یکی از مشکلات رایج این روزهای جامعه کمبود عزت نفس است.
آیا نشانههای عزت نفس پایین را میشناسید؟
-مقاسه افراطی خود با دیگران
-حساسیت بیش از حد به گفتار و رفتار دیگران
-احساس دوستداشتنی نبودن
-بدبینی نسبت به کسانی که دوستمان دارند
و ...
اگر شما هم به بررسی دقیق و عمیق چالشهای زندگی خود بپردازید، احتمالا میتوانید ردپای عزت نفس پایین را به عنوان یکی از ریشههای مشکلات خود ببینید.
تمایز عزت نفس و اعتماد به نفس
اعتماد به نفس همان عزت نفس نیست اما اعتماد به نفس و عزت نفس از یکدیگر تأثیر میپذیرند.
گاهی اوقات بعضی از ما احساس میکنیم اعتماد به نفس نداریم(مثلاً در کار تیمی، سخنرانی و …). اما وقتی الگوی فکری خود را دقیقتر بررسی میکنیم، میبینیم که مشکل ما به کمبود عزت نفس بازمیگردد.
مثلاً کمبود حس ارزشمندی باعث میشود به خود بگوییم:«چرا باید جمعیت حاضر در این سالن بخواهند به حرف من گوش بدهند؟» یا اینکه «احتمالاً اعضای تیم دنبال فرصتی هستند تا از شر من خلاص شوند.»
بنابراین در برخی موارد، آنچه در چشم ما به عنوان «کمبود اعتماد به نفس» جلوه میکند، در واقع در «عزت نفس پایین» ریشه دارد.
کمبود عزت نفس چه تاثیری در زندگی ما دارد؟
1) کمبود عزت نفس ما را درگیر مقایسه دائمی میکند
همه ما این را شنیدهایم که می گویند خودت را فقط با خودت مقایسه کن.
اما آیا عمل به این توصیه به آسانی ممکن است؟ آیا با عزت نفس پایین میتوان این توصیه را عملی کرد؟
2) کمبود عزت نفس مانعی برای توسعه مهارتهاست
آیا مهارتهایی بوده که در عین تلاش برای تقویت آنها، موفقیت چندانی کسب نکرده باشید؟
فردی که عزت نفس پایین دارد عملاً نقد یا تمسخر دیگران را نه به «ضعف در مهارت» بلکه به «ضعف در شخصیت» نسبت داده و حس ارزشمندیاش لطمه میبیند.
3) کمبود عزت نفس روی کیفیت تصمیمهای ما اثر میگذارد
وقتی ما خودمان را به اندازه کافی دوست نداریم، وقتی خودمان را ارزشمند نمیبینیم، حاصل این میشود که یا در تصمیم گیری تردید میکنیم یا در تصمیمهای شخصیمان، سهمی بیش از آنچه که باید، در اختیار دیگران قرار میدهیم. به این معنی که عملاً اجازه میدهیم دیگران برایمان تصمیم بگیرند.
4)کمبود عزت نفس بر شیوه انتقادپذیری ما اثر میگذارد
عزت نفس پایین میتواند به افراط و تفریط در انتقادپذیری منجر شود. کسانی که عزت نفس پایین دارند، گاهی موضع به شدت دفاعی میگیرند و حتی حاضر نیستند نقدهای منصفانه و عالمانه دیگران را بپذیرند.
گاهی هم از سوی دیگر بام میافتند. که آنقدر احساس بیارزش بودن و کمارزش بودن دارند که هر نقدی را جدی میگیرند و تمام زندگیشان در این خلاصه میشود که «چه کنم تا هیچکس از من دلگیر نشود و من را نقد نکند»
همهٔ آنچه تا اینجا گفتیم را میشود چنین جمعبندی کرد که عزت نفس پایین، ما را از سبک زندگی مطلوبمان دور میکند.
در مقاله بعدی به راههای افزایش عزت نفس می پردازیم.
آیا شما این نشانهها را در زندگی شخصی خود میبینید؟