شخصیت شناسی همیشه یکی از جذابترین موضوعات برای افراد مختلف هست.هر شخصی طبیعتا در زندگی روزمره با افراد مختلف سر و کار داره و این تمایل طبیعی در هر شخصی برای شناخت بیشتر افراد هست.
شخصیت شناسی ممکنه به منظور شناخت قصد و نیت،سبک زندگی،ازدواج یا حتی پیدا کردن جرم یک فرد مورد استفاده قرار بگیره.
به همین منظور در طول تاریخ چندین متد مختلف برای اینکار ابداع شده. از طالع بینی به سبک چینی بگیر ، که از طریق حیوان سال تولد شما رو به یکی از ۱۲ حیوان تایپ میکنه تا روانکاوی فروید که با توجه به لیبیدو یا غریزه جنسی تکامل شخصیت یک فرد رو توضیح میده.
اما تقریبا یکی از ساده ترین و در عین حال جذابترین متد شخصیت شناسی در حال حاضر MBTI هست که محبوبیت رو به رشدی داره.
خودم وقتی اولین بار این سیستم رو شناختم ،تقریبا ۴ سال پیش،آنچنان در جامعه ایران فراگیر نبود،ولی در حال حاضر خیلی ها حتی در Bio شبکه های اجتماعیشون تایپ MBTI خودشون رو ذکر میکنن.
دلیل اصلی فراگیری این متد , ساده بودن اون هست.عموم مردم تمایل به اطلاعاتی دارن که به سادگی بشه اون رو فهمید.MBTI فقط از طریق ۴ حرف به شما میگه چه شخصیتی دارید.
با وجود ساده بودن اما MBTI مثل طالع بینی هم بی در و پیکر نیست.هر کدوم از این ۴ حرف تعریف و ساز و کار مشخصی دارن.MBTI قرار نیست از طریق فنجون قهوه یا حیوان سال تولد شما رو تایپ بکنه،اون از طریق کارکرد های روانشناختی که خودتون به اون واقفید مثل درونگرایی یا برونگرایی,احساسی یا منطقی بودن و ... شخصیت شما رو شناسایی میکنه.این مسئله خیلی مهمه.مثلا متد روانکاوی فروید ساده نیست و خیلی از مفاهیم اون عمیق و ناخودآگاهانه هستن که برای اکثر افراد ملموس و قابل درک نیست،مثل وجود میل جنسی در کودکی و نقش اون در تشکیل شخصیت کودک :) و طبیعتا عامه مردم برای شخصیت شناسی سراغ کتاب های قطور نمیرن.
مسلما هر متد شخصیت شناسی نیاز به تست شدن هم داره.تست MBTI نیازی به مراجعه به روانشناس نداره (البته ظاهرا).
اصلا مگه من دیوونه م که برم پیش روانشناس،من فقط میخوام بدونم کم و کاست شخصیت من چیه؟خب فقط کافیه سرچ کنم MBTI شونصد تا سایت مجانی این کار رو برام انجام میدن.گور بابای روانشناس.
حالا که تست کردم و یه نتیجه ای هم در اومد ، بذار ببینم اینجا نوشته شما تایپ ایدئال کی هستید؟ بذار کلیک کنم. شد ENFJ.وای خدا باورم نمیشه این تایپ همون دختره تو اینستاگرامه.(ذوق مرگ میشه)
ولی بذار منطقی باشیم.عموم متدهای عامه پسند نه به خاطر درستی،بلکه به خاطر سادگی و قابل فهم بودن محبوب میشن.به علاوه اونها فقط از فیلتر قضاوت مردم عادی میگذرن که واقعا قابل اعتماد نیست.
همین مسئله باعث میشه به مرور زمان شما متوجه کمبود این متدها بشید.مثلا یکبار دیگه تست میدید و میبینید یه شخصیت متفاوت برای شما ظاهر میشه.به ذهنتون میرسه که به جای سر و کله زدن با تست ، خودتون ویژگی های تک تک شخصیت ها رو مطالعه کنید و اونیکه بیشتر شبیه شما هست رو انتخاب کنید،اما متوجه میشید چندتا تایپ ، هر کدوم یکسری خصوصیات مشابه شما رو دارن و بینشون مردد میشید و آخر ، از سر ناچاری ، یکی رو انتخاب میکنید.چون شما باید بعد این همه تلاش بالاخره یه نتیجه ای بگیرید دیگه.
این وضعیت برای شخصیت های درونگرا بسیار بدتره و احتمال اینکه نتیجه تست اونها اشتباه باشه خیلی زیاده که در ادامه به اون میپردازم.
راستش فقط یک مشکل دلیل این اشتباهات نیست و ممکنه مشکلاتی حتی بیشتر از اونچه من در ادامه میگم هم وجود داشته باشه که من متوجهش نشده باشم!
