اگر از خوانندگان خانم مجله لیمومی باشید که گذرتان به این مقاله افتاده است، حتما شما هم در سن نوجوانی و جوانی این جمله را از مادرتان شنیده‌اید که «حداقل هفته‌ای یک قرص آهن بخور». اگر هم از مخاطبین آقا باشید، زمان باشگاه وقتی حرف از مکمل‌های ورزشی بوده حتما در میان‌شان نام آهن را شنیده‌اید.
مگر آهن چیست که بود و نبودش انقدر برای انسان‌ها ضروری تلقی شده و از کودکی تا بزرگسالی خوردنش را گوشزد کرده‌اند؟ تحقیقات علمی که در 2 سال گذشته انجام شده بود، نشان می‌دهد شیوع کم‌خونی در بین افراد بزرگسال به میزان 9 درصد افزایش داشته است. کمبود آهن، مهم‌ترین دلیل کم‌خونی در افراد 35 سال به بالاست و پس از آن، کم‌خونی به دلایل دیگر اتفاق می‌افتد.
در این مقاله از «مجله سلامتی لیمومی» به سراغ موضوعی رفته‌ایم که دغدغه اغلب ماست؛ اگر کم‌خونی داشته باشیم، باز هم می‌توانیم رژیم بگیریم؟ راه‌های درمان کم خونی چیست و و برای درمان کم خونی چه بخوریم؟ برای رسیدن به جواب این پرسش‌ها در ادامه متن همراه ما باشید.
کم‌خونی و انواع آن
کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به تعداد کافی گلبول‌های قرمز سالم نداشته باشد. به‌طور عمده این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که خون زیادی از دست داده باشید، گلبول‌های قرمز خون تخریب شده باشد یا بدن شما در ایجاد آن‌ها ناتوان عمل کند.
گلبول‌های قرمز حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که پر از آهن است. رابطه آهن و هموگلوبین درست مانند رابطه اکسیژن و انسان است. به‌طوریکه بدون آهن کافی، بدن شما نمی‌تواند هموگلوبین مورد نیاز برای تولید گلبول‌های قرمز را تولید کند و بدون هموگلوبین هم گلبول‌های قرمز توانایی اکسیژن‌رسانی کافی به سلول‌های بدن را ندارد.
کمبود فولات و ویتامین B-12 بر توانایی بدن شما در ساخت گلبول‌های قرمز تاثیرگذارند. اگر بدن شما نتواند این ویتامین‌ها را به درستی پردازش کند، ممکن است دچار کم‌خونی خطرناک شوید. رژیم غذایی که سرشار از آهن، ویتامین B و ویتامین C باشد به کنترل و کاهش کم‌خونی منجر می‌شود.
انواع مختلفی از کم‌خونی وجود دارد که از در سطوح خفیف، متوسط و شدید دسته‌بندی می‌شوند. شایع‌ترین نوع کم‌خونی، فقر آهن است. طبق مطالعات پزشکی، زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به کم‌خونی هستند. همچنین محل زندگی فرد، خانه‌داری، بازنشستگی، وزن کم، مصرف مواد مخدر، خواب ناکافی، عدم فعالیت بدنی ریسک ابتلا به کم‌خونی را افزایش می‌دهند.
مهم‌ترین علائم کم‌خونی
مصرف برخی از داروها و موادغذایی به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند و برای پیشگیری و درمان کم خونی موثر است. کم‌خونی علائم مختلفی دارد که از جمله آن می‌توان به این موارد اشاره کرد:
· سرگیجه
· سردردهای روزانه
· احساس ضعف و خستگی
· رنگ‌پریدگی پوست
· پایین آمدن دمای بدن
· احساس سرما و گزگز در ناحیه دست و پا
تاثیر رژیم غذایی بر کم‌خونی
برنامه‌های درمان کم خونی اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی است. اگر به‌دنبال راهی برای درمان کم خونی هستید، بهتر است در تغذیه‌تان غذاهای غنی از آهن و ویتامین‌های ضروری مخصوصاً ویتامین گروه‌های B و C را قرار دهید. همچنین خوراکی‌هایی که به جذب این مواد مغذی کمک می‌کند را فراموش نکنید.
