غذا مزه ی مقوا می ده ، اصلا زندگی معنی میده ، احساس پوچی می کنم ، حوصله ی هیچی رو ندارم به خصوص مدرسه ، تازگی ها حس می کنم برا هیچکی مهم نیستم اصلا اگه نباشم کسی متوجه نمیشه حتی پدر و مادرم.
احتمالا تا حالا در بین دوستان و آشناهامون با این جملات روبه رو شدیدم یا شایدم این فکرا به ذهن خودمون هم رسیده. توی اولیل پستی که می نویسم می خوام در رابطه با یکی از مبهم ترین و خطرناک ترین بیماری ها صحبت کنم در رابطه با اختلال افسردگی ؛ مبهم از این جهت که دیدگاه های زیادی در رابطه با افسرگی و اینکه چطور یه نفر افسرده می شه وجود داره و بین متخصصین حوزه های مختلف در این باره بحث هایی داغی وجود داره ، مطمئنم اگه الان برید توی هر کوی و بزن از افراد بپرسید افسردگی چیه همه یه جوابی براش دارن و یه ایده بهتون می دن .
خطرناک از این جهت که این بیماری می تونه تمام توانمون رو تحلیل ببره بهمون احساس بی ارزش بودن و بی معنا بودن جهان رو بده و زندگی رو عذاب آور کنه به طوری که بخوایم با دست خومون به زندگیمون پایان بدیم از این نظر افسردگی مثل سرطانه ، یه سرطان ذهنی که می تونه کم کم بخش بشه و ما رو از درون تحلیل ببره
توی این مقاله می خوایم با دید علمی به مسئله ی افسردگی نگاه کنیم و اتفاقاتی که توی مغز هنگام افسردگی می افته رو بررسی کنیم بعدش در رابطه با نشانه های افسردگی و باورهای عامیانه در باره ی افسردگی صحبت کنیم همچین بهتون میگم اگه احساس افسرده بودن می کنید بای چیکار کنید
((سعی کردم از به روز ترین مقالات تحقیقی در این باره استفاده کنم))
برای اینکه بتوانیم در رابطه با افسردگی صحبت کنیم اول باید بفهمیم افسردگی چی هست ؟ منظور دیدگاه علمی و چیزی که محققان و دانشمندان در رابطه با اختلال افسردگی می گن ، نه چیزی که اصغر آقا قال سر کوچه بهش معتقده !!!
اول از همه کلیپ زیر رو تماشا کنید تا بتونید تا درک جامعی از افسردگی داشته باشید (( اونطور که می گن یکی از بهترین روش یادگیری، یادگیری همراه با تصویر سازی هست)).
موسسه ی ملی سلامت روان آمریکا در تعریف افسردگی آورده است :
اختلال افسردگی فراگیر یک بیماری معمول اما جدی خلقی می باشد که روی تفکر ، احساسات و عملکرد روزانه ی فرد نظیر خوردن، خوابیدن، کارکردن و.... اثرات مزمن می گذارد و باعث اختلال آنها می شود.
این حالت به احساس افسردگی گذرا ناشی از یک موقعیت به خصوص زمانی و مکانی تفاوت دارد و برای اینکه کسی از نظر علمی تشخیص اختلال افسردگی بگیرد باید حداقل 5 مورد از نشانگان افسردگی را برای حداقل 2 هفته داشته باشد به گونه ای که در عملکرد فرد تاثیر شاخص بگذارد:
1-حالت ناراحتی ، اضطراب و پوچی ادامه دار
2-احساس نا امیدی و بدبینی
3-تحریک پذیری پایین و کندی عملکرد های فیزیکی نظیر دیر واکنش دادن به گرما و سرما
4-احساس گناه ،بی ارزشی و بی پناهی
5- از دست دادن علاقه و لذت نسبت به سرگرمی ها و فعالیت ها
6-کاهش انرژی و خستگی مداوم
7-حرکت کردن و صحبت کردن با آهستگی بالا
8-احساس بی قراری و مشکل در یک جا نشستن
9-مشکلات در حافظه، تمرکز و به یاد آوردن و اتخذ تصمیم
10-مشکلات جسمانی نظیر: از دست دادن اشتها ، کاهش وزن، مشکلات خوابیدن(( بیش از حد خوبیدن و یا کم خوابیدن بیش از حد))
11-افکار آسیب جسمانی به خود نظیر خودکشی و آسیب به بدن
موارد بالا بعضی از نشانگان افسردگی بود که در راهنمای تشخیص بالینی انجمن روان پزشکی آمریکا آمده بود. امروزه خوشبختانه یا متاسفانه با ظهور اینترنت تست های متعددی در زمینه ی افسردگی در دسترس همگان قرار گرفته است اما بسیاری از این تست ها غیر علمی بوده و میتواند مشکل ساز باشد پس اگر فکر می کنید دچار افسردگی هستید بهترین کار کمک گرفتن از یک متخصص (روان شناس، روانپزشک) می باشد.
