حمله پانیک یک هجوم ناگهانی از حس ترس است. این حمله علائم جسمی و روانی ایجاد می کند. سطح ترس تجربه شده در اختلال پانیک غیر واقعی است و با وقایع و شرایطی که باعث حمله پانیک می شود، تناسب ندارد.
هر کسی ممکن است در عمر خود یک بار حمله پانیک را تجربه کند. اما حمله های مکرر و مداوم احتمالا نشانه ای از هراس یا اضطراب غیر معمولی است که نیاز به درمان دارد.
پانیک اتک می‌تواند منجر به برخی مشکلات شود و یا به آن‌ها مربوط باشد؛ از جمله:
?
اختلال پانیک در برخی افراد شامل هراس از مکان باز (agoraphobia) هم میشود. در این عارضه فرد از بودن و قرار گرفتن در موقعیت‌های ایجادکننده اضطراب پرهیز می‌کند. چرا که فرد می‌ترسد که امکان فرار نداشته باشد، یا در صورت بروز حمله وحشت‌زدگی نتواند درخواست کمک کند. برخی افراد هم برای خروج از خانه به دیگران وابسته شده و بدون حضور دیگری از خانه خارج نمی‌شوند.
راهکاری قطعی برای پیشگیری از وحشت‌زدگی یا اختلال پانیک وجود ندارد. با این همه این راهکارهای پیشنهادی ممکن است کمک‌کننده باشند:
اگر نشانه‌های حمله‌ی پانیک را دارید، هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید. این دسته از حمله‌ها آن‌قدر که ناخوشایند و آزاردهنده هستند، خطرناک نیستند. از طرفی امکان کنترل این حملات بدون درمان ممکن نیست و اگر درمان مناسب اعمال نشود، حملات پانیک بدتر خواهند شد.
علائم حمله پانیک بعضی اوقات به نشانه‌های دیگر بیماری‌های جدی مانند حمله قلبی شبیه هستند. اگر فرد دلیل ایجاد این نشانه‌ها را نمی‌داند باید با مراجعه به پزشک به ارزیابی دقیقی از شرایط بیماری خود برسد.
اگر در این باره سوالی دارید می‌توانید با نوشتن پرسش خود در قسمت پرسش و پاسخ انتهای همین مطلب از پزشکان مجله دکتردکتر پاسخ خود را دریافت کنید.
?
در حالی که با بهره‌گیری از کمک‌های حرفه‌ای تا حدود زیادی می‌توان وحشت‌زدگی و اختلال پانیک را درمان کرد، با انجام یک سری مراقبت‌ها تا حد زیادی می‌توان علائم این اختلال را کنترل و مدیریت کرد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مصرف برخی مکمل‌های غذایی در درمان اختلال پانیک موثر است، اما با این همه برای شناخت بهتر خطرها و فواید مصرف این مکمل‌ها باید تحقیقات بیش‌تری انجام شود. فراورده‌های گیاهی و مکمل‌های رژیم غذایی به مانند داروها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا کنترل نمی‌شوند. بنابراین همیشه با اطمینان نمی‌توان آن‌ها را مصرف کرد.
وحشت زدگی یا اختلال پانیک هجوم ناگهانی حجم زیادی از ترس، وحشت، استرس و اضطراب است. این حملات نگران کننده بوده و علاوه بر داشتن اثرات جسمی بر روان فرد هم تاثیر خواهند گذاشت.
بسیاری از افراد در زمان حمله تنفس دشوار، تعریق زیاد، لرز و ضربان قلب شدید را تجربه خواهند کرد. بسیاری دچار درد قفسه سینه شده و احساس می‌کنند که روحشان از بدن خارج شده است، گاهی شدت حمله آن‌قدر زیاد است که فرد گمان می‌کند که دچار حمله یا سکته‌ی قلبی شده است.
اختلال پانیک برای فرد تجربه ترسناکی تلقی میشود .گاهی ممکن است به سرعت اتفاق بیفتد.
یازده راه برای توقف آن وجود دارد که با هم مرور می‌کنیم:
نفس عمیق کشیدن
از آنجایی که تند تند نفس کشیدن یکی از نشانه‌های حمله‌ی وحشت زدگی است و باعث افزایش ترس فرد میشود، نفس عمیق به کاهش علایم در طول حمله کمک خواهد کرد.
اگر فرد قادر به کنترل نفس کشیدن خود باشد، کم‌تر دچار حالت تند تند نفس کشیدن خواهد شد که به نوبه‌ی خود سایر علایم اختلال پانیک را بدتر خواهد کرد.