دو نوع آهن در غذاها وجود دارد که شامل آهن هِم و آهن غیرهم است. برای یافتن اولین آهن باید به سراغ غذاهای دریایی، گوشت و مرغ بروید و برای دریافت آهن غیرهِم هم غذاهای گیاهی و غنی‌شده با آهن را میل کنید. بدن شما می‌تواند هر دو نوع را جذب کند، اما جذب آهن هِم برای بدن راحت‌تر است.
برای کاهش خطر و ریسک ابتلا به کم‌خونی، اولین گام اصلاح تغذیه و رژیم غذایی است. این امر زمانی مهم و حیاتی می‌شود که فرد تصمیم می‌گیرد برای رسیدن به اندامی زیباتر و سلامتی بیشتر، رژیم بگیرد، اما رژیم‌های سرِ خود و بدون مشورت پزشک!
برای درمان کم خونی چه بخوریم؟
اگر می‌خواهید با گرفتن رژیم نادرست به کم‌خونی دچار نشوید یا اگر کم‌خون هستید و می‌خواهید رژیم لاغری بگیرید، حتما باید این کار را با نظر پزشک و کارشناس تغذیه انجام دهید. رژیم افراد کم‌خون معمولاً با تاکید بر غذاهای غنی از آهن و موادی همچون ویتامین C، ویتامین B12 و اسید فولیک که به جذب آهن در بدن کمک می‌کنند، تمرکز دارد.
به‌علاوه پزشک تغذیه مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که مانع جذب آهن می‌شود را برای این افراد ممنوع می‌کند.
برای درمان کم خونی در کنار خوراکی‌های طبیعی، گاهی لازم است فرد از مکمل‌های دارویی نیز استفاده کند. با استفاده از این روش به سرعت آهن موردنیاز خون شما تامین می‌شود. داروهای شیمیایی با مواد معدنی و ویتامین‌های موجود، باعث تحریک عمل خون‌سازی در فرد می‌شوند و درنهایت باعث می‌شود، بدن شما آهن موردنیازش را دریافت کند.
غذاهای مضر برای کم‌خونی
برای افراد مبتلا به کم‌خونی، خوردن و آشامیدن برخی از غذاها حرام است؛ چراکه مصرف آن‌ها باعث ایجاد اختلال در روند گلبول‌های قرمز خون می‌شود و به رشد بیماری یا خطر ابتلا به آن، کمک زیادی می‌کند. این دسته از افراد بهتر است از مصرف غذاهایی مانند فست‌فود، تخم‌مرغ و سویا تا حد امکان اجتناب کنند.
بهتر است مصرف غلات همچون گندم، جو، پاستا، ماءالشعیر، کیک، بیسکوییت و شیرینی‌جات را کم کنید. فراورده‌های لبنی مثل شیر، پنیر و ماست پر از کلسیم هستند که در روند جذب آهن، اختلال ایجاد می‌کند، درنتیجه برای کم‌خونی مضر است و نباید در مصرف آن‌ها زیاده‌روی کرد.
مصرف چای و قهوه برای افراد کم‌خون اکیداً ممنوع است و افراد معتاد به کافئین باید از آشامیدن این نوشیدنی‌ها خودداری کنند. عدس، نخودفرنگی، کنجد، برنج و ذرت نیز برای افراد مبتلا به کم‌خونی پر از ضرر است و تا حد زیادی می‌تواند به افزایش فقر آهن شما منجر شود.
خوراکی‌های کمک‌کننده به درمان کم خونی
در رژیم‌های غذایی لیمومی که مخصوص افراد کم‌خون تهیه می‌شود، تمام خوراکی‌های مخصوصی که به تولید گلبول‌های قرمز و هموگلوبین منجر می‌شود، قرار داده شده است. در ادامه برخی از موادغذایی که می‌تواند به درمان خونی کمک کند را معرفی کرده‌ایم.
1- سبزی‌های برگ‌دار:
سبزی‌های برگ‌دار با رنگ تیره بهترین منبع آهن غیرهِم هستند. پس تا می‌توانید اسفناج، کلم بروکلی، کلم‌پیچ، سبزی و چغندر بخورید. اگر می‌خواهید به جذب آهن بدن‌تان نیز کمک کنید، بهتر است به سراغ ترکیباتی همچون آب اسفناج با آب پرتقال یا توت‌فرنگی بروید.
البته یادتان باشد این سبزیجات را به‌تنهایی و برای مدت طولانی مصرف نکنید. اگزالات درون آن‌ها ممکن است جذب آهن را تحت‌تاثیر قرار دهد. بهترین راه دریافت آهن با سبزیجات، مصرف آن‌ها همراه با وعده‌های دیگر با سایر مکمل‌های حاوی ویتامین C است.
