»

متد CBT افراد مبتلا را تشویق می‌کند تا درمان‌های دندانپزشکی آینده را به روشی متفاوت ببینند. همچنین ممکن است یک درمانگر راهی برای نزدیک شدن به ویزیت‌های دندانپزشکی در مراحل کوچک و قابل کنترل برای غلبه بر ترس ابداع کند.

به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2022 از CBT استفاده می‌کند که توسط دندانپزشکان برای غلبه بر فوبیاهای دندانی انجام می‌شود.

متد CBT چه کاری می تواند انجام دهد؟

در طول دوره CBT، فرد می‌تواند یاد بگیرد که:

• ایجاد آگاهی از افکار غیر ارادی، ناخودآگاه و غیر مفید
• به چالش کشیدن مفروضات اساسی و پایه که ممکن است مفید نباشند
• ایجاد تمایز بین حقایق و افکار غیر مفید
• ایجاد روشی مفیدتر برای تفکر و دیدن موقعیت‌ها

استراتژی‌ها

دوره دقیق CBT افراد بسته به علائم و شرایط آنها متفاوت است. در طول یک دوره معمولی، یک فرد:

• جلسات منظم یک به یک یا گروهی یا ترکیبی از هر دو دارد
• بازخورد مکرر دریافت می‌کند
• فعالیت‌های منهج نقش آفرینی می‌کند
• راه‌هایی برای آرام کردن ذهن و بدن را یاد می‌گیرد
• به تدریج قرار گرفتن در معرض مواردی که از آنها می‌ترسند افزایش یافته است
• تکالیف و تمرینات را انجام می‌دهد
• یک دفترچه خاطرات شناختی رفتاری نگه می‌دارد
• مهارت‌هایی را برای ارتقاء تغییر رفتار مثبت و رشد تمرین می‌کند

چه چیزی را می تواند درمان کند؟

روانشناسان بیش از 50 سال پیش اولین مدل های CBT را برای درمان افسردگی ایجاد کردند. با این حال، از آن زمان، امواج جدید CBT با رویکردهای درمانی جدید پدیدار شد.

یک بررسی سال 2021 نشان می‌دهد که CBT می‌تواند در کوتاه مدت برای انواع شرایط ذهنی، فیزیکی و رفتاری موثر باشد، از جمله:

• اختلال نقص توجه و بیش فعالی attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)
• اختلال اضطراب فراگیر generalized anxiety disorder
• افسردگی depression
• هیپوکندریازیس ن، مانند پرخوری عصبی eating disorders
• هیپوکندریازیسhypochondriasis
• سندرم خستگی مزمن chronic fatigue syndrome
• فیبرومیالژیا fibromyalgia
• سوء مصرف مواد و اعتیاد substance misuse and addiction
• اختلال هراس panic disorder
• اختلال استرس پس از سانحه post-traumatic stress disorder
• وزوز گوش tinnitus

با این حال، نویسندگان تاکید می‌کنند که تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثربخشی طولانی‌مدت این موضوع ضروری است.

متد CBT در مقابل انواع دیگر درمان

انواع مختلفی از درمان در دسترس افراد است. بهترین نوع درمان برای فرد ممکن است به شرایطی که دارد یا مشکل خاصی که می‌خواهد بر آن غلبه کند بستگی دارد. انواع دیگر گفتار یا رفتار درمانی عبارتند از:

• رفتار درمانی دیالکتیکی (Dialectical behavior therapy): این نوع درمان بر ذهن آگاهی، تنظیم احساسات، پذیرش افکار ناراحت کننده و ایجاد تعادل در تغییر و پذیرش تمرکز دارد.
• حساسیت زدایی از حرکات چشم و درمان پردازش مجدد (Eye movement desensitization and reprocessing therapy): هدف این درمان تغییر واکنش‌های نامطلوب به خاطرات آسیب زا، جفت کردن عمل یا توانایی (pairing recollections) به خاطر سپردن یا به خاطر آوردن چیزی با حرکات چشم خاص است.
• درمان بین فردی (Interpersonal therapy): این نوع گفتار درمانی با هدف کمک به افراد در شناخت و تغییر الگوهای منفی در روابط خود با دیگران است.
• درمان روان پویایی (Psychodynamic therapy): این گفتار درمانی با هدف کمک به افراد برای شناسایی و غلبه بر احساسات یا رفتارهای غیر مفید ناشی از تجربیات گذشته است.
• درمان متمرکز بر هیجان (Emotion-focused therapy): هدف این نوع درمان کمک به افراد برای شناسایی، تنظیم و حل و فصل احساسات به جای سرکوب آنها است.
• درمان ذهن آگاهی (Mindfulness therapy): هدف این نوع درمان کمک به افراد برای مشاهده و پذیرش زمان حال بدون قضاوت با استفاده از تمرین ذهن آگاهی است.
• درمان با کمک حیوانات (Animal-assisted therapy): این نوع درمان شامل حیوانات می‌شود که معمولاً به کاهش احساس اضطراب کمک می‌کند.

با این حال، مقاله ای در سال 2018 نشان می‌دهد که CBT درمان استاندارد طلایی است، زیرا تحقیقات گسترده از آن پشتیبانی می‌کند، تحقیقات شکل دیگری از درمان را نشان نمی‌دهد که به طور سیستماتیک برتر باشد، و با مدل‌های مدرن ذهن و رفتار انسان همسو می‌شود.

خلاصه مطالب

متد CBT نوعی روان درمانی یا psychotherapy است. در طی CBT، فرد یاد می‌گیرد که ادراکات خود را به گونه‌ای تغییر دهد که تأثیر مفیدی بر رفتار و خلق و خوی او داشته باشد. این می‌تواند به بسیاری از شرایط و بیماری‌های ناشی از اختلالات روان از افسردگی گرفته تا درد مزمن کمک کند.

یک مشاور و مشتری برای شناسایی اهداف و نتایج مورد انتظار با یکدیگر همکاری می‌کنند. فرد باید در درمان شرکت فعال داشته باشد تا از آن بهره مند شود.

هر کسی که به CBT فکر می‌کند باید یک متخصص واجد شرایط پیدا کند.

با سپاس

منبع