فرهنگ سازمانی یکی از مفاهیم مهم در حوزه مدیریت و سازمانی است که در دهه‌های اخیر بیشتر به توجه سازمان‌ها و پژوهشگران در این حوزه نیز دست یافته است. این موضوع به عنوان یک سیستم از اعتقادات، ارزش‌ها، عادت‌ها، تمرینات و روش‌های ارتباطی که درون سازمان برقرار است، نقش بسزایی در شکل‌گیری و تعیین رفتارها و عملکرد اعضا، تعاملات داخلی و خارجی سازمان، هویت سازمانی و پیشرفت سازمان دارد.
اما چرا این فرهنگ از اهمیت بالایی برخوردار است؟ آیا واقعاً می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد سازمان داشته باشد.
فرهنگ به مجموعه‌ای از اعتقادات، ارزش‌ها، عادت‌ها، تمرینات، نگرش‌ها و روش‌های ارتباطی یک جامعه یا یک گروه اشاره دارد. این مفهوم در دسته‌بندی‌های مختلفی مانند ملی، سازمانی، سیاسی و غیره به کار می‌رود. در اینجا، به توضیح مفهوم فرهنگ در سطح عمومی می‌پردازیم.
فرهنگ شامل ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهایی است که یک جامعه را همسو و متمایز از دیگران می‌سازد. فرهنگ درونی و آگاهانه نیست، بلکه یک سیستم بیانی است که نیازهای گروهی را برآورده می‌کند و در طول زمان شکل می‌گیرد و تکامل می‌یابد. عناصر فرهنگ شامل:
ارزش‌ها: ارزش‌ها نشانگر آنچه که یک جامعه به آن اهمیت می‌دهد و برآورده کردن آن به عنوان هدف مشترک می‌باشد. ارزش‌ها می‌توانند به عنوان اصول اخلاقی عمل کنند و تصمیم‌گیری‌ها و رفتارها را تحت تأثیر قرار دهند.
نگرش‌ها: نگرش‌ها نشان دهنده نحوه برخورد و تعامل افراد با موضوعات و افراد دیگر است. نگرش‌ها می‌توانند بر پذیرش یا رد مسائل و ایده‌ها تأثیر گذار باشند و تعاملات اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهند.
رفتارها: رفتارها عبارتند از رفتارهای قابل مشاهده و قابل اندازه‌گیری که توسط افراد در جامعه انجام می‌شود. این رفتارها ممکن است نتیجه ارزش‌ها و نگرش‌های فردی و گروهی باشند و به عنوان الگوهای عملکرد در یک جامعه مشخص عمل کنند.
فرهنگ یک جامعه بر تمامی جوانب زندگی افراد تأثیر می‌گذارد و شکل‌دهنده تفکرات، عقاید، هنجارها، هویت فردی و گروهی و تعاملات اجتماعی می‌باشد. همچنین، فرهنگ می‌تواند نقش مهمی در توسعه و پیشرفت یک جامعه را ایفا کند و به عنوان یک عامل تعیین‌کننده در تغییر و تحولات اجتماعی عمل کند.
به مجموعه از اعتقادات، ارزش‌ها، نگرش‌ها، رفتارها و روش‌های کاری اطلاق می‌شود که در یک سازمان مشترک است. این فرهنگ توسط اعضای سازمان شکل می‌گیرد و تأثیر قابل توجهی بر روی رفتار و تصمیم‌گیری در سازمان دارد.
معمولا این فرهنگ توسط رهبران سازمان تعیین می‌شود و در برخورداری از روحیه کار تیمی، انگیزش، نوآوری، اعتماد و تعامل مؤثر بین اعضای سازمان تأثیر می‌گذارد. این فرهنگ می‌تواند در مدل‌ها و ساختارهای سازمانی، سیاست‌ها و روش‌های کاری، رفتارهای رهبران و کارکنان، رویدادها و مراسمات سازمانی و همچنین در ارتباطات داخلی و خارجی سازمان به تجلی برسد.
معمولاً این فرهنگ تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند تاریخچه سازمان، مقادیر بنیادی و ارزش‌ها، همکاری و ارتباطات داخلی، ساختار سازمانی، انگیزش و پاداش سازمانی، و تجربه کارکنان شکل می‌گیرد.
این فرهنگ نقش مهمی در تعیین هویت سازمانی، جذابیت برای جذب و نگهداری نیروی کار، ایجاد مزیت رقابتی و دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان دارد.
این موضوع به صورت شفاهی یا کتبی توسط بزرگان کسب و کار تعریف شده است. در ادامه، به برخی از نقل قول‌های معروف در این باره از دیدگاه افراد مهم اشاره می‌کنیم:
پیتر دراکر: "فرهنگ، صبورانه توسعه می‌یابد، اما به سرعت تغییر می‌کند. فرهنگ هر سازمان یک روش عملی است که می‌گوید افراد ما این کارها را به این شکل انجام می‌دهند."
ادگار هشهاید: "فرهنگ سازمانی، هر آنچه که افراد را با هم متصل می‌کند و آنچه که آنها را از یکدیگر متمایز می‌سازد، است."
دنیل دنت: "فرهنگ سازمانی همان روح سازمان است؛ انرژی مثبت و منفی در اعضای سازمان را تشدید می‌کند و تأثیر فعالی بر عملکرد و نتایج سازمان دارد."
وارن بنتز: "فرهنگ، مثل مخزن آب است. هر چه آن را پرتراکم‌تر کنید، بیشتر در دسترس و بیشتر برای تغییر است."
جان کاتلر: "فرهنگ سازمانی، آتشی است که می‌تواند به یک سازمان انرژی، انگیزه و رشد بدهد، یا می‌تواند آن را تخریب کند."
پاتریشیا سایلیز: "فرهنگ سازمانی هویت و عملکرد سازمان را تعیین می‌کند. آن بر سرعت تصمیم‌گیری و هماهنگی تأثیر می‌گذارد و به تیم‌ها انگیزه می‌دهد."
توماس برنارد: "فرهنگ سازمانی به تجربه‌ها، اعمال و الگوهای اشتراکی در یک سازمان ارتباط دارد. آن تأثیر مهمی بر روی نحوه انجام کارها و ارتباطات درون سازمانی دارد."
چارلز هاندی: "فرهنگ سازمانی نتیجه تعهد، همکاری و انگیزش اعضای سازمان است. آن یک فضای مشترک است که مشتریان، کارکنان و سهامداران در آن با هم ارتباط دارند."
پیتر سنجر: "فرهنگ سازمانی همان چیزی است که در سازمان روزمره تمرکز می‌کنند و آنچه را که سازمان را منحصر به فرد و منحصری می‌سازد، بیان می‌کند."
این نقل قول‌ها نشان می‌دهند که این فرهنگ نقش بسیار حیاتی در شکل‌دهی به هویت و روح سازمان، رفتارها و اعمال اعضا، همکاری و تعامل درون سازمانی و ایجاد تغییر و نوآوری دارد.
آکادمی حرفه‌ای‌ها مفتخر است که به تجار و صاحبان کسب‌وکار کمک کند که در عرصه داخلی و بین المللی روز به روز بدرخشند. برای آشنایی با روند کار تیم آکادمی حرفه‌ای‌ها و ارائه مشاوره رایگان با این شماره، ۰۹۱۲۰۸۹۶۲۸۹ در ارتباط باشید.