2- گوشت و مرغ:
تمامی انواع گوشت و مرغ، حاوی آهن هِم هستند. گوشت قرمز مخصوصاً گوشت بره آهن بیشتری نسبت به مرغ دارد. اگر گوشت قرمز یا مرغ را به‌همراه سبزیجات‌سبزبرگ سرو کنید، تاثیر بیشتری در جذب آهن بدن‌تان دارد.
3- جگر:
جگر، یکی از منابع سرشار از آهن است. پس چند سیخ جگر گاو یا گوسفند را به بدن‌تان بزنید و علاوه‌بر طعم لذیذی که دارد، از آهن موجود در آن نیز تغذیه کنید. قلب و زبان گاو نیز خوراکی‌های غنی از فولات و آهن هستند.
4- غذاهای دریایی:
خوردن غذاهای دریایی برای همه چندان مطلوب نیست، اما اگر از شیفتگان غذاهای دریایی هستید و کم‌خونی دارید، از طبخ ماهی و میگو غافل نشوید که دوای درد فقر آهن است و برای درمان کم خونی راهگشاست.
5- حبوبات:
برای افرادی که میانه خوبی با گوشت ندارند یا رژیم گیاه‌خواری دارند، مصرف حبوبات بسیار مهم و حیاتی است. لوبیا، نخود و نخود فرنگی از مواد مغذی و دارای آهن هستند که خوردن‌شان برای این دسته از افراد جزو واجبات است.
6- مغزیجات:
مغزیجات و آجیل‌ها به‌عنوان میان‌وعده‌های خوش‌طعم در افزایش آهن بدن و درمان کم خونی اثر شگفتی دارند. دانه‌هایی مثل بادام هندی، مغز تخمه کدو، پسته، تخمه آفتاب‌گردان، دانه کدو تنبل خام یا دانه کاج را بخورید و فقر آهن‌تان را از بین ببرید.
6 نکته ضروری برای درمان کم خونی
برای درمان کم خونی راه‌های زیادی توصیه شده، اما تغییر و اصلاح سبک تغذیه روشی است که در بلندمدت شما را از فقر آهن نجات می‌دهد. اگر مبتلا به کم‌خونی شدید نیستید، بهتر است خوراکی‌های معرفی شده در این مقاله را در فهرست غذاهای خود بگذارید.
علاوه‌بر این، نکات گفته شده در ادامه را همیشه مدنظر داشته باشید تا روند درمان کم خونی شما دچار وقفه نشود.
· از نوشیدن چای یا قهوه همراه با غذا یا بلافاصله بعد از نهار و شام خودداری کنید.
· از خوردن غذاهای سرشار از کلسیم همراه با غذاهای غنی از آهن ممنوع است.
· از غذاهای غنی از آهن در کنار غذاهای غنی از ویتامین C استفاده کنید.
· ترجیحا غذاهای خود را در تابه یا قابلمه‌های چدنی بپزید.
· وعده‌های غذایی را به مقدار کمتری درست کنید تا مجبور نشوید آن را در یخچال نگهداری کنید.
· اگر می‌خواهید از مکمل‌ها استفاده کنید یا رژی مخصوصی بگیرید، حتما با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت کنید.
جمع‌بندی
کم‌خونی اگر از نوع شدید آن نباشد، چندان مشکل خاصی برای فرد نیست و می‌توان با اصلاح سبک تغذیه تا حد بسیار زیادی آن را کنترل و درمان کرد. در این مقاله خوراکی‌های مختلفی معرفی شد تا متوجه شویم برای درمان کم خونی چه بخوریم و کدام خوراکی‌ها به درمان فقر آهن کمک می‌کند.
اگر می‌خواهید رژیم لاغری درستی بگیرید و کم‌خون نشوید حتما سبزیجات، گوشت و مرغ، آجیل و حبوبات غنی از آهن را در برنامه رژیم‌تان قرار دهید. اگر هم مبتلا به کمبود آهن هستید نگران نباشید، متخصصان لیمومی بهترین خوراکی‌ها را برای درمان کم خونی در برنامه رژیم شما می‌گذارند. همراه ما شوید و از سلامتی و زیبایی لذت ببرید.
برای دریافت رژیم لیمومی کلیک کنید.