افسرگی مثل یه عینک آفتابی هست که دائما روی چشممون باشه با از این دریچه جهان رو ببینیم توی این وضعیت تمام دنیا رو خاکستری می بینیم و رنگ ها حذف می شن. تا زمانی که این عینک روی چشم های ما باش نمی تونیم به حداکثر ظرفیت خودمون برسیم و برای برداشتن این عینک حتما باید از یک متخصص کمک بگیریم.
یه آمار جالب :
ما درباره ی اینکه افسردگی چیست صحبت کردیم و گفتیم افراد افسرده چه نشانگانی دارند اما آیا افسرگی همون اندوه هست احساسی که وقتی کسی رو از دست می دیم افسردگی نام داره ، افسردگی چه تفاوتی با ناراحتی ناشی از موقعیت گذرا داره ؟
در هنگام مصیبت مثل از دست دادم افرادی که دوسشون داریم و یا از دست دادن شغلمون یا پایان یافتن یه رابطه و یا حتی قرار گرفتن در یک موقعیت اجتماعی سخت و یا تحقیر کننده می تونه باعث بشه که ما احساسات تلخی نظیر اندوه/سوگ، ناراحتی و..... رو تجربه کنیم که در فرهنگ عامیانه بهش می گن "افسرده شده" اما...
اندوه/سوگ یه فرایند کاملا طبیعی هست که ما در مواجهه با مشکلات ممکنه از خودمون نشون دیم و برای هر فرد متفاوت هست ممکنه بهضی از نشانه های افسردگی در اندوه/سوگ هم باشه اما اینا یکی نیستن و تفاوت های اساسی دارن:
1-در غم و اندوه احساسات دردناک گاه همراه با خاطرات خوش و مثبت همراه می شوند و به صورت موج هستند و فراز و فرود دارند اما در افسردگی خلق و علاقه دائما روند کاهشی دارد (برای حداقل دو هفته)
2-در غم و اندوه معمولا عزت نفس حفظ می شود اما افسردگی همراه با احساس بی ارزشی و کاهش عزت نفس می باشد
3-در غم و اندوه افکار مرتبط با مرگ همراه با خیال پردازی درباره ی پیوستن به فرد از دست داده شده ظاهر می شود اما در افسردگی افکار مرتبط با مرگ در رابطه با پایان دادن به زندگی به علت پوچی و بی ارزش فرد می باشد.
اما علت افسردگی چی می تونه باشه؟ چهار دسته از مهم ترین علل به شرح زیر می باشند
1- بیوشیمی فرد :تحقیقات علمی نشون داده ترشح بعضی مواد شیمیایی (نوروترنسمیترها-انتقال دهنده های عصبی)در مغز می تونه سبب بروز افسردگی در افراد بشه. پژوهش های علمی ثابت کرده انتقال دهنده های عصبی نظیر دوپامین-سروتونین و نور اپی نفرین می تونن روی خلق و خو به خصوص افسردگی تاثیر گذار هستند. عدم تعادل در ترشح این هورمون ها می تونه سبب ایجاد افسردگی بشه
2-ژنتیک : همون طور که قبلا هم گفتیم افرادی که در اعضای درجه یک خانواده ی خود بیمار مبتلا به افسردگی دارند 40 درصد بیشتر معرض افسردگی قرار دارند در دوقلو های همسان این عدد به 70 درصد می سد
3-شخصیت : افراد دارای اعتماد به نفس پایین و افراد مضطرب و افراد دارای خلق خسته و فرسوده بیشتر از دیگران در معرض افسردگی قرار دارند
4-محیط : افرادی که در معرض خشونت خانگی و یا جنگ و یا شرایط اقتصادی نابسامان قرار دارند یا در کودکی مورد تجاوز و سواستفاده قرار گرفته اند و یا در معرض فقر هستند بیشتر از سایرین دچار افسردگی می شوند.
افسردگی می تونه روی مغز اثرات جدی بذاره و همچنین مغز می تونه باعث به وجود اومدن افسردگی بشه !!!
