این که همکاران یک شرکت ارزشمندترین دارایی آن شرکت محسوب می شوند، حرف امروز و دیروز نیست. صحبت از مشارکت همه همکاران در تصمیمات و ایجاد یک ساختار تخت در سازمان هم حرف جدیدی نیست. به این موارد اضافه کنید اهمیت فرهنگ اعتماد و خیرخواهی، روحیه کار تیمی و احساس مالکیت همکاران، توجه به ارزش های اخلاقی در تعاملات، و در یک کلام، لذت بردن همکاران از عضویت در سازمان. هیچ کدام از این ها جدید نیستند. این گزاره ها چند دهه است که بین کارشناسان مدیریت منابع انسانی و مدیران شرکت ها رد و بدل می شود. و اغراق نیست اگر بگویم تا چند سال پیش گزاره های نخ‌نمای بی‌مصرفی بودند که از شنیدن آن ها چندشم می شد؛ مثل اکثر مفاهیم مدیریتی که با تکرار بی‌رویه از معنا افتاده‌اند.
در تعداد زیادی شرکت و سازمان که در طول بیست سال گذشته در ارتباط بوده ام، تعداد انگشت‌شماری شرکت دیده‌ام که مدیران واقعا برای همکاران خودشان ارزش قائل بوده اند و این گزاره ها در تصمیمات جاری سازمان در نظر گرفته می شدند. در این بین «همکاران سیستم» و «فراب» در ذهنم باقی مانده اند. شرکت هایی که هنوز هم فرهنگ مثال زدنی و روحیه مثبت مدیران و همکارانش را احساس می کنم. اما اگر چه این شرکت ها پیشرو بوده اند ولی تاثیر عمیقی در صنعت به جای نگذاشته بودند. به باور من، شرکتی که با اولویت دادن به همکارانش باعث تغییر صنعت نرم افزار ایران شد «کافه بازار» است.
کافه بازار در خیلی از زمینه ها پیشرو بوده و تاثیرات بزرگی در صنعت داشته است. از اولین شرکت هایی بوده است که با به کارگیری بنچمارک های دنیای فناوری نظیر گوگل ساختار متفاوتی از اداره شرکت ارایه کرد. از اولین شرکت هایی بوده است که از طریق ادغام و تصاحب (M&A) نیازهای منابع انسانی و فناوری خود را مرتفع کرد. از اولین شرکت هایی بوده است که درآمد و نقدینگی خود را به جای هزینه کردن در خرید دارایی های مشهود، صرف سرمایه انسانی و توسعه دارایی های نامشهود کرد. چندین و چند مورد دیگر نیز می توان در همین راستا بیان کرد. اما به نظر من، مهم ترین تاثیری که کافه بازار در دنیای کسب و کار ایران داشت، تغییر واقعی نگاه به سرمایه انسانی بود.
همه تاثیراتی که در بند قبل گفتم برای همه کسانی که در مسیر کارآفرینی تلاش می کنند، به غایت خواستنی است. اما آن چه به نظرم حسرت برانگیز است، این است که تیم موسس کافه بازار و در راس آن حسام میرآرماندهی از ابتدای شروع کافه بازار این رویکرد را داشته اند. زمانی که کافه بازار درآمد اندکی داشت و برای بقای خود می جنگید؛ و زمانی که با جذب سرمایه از سرمایه گذاران گذران عمر می کرد هم این رویکرد جاری بوده است. اصلا شاید به همین دلیل این نگاه به چشم آمده و رایج شده، و به تغییر صنعت منجر شده است. برای تاثیرات شگرف باید باور خلل ناپذیر داشت و هزینه کرد.
بی تردید، نگاه به سرمایه انسانی در صنعت فناوری اطلاعات ایران، بعد از کافه بازار تغییر کرده است. به نظر من این بزرگترین و عمیق ترین تاثیری است که کافه بازار برجای گذاشته است.
