اگر کارجو هستید، به احتمال خیلی زیاد در زمان ورود به شرکتتان، با مفهوم مصاحبه شغلی روبهرو شدین یا اگر کارفرما یا مدیر منابع انسانی هستین، به احتمال بیشتر، یکی از گزینههایتان برای روش ارزیابی متقاضی، مصاحبه بوده است. با اینکه تصور اکثر ما از مصاحبه استخدامی، یک مصاحبه یک به یک است، مصاحبههای شغلی انواع مختلفی دارند که میتوانید به عنوان یک مدیر منابع انسانی، متناسب با شغل یا هدف مد نظرتان از آن استفاده کنید. از مصاحبه شغلی سنتی تا روشهای گروهی یا رفتاری. در ادامه به بررسی انواع روشهای مصاحبه میپردازیم.
این روش مصاحبه شغلی، آشناترین شیوه مصاحبه است و هنوز هم در کشورمان یکی از رایجترین انواع آن میباشد. در این روش مصاحبه کننده، که معمولا یا از مدیران، سرپرستان است یا صاحبین کسب و کار، در یک اتاق مشخص، در خود دفتر کاری شرکت، به سوال پرسیدن از مصاحبه شونده میپردازد. سوالاتی که در این نوع مصاحبه پرسیده میشود، معمولا درباره تجربیات، شخصیت، تحصیلات و شناخت درباره متقاضی و پیشینه وی میباشد.
برخی مشاغل مثل پستهای مدیریتی، مشاغل بسیار حساس و چند بعدی هستند. در این مشاغل کارجو باید از زوایای تخصصی مختلفی بررسی شود تا از قابلیتهای وی اطمینان کامل بدست آید. قاعدتا اگر بخواهیم مدیر عاملی برای شرکتمان استخدام کنیم، کافی نیست در مصاحبه شغلی او را فقط از نظر روابط با زیردستان یا فقط از جنبه حسابداری بیازماییم.
در چنین شرایطی، بجای یک نفر، گروهی از مصاحبه کنندگان با تخصصهای متفاوت در یک جلسه و همزمان، یک متقاضی را مصاحبه شغلی میکنند تا بتوانند فرد را از تخصصهای متفاوت بررسی کنند. در این نوع مصاحبهها، میزان فشار روانی بر مصاحبه شونده افزایش میابد، اما برای برخی مشاغل این امر لازم است.
امروزه تعداد داوطلبانی که برای هر شغلی اعلام آمادگی میکنند بسیار بیشتر از دهههای قبل است در نتیجه، اگر بخواهیم تک تک آنها را به شکل سنتی مصاحبه شغلی کنیم، بسیار زمان خرج خواهد شد. در روش گروهی، ما میتوانیم گروهی از متقاضیان را همزمان مصاحبه کنیم. این روش بسیار شبیه جلسه گفت و گو گروهی (group discussion) است و در کنار مباحث تخصصی، میتوانیم از شخصیت و توانایی افراد در فعالیت گروهی نیز باخبر شویم. با وجود این مزیت، یک عیب بزرگ در این روش ایجاد حس رقابت بین متقاضیان در گروه است.
چه مصاحبه شغلی به روش سنتی، چه روش پانلی و چه روش گروهی میتوانند به اشکال مختلفی استفاده شوند. ممکن است به طور کل به شکل تلفنی یا آنلاین با اپی مانند اسکایپ برگزار شود؛ اما موضوع مهم مفهوم و ساختار این مصاحبههای شغلی است که ثابت میماند.
در این نوع مصاحبه، مصاحبه گر از مصاحبه شونده سوالاتی مربوط به یک موقعیت خاص میپرسد تا رفتار و راه حل متقاضی را بررسی کند. به عنوان مثال در یک مصاحبه شغلی از نوع موقعیتی یا رفتاری، ممکن است به متقاضی، یک موقعیت فرضی ارائه میدهید: فرض کنید یکی از کارکنان بخش اداری ناگهان بر روی میز بیهوش میشود و تمام همکارانش با سر و صدا و ترس زیاد دور او جمع میشوند. سپس رفتار وی را در این موقعیت از او میپرسید: شما به عنوان مدیر، برای کمک به آن کارمند، در این موقعیت چکار میکنید؟
با وجود سبکهای بسیار متنوع از مصاحبه شغلی، کل ماجرای گزینش و استخدام، به این کار ختم نمیشود. شما لازم است تا یک مسیر درست برای گزینش طراحی کنید و بعد از مصاحبه مقدماتی بتوانید آزمونهای درستی برای استخدام از متقاضی به عمل آورید، مانند نمونه کار یا آزمونهای شخصیت. تمامی این مراحل بر اساس نوع کار و تجزیه و تحلیل شغل صورت میگیرد و لازم است قبل از مصاحبه فرایند آن به طور دقیق اجرا شود. یادتان باشد استخدام یک نیروی بد، خیلی ضرر بیشتری دارد نسبت به خالی ماندن شغل.
نگاهی اجمالی به رایج ترین روشهای مصاحبه شغلی انداختیم اما باید بدانید که این موارد کل روشها نیستند و ما روشهای متنوعی مانند مصاحبه شغلی تحت فشار یا مصاحبه موردی یا... نیز داریم. درباره این انواع در آینده صحبت خواهیم کرد. در مبحث استخدام، صحبتهای بسیاری میتوان کرد، اما هر موضوع، ماجرای بسیار طولانی دارد که در مقالات آینده به آنها خواهیم رسید