مهمترین مشکل MBTI نداشتن تعریف دقیق از کارکردها هست.اون به منطق اشاره میکنه اما نمیگه دقیقا چه نوعش.یا حتی احساسات.
این تفاوت ها خیلی مهمه برای مثال یک استفاده کننده Te (تفکر برونریز) افرادی هستن که به هماهنگی سازمانها تمایل دارن،افکار و نظرات دیگران براشون اهمیت داره و به نوعی میشه گفت این کارکرد همون تلقی سنتی جامعه از ریاست هست.
در حالیکه Ti (تفکر درونریز) به تشخیص درست یا غلط بودن اطلاعات میپردازه.یک منطق صفر و یک که بدجوری بدرد ریاضیات و علوم مختلف میخوره.
برای اینکه تفاوت این دو کارکرد براتون مشخص بشه فقط کافیه بدونید ناپلئون بناپارت Te user هست و اینشتین Ti user.مطمئنم اکثریت مطمئن هستین که هر دو این اشخاص افراد متفکری هستن اما نوع تفکرشون زمین تا آسمون با هم فرق داره.
به علاوه این مسئله به این سادگی نیست که بگیم "خب این تایپ ورژن درونگرای اون تایپ هست" یا اون تایپ ورژن شهودی اون یکی"
مثلا ۴ کارکرد اصلی تایپ INFP به ترتیب Fi,Ne,Si,Te هست در حالیکه تایپ ISFP که فقط در یک حرف از چهار حرف (25%) با INFP متفاوته چهار کارکرد Fi,Se,Ni,Te رو داره.این یعنی نصف (50%) کارکردهاشون در حقیقت با هم متفاوته و همین روی بقیه کارکردها هم موثره و اصلا نمیشه تفاوتشون رو فقط با شهودی (N) و حسی (S) بودن ، توضیح داد.مثلا تایپ ISFP خیلی تو خرید و فروش سرش کلاه میره ، در حالیکه INFP میتونه به یکی از بهترین تایپ ها در زمینه معاملات مالی تبدیل بشه (هر چند اکثرا حوصلشو ندارن ?).این تفاوت جز مسائلی هست که MBTI تقریبا هیچ توضیحی در مورد اون نداره.
از ۱۶ تایپ ، ۸ تا درونگرا هستن
درونگراها و کارکردهاشون به ترتیب زیر هست
INTP→Ti,Ne,Si,Fe
INFP→Fi,Ne,Si,Te
INFJ→Ni,Fe,Ti,Se
INTJ→Ni,Te,Fi,Se
ISTP→Ti,Se,Ni,Fe
ISFP→Fi,Se,Ni,Te
ISFJ→Si,Fe,Ti,Ne
ISTJ→Si,Te,Fi,Ne
خب همونطور که میبینید کارکرد اول تایپ های درونگرا ، که از قضا مهمترین کارکرد هر تایپی هم هست ، یکی از چهار کارکرد Si,Ni,Ti,Fi هست.کارکرد های Ni و Si آنچنان عملکرد "قضاوتی"ندارن.Si عملکرد تجربه و آسایش هست و Ni یعنی مقاصد،انگیزه و اهداف.
دو کارکرد Ti و Fi قضاوتی ترین کارکردها هستند.Ti درست یا غلط بودن اطلاعات رو قضاوت میکنه و Fi خیر و شر بودن.
در MBTI حرف J مخفف "Judging" یا قضاوت گری است.به عبارتی تایپی که تمایل به قضاوت گری داره با حرف J در انتها مشخص میشه برای مثال "INFJ".
مسئله وقتی جالب میشود که بدونید تایپ های درونگرای "perceiving" یا به اصطلاح ادراکی یا به گفته برخی منعطف که با حرف "P" در انتها مشخص میشن ,مثل "INFP",همشون کارکرد اول و اصلیشون قضاوتیه.
این تناقض در مورد تیپ های برونگرا رخ نمیده و نهایتا به نوعی میشه گفت که این متد واقعا برای برونگراها طراحی شده و احتمالا اگر درونگرا باشید و به تست ها پاسخ بدید،بر اساس فاکتور قضاوتگری احتمالا شما را به اشتباه تایپ میکنه.
دقیقا بزرگترین مشکل MBTI جواب دادن تست توسط خود فرد هست.گاهی اوقات افراد متوجه مفهوم سوالات نمیشن،یا حتی به جای در نظر گرفتن واقعیت انچه که دوست دارن خودشون باشن رو جواب میدن و ...
مثلا تایپ هایی که کارکرد Se دارن ، مثل ESTP یا ESFP ، واقعا حافظه بلندمدت بدی دارن و دوست دارن سریع و در لحظه عمل کنن.خب طبیعیه این تایپ واقعا تو پاسخ دادن به سوالات سرسری عمل بکنه و اشتباهات فاحشی رخ بده.