افسردگی می تونه روی شیمی مغر(هورمون هایی نظیر دوپامین که هورمون شادی نامیده می شن) و نورون ها اثر بذاره و عملکردشون رو مختل کنه همچنین اختلال در عملکرد انتقال دهنده های عصبی می تونه باعث ایجاد افسردگی بشه در واقع افسردگی و اختلال در انتقال دهنده های عصبی یه چرخه ی ناقص بازتولید رو تشکیل می دهند که بدون دخالت درمانگر قطع آن امکان پذیر نیست
افسردگی می تونه به سه شیوه روی مغز اثر بذاره و بهش آسیب بزنه :
1-باعث کوچک شدن مغز می شود:
افسردگی می تونه باعث کاهش قشر خاکستری مغز که وظیفه ی انجام فعالیت های سطح بالا نظیر یادگیری ، معاشرت و محاسبات ریاضی و درک انتزاعی و تخیل رو دارد، بشه.
همچنین افسردگی از طریق تاثیر بر هورمون هایی نظیر کورتیزول -هورمون استرس- سبب کوچک شده بخش های مهمی از مغز نظیر هیپوکامپوس، تالاموس و قشر جلوی مغری بشه که هر کدوم فعالی های مهمی رو بر عهده دارند :
هیپوکامپوس : نقش مهمی در حافظه و یادگیری دارد همچنین نقش کلیدی در ایحاد احساسات و تولید وو کنترل هورمون های مربوط به استرس دارد. آسیب به هیپوکامپوس می تواند سبب مشکلات جدی یادگیری بشود
تالاموس :خواب ، آگاهی و هوشیاری را کنترل می کند و آسیب به آن می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در وضعیت و الگوی خواب شود
قشر جلو مغزی : تفکر منطقی، کنترل تکانه های عصبی و انعطاف پذیری و احساسات را بر عهده دارد افرادی که در این بخش از مغز دچار مشکل هستند به سادگی عصبانی می شوند و حملات انفجاری خشم دارند و در تصمیم گیری دچار مشکل می شوند.
2-التهاب مغز :
هر چند هنوز به صورت قطعی نمی توان در زمینه ی ارتباط بین افسرگی و التهاب مغزی به صورت قطعی نظر داد ولی تحقیقات نشان می دهد مابین این دو و مدت زمان افسردگی و میزان التهاب مغز ارتباط وجود دارد
آمیگدال (بادامه ی مغز) یک غده ی بادامی شکل در مغر می باشد که حساسات ترس و لذت را کنترل می کند.افزایش میزان کورتیزول در مغز سبب التهاب در آمیگدال می شود که باعث افزایش فعالیت این غده می شود که آن هم باعث ایجاد احساس گناه ، اضطراب،خودسرزنش گری و مشکل در الگو ی خواب می شود.
التهاب مغز همچنین باعث مرگ سلول های مغزی و در نتیجه تفکر کند و از بین رفتن احساس لذت می شود.
3-همچنین تحقیقات نشان داده است که بین افسردگی و کاهش سطح اکسیژن مغر ارتباط وجود دارد که باعث ایجاد وضعیتی به نام هیپوکسیا (hypoxia) می شود که به این معنی است که وقتی مغز اکسیژن به اندازه ی کافی دریافت نمی کند سلول های مغز شروع به کند شدن و سپس از کار افتادن و مرگ می کنند که عملکرد مغز را به شدت گاهش می دهد و می تواند در حالت حاد باعث ایجاد کما ، مرگ مغزی و مرگ شوند
کاهش اکسیژن در مغر سبب قضاوت ضعیف، فراموشی موقتی ، بی توجهی شود.
بخش اول این مقاله به پایان رسید.
در بخش دوم ما به عنوان درمان های افسردگی می پردازیم تاثیر هر کدوم از درمان ها رو شرح می دهیم و درباره ویژگی های درمانگر خوب صحبت می کنیم و این که کدام رویکرد موثرترین درمان را ارائه می دهد.
سعی شده منابع علمی تا حد امکان خلاصه بشه و مباحث تا حدود زیادی ساده شده است با این حال برای علاقه مندان لیست منابع قرار داده می شه تا اگر مایل بودید به کسب اطلاعات بیشتر بهشون مراجعه کنید.
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression
https://psychiatry.org/patients-families/depression/what-is-depression
https://www.verywellmind.com/common-causes-of-depression-1066772
https://www.transformationstreatment.center/treatment/what-happens-to-the-brain-during-depression/
https://www.verywellmind.com/the-chemistry-of-depression-1065137
