لطفا به این سوالات پاسخ بدین؟ کدام معلم دوران مدرسه را بیش از همه در خاطر دارید؟ آخرین فیلمی که شما را تا انتها روی صندلی میخکوب کرد، کدام فیلم بود؟ اگر فقط ۵ دلار سرمایه و دوساعت زمان برای پول درآوردن داشتین، چه کاری انجام میدادین؟
من تعریف ساده‌ای از خلاقیت دارم: توانایی تفکر یا انجام کار، آنگونه که دیگران فکر نمی‌کنند و انجام نمی‌دهند.
اما چرا خلاقیت موضوع جالب و با اهمیتی است؟ به این خاطر که احتمالا دوست داشتنی‌ترین معلم ما، خلاق‌ترین معلم ما بوده است؛ یا کارگردان و نویسنده‌ی مورد علاقه‌مان کسی است که بهره‌ای از خلاقیت دارد.
اهمیت خلاقیت، زمانی دو چندان می‌شود که بدانیم ما در عصر‌دیجیتال از یک سو با بمباران اطلاعات و پیام‌ها و از سوی دیگر با کمبود حوصله و توجه مواجهیم. بنابراین اگر می‌خواهیم در دیگران اثری بگذاریم یا لااقل ردپایی از ما در دنیا باقی بماند، باید کارهای خلاقانه انجام دهیم.
ایشان خانم تینا سیلیگ، عصب شناس، استاد خلاقیت و کارآفرینی دانشگاه استنفورد امریکا است که کتاب ای کاش وقتی بیست ساله بودم می‌دانستم را نوشته است.
از طریق این لینک، میتوانید خلاصه‌ی کتاب را بخوانید. اما خواندنی‌ترین بخش این کتاب برای من، فصل اول کتاب بوده است. عنوان جالبِ فصل، این است: یکی بخر و دو تا ببر! خانم سیلیگ توضیح می‌دهد که چگونه دانشجویان کلاسش را با این چالش خلاقانه روبه‌رو می‌کند: اگر فقط ۵ دلار سرمایه و دوساعت زمان داشتین چه کاری برای کسب درآمد انجام میدادین؟
تینا سیلیگ دانشجوهایش را گروه‌بندی می‌کند و سپس هرگروه، با هم‌فکری یکدیگر کاری انجام می‌دهند تا در مدت دوساعت، بیشترین پول ممکن را دربیاورند. کارهایی که دانشجویانِ او انجام می‌دهند آنقدر جذاب و خلاقانه است که فکرش را هم نمی‌توانید بکنین! کافیست کتاب را بخوانید یا فیلم سخنرانی پروفسور سیلیگ را در آپارات ببینید تا شما هم لذت ببرین.
بله! همه‌ی ما خلاق هستیم. اما خلاقیت سطوحی دارد که باید بدانیم ما در چه سطحی از آن قرار داریم؛ یا بهتر بگویم چه مقدار از ظرفیت خلاقیتمان استفاده می‌کنیم. مثلا نمونه‌های زیر را ببینید تا تفاوت سطوح خلاقیت را متوجه شوید!
برای سنجش خلاقیت، تست‌های روانشناختی و دانشگاهی زیادی هست که با کلیک بر روی لینک میتوانید آن تست‌ها را انجام دهید. اما به نظر من مطمئن‌ترین راه برای اینکه در عمل بدانیم چقدر خلاق هستیم، انجام دادن یک کار خلاقانه است! پس بیاییم یک کار چالش برانگیز و خلاقانه انجام دهیم؛ آن ۵ دلار و دوساعت زمان را که هنوز به خاطر دارید؟!
البته بدیهی که زمینه‌های خلاقیت برای افراد متفاوت است. یک معلم، یک کارمند، یک هنرمند، یک دیجیتال مارکتر و یک کارآفرین، هرکدام می‌توانند در زمینه‌هایی متفاوت، کاری خلاقانه انجام دهند.
از سوال پرسیدن نترسید. هیچ چیز را به راحتی قبول نکنید و همواره ذهنتان را به پرسشگری متعدد عادت دهید.
به خارج از چهارچوب هم فکر کنید. گاهی از چهارچوب و نظام همیشگی زندگیتان بیرون بیایید و کارها یا تصمیمات را خارج از روال عادی عملی کنید.
کودک باشید. تفکر آزاد را از کودکان بیاموزید. بخاطر داشته باشید عملکرد منطقی و محتاطانه مغز مانع از تفکر خلاق می‌شود؛ پس سری به کودک درونتان بزنید.
هیچگاه تقلید نکنید. متفاوت از دیگران فکر کنید و از متفاوت بودن نترسید.
شکست بخورید و دوباره بلند شوید. یکی از راه‌های دستیابی به موفقیت پشتکار و روحیه بعد از هر شکست است. بدون تجربه‌ی شکست هرگز نخواهید توانست راه حل‌های جدید و خلاقانه ارائه دهید.
در زیر چند کتاب و پادکست برای پرورش خلاقیت معرفی می‌کنم.
