تعریف: مغلطه توسل به منبع ناشناس موقعی پیش می‌آید که منبعی ناشناس یا نامشخص به‌عنوان مدرکی برای صحت ادعا استفاده شود. استفاده از عباراتی مثل «می‌گن که…»، «شنیدم که…»، «تحقیقات نشون می‌دن…» و جمع بستن متخصصان مثل «دانشمندها می‌گن که…» نمونه‌هایی از این مغلطه هستند. وقتی منبع به طور دقیق مشخص نشده باشد، نمی‌توانیم درستی یا نادرستی آن منبع، و در نتیجه ادعایی را که بر اساس آن مطرح شده بررسی کنیم. توسل به منابع ناشناس اغلب حقه‌ای برای جعل، بزرگنمایی یا اشتباه جلوه دادن حقایق و گول زدن بقیه برای پذیرفتن ادعای مطرح‌شده است.
الگوی منطقی:
شخص ۱ خیلی وقت پیش‌ها از یک نفر شنیده بود که X صحیح است.
بنابراین X صحیح است.
مثال ۱:
می‌دونی، می‌گن اگه آدامس قورت بدی، هفت سال طول می‌کشه تا کامل هضم شه. بنابراین سعی کن آدامس قورت ندی!
توضیح: آن کسانی که «می‌گن» طبق معمول اشتباه «می‌گن». درست است که آدامس قابل هضم شدن نیست، ولی بدن انسان آن را درسته دفع می‌کند. آدامس ۷ سال آزگار در بدن باقی نمی‌ماند. استفاده از عبارت «می‌گن که…» یکی از نمونه‌های رایج این مغلطه است.
مثال ۲:
عمر ۱۳.۷ میلیاردساله‌ی دنیا یه توطئه‌ی بزرگه. من یه بار مقاله‌ای خوندم که توش نوشته بود یه سری دانشمند مهم و کاربلد مدرکی محکمه‌پسند پیدا کردن که ثابت می‌کنه دنیا ۶۰۰۰ سال پیش خلق شد، اما از ترس از دست دادن شغلشون، مجبور شدن سکوت اختیار کنن!
توضیح: اگر ما ندانیم این دانشمندان چه کسانی بودند، یا ماجرای کشفیاتشان در کدام مقاله منتشر شده، نمی‌توانیم صحت مدرک ارائه‌شده را بررسی کنیم. بنابراین، نمی‌توانیم آن را بپذیریم.
آیا روسیه توان اشغال اوکراین را نداشت؟ کارشناسان نظامی می گویند البته که داشت. آیا اگر از همان ابتدا با یک حمله تمام عیار و برق آسا تمام خاک اوکراین را اشغال می کرد، نمی توانست با هزینه کمتر، با بهره گیری از امتیاز غافلگیری نیروهای اوکراینی را مزمحل نماید؟ باز کارشناسان نظام می گویند البته که می توانست.
الگوی منطقی:
کارشناسان (نامعلوم و بدون هویت) نظامی می گویند روسیه می توانست اوکراین را به راحتی له کند.
بنابراین روسیه می توانست اوکراین را به راحتی له کند.
توضیح: اینجا کارشناسان نظامی نامعلوم هستن و هویتشون مشخص نیست. سمیعی برای اینکه استدلال بی اساسشو درست جلوه بده و دروغ به خورد مخاطباش بده، به مغلطه منبع ناشناس چنگ میزنه. توضیح خاصی نداره واضحه.
جالبتر اینکه یکی از همین کانال های تلگرامی به اشتباه پیامی را منتشر می کند به این مضمون که «قفل زدی رو 43 هزار؟! بر روی 44 هزار و 45 هزار!»
توضیح: کدوم کانال تلگرامی؟ با استناد به این کانال تلگرامی ناشناس ما باید قبول کنیم که اغتشاشگرا قیمت دلار رو بردن بالا!
پ.ن: این مغلطه هایی که من میارم خیلی تکرار میشه و زیاد دیدم. اینجوری نیست که یه بار تکرار بشه و بعد من سریع همون رو به عنوان مغلطه در نظر بگیرم. یک بار، دو بار، سه بار شاید عمدی نباشه ولی وقتی تکرار شه، نیاز به بررسی داره.
پ.ن 2: تا الان دو تا پست واسه مغالطه های سمیعی کار کردم:
راه حل: هروقت کسی از منابع ناشناس نقل قول کرد، ازش بخواین دقیق بگه که منظورش چه کسی و در چه زمان و مکان و پلتفرمیه. ممکنه بگه که کارشناسان روسی. که بازم مغلطست. حتی ممکنه بگه که کارشناس روسی سپی پاچه خوارانوف. بازم مغلطست. باید بگه این اقای سپی پاچه خوارانوف کجا این حرفو زده. لینک ویدیو، مقاله، اسم کتاب و صفحه دقیق باید ذکر بشه.
