اگر این نوشته ها را دنبال نمی کنید، شاید برای آنکه رشته مطالب دستتان بیاید، بد نباشد ابتدا سری به نوشته قبلی بزنید و ارتباط آن با رویای دوچرخه سواری در شهر را دریابید. اگر مطالعه نوشته قبلی برایتان دشوار است، همین قدر بدانید که در حال بررسی عوامل تاثیر گذار در شروع استفاده مردم هلند به دوچرخه سواری در سفرهای شهری هستیم.
داستان نفت همیشه پر سر و صدا بوده است. پس از کشف نفت، این ماده سیاه تبدیل به موتور اقتصاد جهانی شد. تقریبا همه کشورهای صنعتی جهان برای رشد اقتصادی خود از نفت استفاده کرده اند. اما بحران نفتی یعنی تغییر ناگهانی قیمت جهانی نفت، اثرات عجیب و ناهمگونی بر تولید کنندگان و مصرف کنندگان گذاشته است.
کشور ما به دلیل تکیه بر فروش نفت خام برای تامین بودجه، سال هاست که دچار وابستگی شدید به درآمد نفت است. اما تعداد قابل توجهی از کشورهای جهان بسیار پیش تر سعی کردند تا وابستگی خود را به این طلای سیاه کاهش دهند. هلند یکی از این کشورها بود.
در سال 1973 میلادی، بحران نفتی یا "اولین شوک نفتی" گریبانگیر خریداران آن شد. نفت در بازارهای جهانی کم شد و قیمت آن افزایش ناگهانی پیدا کرد. دلیل آن تحریم فروش نفت به کشورهای حامی اسراییل توسط کشورهای عرب تولید کننده نفت بود. این رشد ناگهانی قیمت نفت، هنوز هم تاثیرات خود را بر کل جهان از جمله ایران و عربستان گذاشته است. برای آنکه اشاره ای کوچک داشته باشیم، رشد قیمت نفت منجر به بالارفتن سطح درآمد کشورهای صادر کننده شد. این کشورها که دچار فقر، کمبود منابع مالی و فشار استقراض خارجی بودند، به سرعت شروع به خرج دلارهای نفتی کردند. حکومت پهلوی در ایران، پروژه های زیادی را کلید زد که البته اثرات مثبت و منفی متعدد و بلندمدتی بر وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران گذاشت. در عربستان هم، پیروان اندیشه های افراطی با رسیدن درآمد حاصل از فروش طلای سیاه، پشتیبانی مالی شدند. (مطالعه بیشتر)
در همین زمان در فاصله نه چندان دور، در اروپا، سیاست کشورها به گونه دیگری رقم خورد. پس از افزایش قیمت نفت و روشن شدن وزنه آن در معادلات سیاسی و جناح بندی های جهانی، کشورهای اروپایی و خصوصا هلند، تصمیم به کاهش وابستگی خود به نفت گرفتند. نخست وزیر هلند که خود اقتصاددان بود از پشت صفحه تلویزیون با مردم صحبت کرد. او در یک سخنرانی احساس برانگیز گفت:
" The world before the oil crisis is not returning. This will certainly change our way of life. Certain prospects will disappear. But it should not necessarily make us less happy."
جهان قبل از بحران نفتی بر نخواهد گشت. این اتفاق قطعا نحوه زندگی ما را تغییر خواهد داد. برخی چشم اندازها از بین خواهد رفت. اما این لزوما نباید شادی ما را کمتر کند.
و سعی کرد به مردم توضیح دهد که صرفه جویی انرژی برای آینده اقتصاد و سیاست کشور حیاتی است. به هر حال قیمت سوخت تا 4 برابر افزایش پیدا کرده بود و مردم شاید به جز گوش دادن به حرف های نخست وزیر چاره دیگری نداشتند.
در کشورهای اروپایی مساله البته فقط قیمت بالای سوخت نبود. در برخی مواقع اصلا سوختی وجود نداشت. سهمیه بندی سوخت و کوپن هم یکی از راهکارها بود.
بستن خیابان ها بر روی خودروها (البته کمتر خودرویی در آن ها عبور می کرد) در روزهای یکشنبه در کل اروپا مساله ای جدی شد. اغلب شهرهای اروپایی یکشنبه ها، خیابان ها را به مردم برای بازی و تفریح اختصاص دادند.
این اتفاقات تاثیرگذار جهانی بر سبک زندگی انسان ها در کشورهای مختلف تاثیر گذاشت. مردم و سیاستمداران هوشمند اروپایی دست از مصرف گرایی برداشتند و سعی کردند تا پایه های جدیدی برای رونق اقتصادی پیدا کنند. اما سیاستمداران و مردم خوشحال از افزایش قیمت نفت، هنوز از بدفرجامی سرمستی دلارهای سرازیر شده به کشورشان خبر نداشتند. در نوشته بعدی سعی می کنم تا ظهور دوچرخه در حمل و نقل شهری در هلند را پس از این اتفاقات را بررسی کنم.
