رفتاردرمانی دیالکتیکی (Dialectical Behavioral Therapy یا به زبان ساده تر DBT) نوع خاصی از درمانهای شناختی-رفتاری است که با ظهور موج سوم رفتارگرایی در روانشناسی بوجود آمد.
تمرکز این رویکرد درمانی بر بیماران دارای ناهنجاری های رفتاری و به خصوص اختلال های شخصیت مرزی و بیماران با قصد خودکشی می باشد.
رفتاردرمانی دیالکتیک توسط مارشا لینهان در سال ۱۹۸۰ بنیان گذاری شد که این نظریه را از طریق کار با دو جمعیت سلامت روان ایجاد کرد:
افرادی با افکار خودکشی مزمن و افرادی که دارای اختلال شخصیت مرزی هستند.
با گذشت زمان پی بردند که رفتاردرمانی دیالکتیک در بهبود و رشد شخصیت افرادی که هیچگونه اختلالی ندارند ، اما دچار تعارضات و مشکلاتی در زندگی شخصی خود هستند نیز میتواند بسیار مفید و موثر باشد.
این درمان برای افرادی که همه راه ها را امتحان کرده اند ولی نتیحه ای نگرفتند هم موثر است.
رویکرد دیالکتیک به افراد کمک می کند تا بتوانند هیجان های خود را کنترل کنند و سطح کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. در حال حاضر، دیالکتیک برای درمان افرادی که دارای مشکلات روانی مزمن یا شدید هستند، استفاده می شود.
مواردی مثل مشکلات غذا و خوردن، آسیب به خود، اعتیاد، استرس پس از سانحه، شخصیت مرزی و همچنین حل مسائل خانوادگی و مشکلات نوجوانان از قبیل مواردی هستند که توسط رویکرد دیالکتیک مورد توجه درمانی قرار می گیرد.
استراتژی درمان دیالکتیک بر اساس مبتنی بر پذیرش است.
درمان بر اساس رویکرد دیالکتیک ابتدا مهارت ها را آموزش میدهند سپس بعد از آموزش مهارت ها به افراد می آموزند تا تقویت کنند.
در ادامه به چهار مهارتی که درمان دیالکتیک برای درمان بیماران تمرکز کرده را می گویم:
ذهن آگاهی:توسعه مهارت های ذهن آگاهی یکی از مهم ترین تکنیک های دیالکتیک است. ذهن آگاهی به شما کمک میکند که در لحظه زندگی کنید. همچنین بر این نکته توجه دارد که باید بر احساسات خود که در لحظه اتفاق می افتد بیشتر تمرکز کنید.
مهارت ذهن آگاهی به شما کمک می کند تا هنگامی که دچار درد عاطفی هستید، آرام شده و متمرکز بر مهارت های بشوید که بتوانید با درد عاطفی خود مقابله کنید.
ابن تکنیک علاوه بر اینکه شما را به آرامش میرساند به شما کمک میکند که فکر های منفی را از ذهنتون دور کنید.
برای مثال شما یک نفس عمیق بکشید و فقط به قفسه سینه خود که بالا پایین میرود توجه کنید.
ب) قدرت تحمل پریشانی:
قدرت تحمل پریشانی به شما کمک میکند تا شرایط بوجود اومده را در ابتدا بپذیرید سپس راحت تر کنار بیایید و خودتون را برای شرایط سخت تر مقاوم کنید.
ج) توانایی برقراری ارتباط موثر:
اثر بخشی بین فردی به شما کمک می کند تا در یک رابطه قاطعانهتر و با اعتماد به نفس بیشتری عمل کنید. (مثلاً نیازهای خود را بیان کنید و بتوانید “نه” بگویید) در حالی که رابطه را همچنان مثبت و سالم نگه دارید.
سخن پایانی
رفتار درمانی دیالکتیک جزء روش های درمانی موثر به حساب می آید و با توجه به مقاله بالا بیشتر برای افرادی که تفکر خودکشی دارند و یا از شخصیت مرزی رنج میبرند استقاد میشود.
اگر دوست دارید با این رویکرد و تکنیک های درمان آن بیشتر آشنا شوید میتوانید وارد سایت مدرسه روانشناسی واران شوید و مقاله رویکرد دیالکتیک را مطالعه کنید.