تا به حال آرزو داشتهاید بیل گیتس یا انوشه انصاری نسل خود باشید؟ و بلافاصله فکر کنید که «نه! امکان نداره. آنها خدادای هوش سرشاری داشتند و زندگیشان فرق داشته.» دقیقا، درست فکر میکنید؛ آنها هم از استعداد عالی بهره میبرند و هم به خوبی هم آن را رشد دادهاند. این طور نبوده که دست روی دست بگذارند و زمینه خودبخود برایشان جور شود. باهوش بودن آنها تا حد زیادی ناشی از انتخابهایشان بوده است.
تا مدتی قبل تصور میشد که هوش در یک مدت چند ساله ثابت است، یک چیزی مثل قد یا مثلا شماره کفش. حالا پیشرفتهای جدید نگاه کاملا متفاوتی دارند: هوش، لحظه به لحظه در حال تغییر است. بله، هر لحظه! یعنی صرفا خدادادی نیست بلکه تک تک انتخابهایتان هم دخیل است. مثلا یک صبحانه خوب یا زمان بیداری ما را باهوشتر میکند و شکستی عاشقانه تا مدتها ذهن و هوشیاری ما را کم میکند. خوب، پس باهوشترها مهارتهایی را بلد هستند که تاثیر این نکات منفی را کم کنند یا بر اهمیت نکات مثبت اضافه کند. اما این عوامل چه هستند و چه شدتی دارند؟!
اگر شسته رفته بگویم، سه دسته عامل بر هوش ما تاثیر میگذارند:
1- باورها، احساسات، انگیزهها و آن جور که به زندگی و اتفاقات نگاه میکنیم.
2- رفتارها، عادتها، کارهایی که خواسته یا ناخواسته انجام میدهیم.
3- شرایط محیطی، نمادهای دوربرمان، صداهایی که میشنویم، افرادی که با آنها میپلکیم.
حالا شدت هر کدام.
اضطراب: 7-
مراقبه و ذهن آگاهی: 10+
نگرانی زیاد در مورد پول: 13-
احساس خوب نسبت به خودمان: 4+
داشتن حس منفی نسبت به رقابت تا 17- واحد هوش را کم میکند! شدت این مورد بسیار بالاست! یعنی کسانی که با دنیا سرناسازگاری دارند و قبول ندارد که باید برای خواستهشان بجنگند، به میزان قابل توجهی بدتر از دیگران تصمیم میگیرند و بدتر از منابعشان استفاده میکنند.
نگرانی نسبت به کلیشههای (stereotype) منفی: تا منفی 15 واحد هوش را کم میکند! مهاجران، اقلیتها، یا گروههای خاص در این زمره هستند یا کسانی که شدیدا در قید و بند نگاههای جامعه و باورهای محیطی قرار میگیرند.
شب زندهداری: 13-
تغییر الگوهای خواب در آخر هفته: 7-
زندگی در محلهای که جرم و جنایت بالاست: 7- (نگرانی از محیط)
معلم با انتظارات بالا: 12+ (اطرافیان باانگیزه) (demanding)
جایزه مالی: 15 (ایجاد انگیزه درونی)
برای جمعبندی، ما هم میتوانیم از آنچه هستیم باهوشتر شویم. فقط کافی است بدانیم در کجا ایستادهایم و دست روی چه نکاتی بگذاریم که بیشترین تاثیر را داشته باشند. من در اینجا چند مورد را از کتاب «علم جدید هوش» گفتم تا راهنمای خوبی باشد برای پیدا کردن نقشه کلی راه و باهوشتر شدنتان. همین طور اگر گاهی تصمیم احمقانه میگیرید حرص نخورید؛ همه عوامل در اختیار ما نیستند. پس ساده بگیرید و لذتش را ببرید تا باهوشتر باشید!