به افراد توصیه میشود که روش صحیح نفس عمیق را با تمرین بسیار بیاموزند. در طی فرایند دم باید هوا به آرامی وارد ریه‌ی فرد شده و بعد از شمارش تا عدد ۴ در یک بازدم عمیق خارج شود.
تشخیص بروز اختلال پانیک
اگر شخص تشخیص دهد که به حمله‌ی وحشت زدگی دچار شده و خبری از حمله‌ی قلبی نیست، می‌تواند به خود اطمینان دهد که این شرایط موقتی است و به زودی برطرف خواهد شد.
فرد باید بتواند بر ترس خود غلبه کند و این موضوع را بپذیرد که این حمله باعث مرگ او نخواهد شد. غلبه بر این عوامل به فرد اجازه می‌دهد تا بر روی دیگر روش‌های موجود برای کاهش شدت علایم تمرکز کند.
بستن چشم‌ها
برخی از حمله‌ها ناشی از عوامل تحریک کننده‌ای هستند که باعث نگرانی و هیجان بیش از حد فرد شده‌اند.
اگر فرد در محیط شلوغ و پر رفت و آمدی با عوامل تحریک کننده‌ی زیاد باشد، این ممکن است باعث ایجاد حمله در فرد شود.
برای کاستن اثر عوامل تحریک کننده ، بهتر است که چشم‌ها در طول حمله بسته باشند. این کار به فرد کمک می‌کند تا با تمرکز بیش‌تری نفس بکشد.
تمرین ذهن آگاهی
ذهن آگاهی (Mindfulness) به فرد کمک می‌کند تا روی واقعیت اطرافش بیش‌تر تمرکز کند.
از آنجایی که در طول حمله فرد احساس می‌کند که از فضای واقعی فاصله گرفته، ذهن آگاهی به فرد کمک خواهد کرد که با شرایط آزاردهنده‌ی موجود مبارزه کند.
فرد با زدن پای خود روی زمین، یا دست کشیدن به بافت لباس خود در طول حمله روی حس فیزیکی خود تمرکز کرده و این حس به او کمک خواهد کرد تا بهتر به واقعیت محیط اطراف خود تسلط داشته باشد.
متمرکز شدن روی یک شی
تمرکز کردن روی یک شی به خصوص در طول بروز حمله به برخی افراد کمک می‌کند. جسمی را انتخاب کنید که به خوبی قابل مشاهده بوده و همه‌ی جزئیات آن به درستی قابل رویت باشد. برای مثال می‌توان به عقربه‌های ساعت توجه کرد. در طی توجه و تمرکز به آن جسم خاص توصیف دقیق ظاهر، رنگ، شکل و اندازه‌ی آن به فرد کمک می‌کند تا از شدت علایم حمله کم کند.
فروشگاه دوره های درمانی – ذهن درمانی۱ (zehndarmani1.ir)
?
استفاده از تکنیک شل کردن عضلات
شل کردن عضلات هم به توقف حمله وحشت زدگی کمک می‌کند. برای شل کردن عضلات بدن از عضله‌های ساده‌ای مانند انگشتان دست استفاده کنید. اگر این روش را به صورت مداوم تمرین کرده باشد در هنگام بروز حمله بسیار کارآمدتر از آن استفاده خواهید کرد.
تصور کردن یک موقعیت خاطره انگیز یا یک مکان شادی آور
بهترین مکانی که شما در آن احساس آرامش و شادی دارید، کجاست؟ یک ساحل آفتابی با دریایی مواج؟ یا یک کلبه‌ی چوبی در دل کوهستان؟
خود را درون آن مکان تصور کنید و تلاش کنید تا تمام جزئیات آن مکان را در ذهن خود بازسازی کنید. تصور کنید که پای خود را درون شن‌های گرم ساحل فرو کرده‌اید یا بوی خوش درختان کاج را استشمام می‌کنید.
مکانی که در ذهن خود تصور می‌کنید، باید در محیط طبیعی و پر از عوامل آرامش بخش باشد. تصور کردن محیط‌های شهری شلوغ انتخاب مناسبی برای توقف حمله نیست.
انجام ورزش سبک
زمانی که فرد در موقعیت‌های استرس زا حرکات ورزشی سبک انجام دهد، اندورفین ترشح شده در بدن به بهبود روحیه‌ی فرد کمک بسیار زیادی خواهد کرد. فعالیت‌هایی مانند شنا کردن و پیاده‌روی در این شرایط توصیه میشود.
نگه داشتن گیاه اسطوخودوس در دست
اسطوخودوس گیاهی آرامش بخش بوده و به از بین بردن استرس فرد کمک می‌کند. به افراد توصیه میشود که همیشه عصار‌ه‌ی اسطوخودوس به همراه داشته و در مواقع ضروری مقداری از آن را روی ساعد دست خود مالیده و آن را بو کنند.
نوشیدن چای بابونه یا اسطوخودوس هم به آرامش فرد کمک می‌کند. اسطوخودوس نباید به همراه بنزودیازپین مصرف شود، چرا که باعث کسالت و خواب آلودگی شدید میشود.
تکرار کردن ذکرهایی خاص برای آرامش
تکرار ذکرهای خاص علاوه بر آرامش بخش بودن باعث پرت شدن حواس فرد در هنگام بروز اختلال پانیک میشود.گفتن جمله‌ی این نیز بگذرد، یا به زودی تمام میشود و تکرار چندباره‌ی آن بسیار کمک کننده خواهد بود.
مصرف بنزودیازپین‌ها
اگر فرد به محض اینکه احساس کند حمله در راه است بنزودیازپین (Benzodiazepines) مصرف کند، ممکن است از بروز آن جلوگیری کند.
در حالی که سایر روش‌ها برای جلوگیری از حمله کارآمد هستند، از نظر روانشناسی برخی از افراد به آن‌ها پاسخ نداده و باید درمان‌های دارویی برای این افراد استفاده شود.
بنزودیازپین‌ها که زاناکس هم جزئی از آن‌هاست داروهای تایید شده‌ای هستند که برای اختلال پانیک از آن‌ها استفاده میشود. این دارو در صورت تشخیص پزشک برای فرد تجویز شده و فرد با داشتن نسخه می‌تواند آن را دریافت کند.
این نوع از داروها به شدت اعتیاد آور بوده و بدن با گذشت زمان به آن‌ها عادت خواهد کرد. بنابراین تنها در موارد حاد باید از آن‌ها استفاده کرد.
?
از آنجایی که علایم این دو بسیار با هم مشابه است به سختی می‌توان تفاوت‌های بین این دو را برشمرد.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
اگر علائم و نشانه‌های وحشت‌زدگی و حمله پانیک را داشته باشید، باید پزشک عمومی را ملاقات کنید. بعد از ارزیابی اولیه پزشک برای درمان‌های تخصصی‌تر ممکن است شما را به متخصص ارجاع دهد.
قبل از ملاقات با پزشک لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
?
از یکی از اعضای خانواده و یا دوستان نزدیک خود بخواهید که در ملاقات با پزشک شما را همراهی کند. همراهی شخصی دیگر در هنگام ویزیت پزشک به شما کمک می‌کند تا گفته‌های پزشک را به خوبی به یاد بیاورید.
سوال‌هایی که باید در اولین ملاقات با پزشک مطرح کرد:
در صورت داشتن هرگونه سوالی آن را با پزشک خود مطرح کنید.
سوال هایی که باید در ملاقات با روانپزشک مطرح کرد
احتمال دارد که پزشک چه سوالاتی بپرسد؟
?
پانیک اتک ممکن است تنها یکبار اتفاق بیفتد، با این همه برخی چندین بار آن را تجربه می‌کنند.
حمله مکرر پانیک غالباً به خاطر قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص همچون صحبت کردن در جمع و نگرانی بی دلیل در مورد مسائل تحریک میشود، خصوصاً اگر این موضوع پیش‌تر هم باعث بروز حمله شده باشد.
موقعیت‌های تحریک‌کننده، آن مواقعی هستند که فرد احساس خطر کرده، امکان فرار ندارد و پاسخ جنگ و گریز در بدن ایجاد میشود.
شما ممکن است یک یا دو بار دچار حمله پانیک شوید و جدا از آن یک زندگی شاد و سالم داشته باشید. یا اینکه شاید در خلال اختلالات دیگری همچون افسردگی، اختلال اضطرابی و غیره اختلال پانیک یا همان وحشت‌زدگی را تجربه کنید.
صرف نظر از علت، وحشت‌زدگی قابل درمان است. راهکارهایی برای کاهش یا محدود کردن علائم این اختلال، دوباره به دست آوردن اعتماد به نفس و به دست گرفتن کنترل زندگی وجود دارد که فرد می‌تواند از آن کمک بگیرد.
فروشگاه دوره های درمانی – ذهن درمانی۱ (zehndarmani1.ir)
روانشناس زهرا رضایی
جهت مشاوره ی تلفنی با شماره ی ۰۹۱۹۱۷۶۰۸۱۶ هماهنگ بفرمایید
