مقدمه
امور رفاهی به مجموعه پرداخت‌های غیرنقدی‌ای گفته می‌شود که سازمان برای حمایت از کارکنان خود انجام می‌دهد. در دهه‌های گذشته، با اثباتِ هرچه بیشتر اهمیتی که امور رفاهی در نگهداشت و انگیزش پرسنل دارد، و حتی بسیار فراتر از آن؛ نقشی کلیدی‌اش در بهبود برند کارفرمایی و بدین ترتیب بهبود فرایند استخدام، سازمان‌های گوناگون نیز به صرافت افتاده‌اند با یافتن شیوه‌های نوآورانه‌تر بتوانند سبدی رقابتی برای کارکنان خود ارائه دهند. بدین‌ترتیب امروزه می‌توان مجموعه‌ای متنوع از خوراک، پوشاک، مسافرت و امور تفریحی، انواع وام، تهیه مسکن، ارائه خدمات وی‌آی‌پی و مانند آنها در سبد رفاهی سازمان‌های گوناگون بیابید.
با این حال طراحی و اجرای برنامه‌های رفاهی می‌تواند مانند شمشیر دو لبه باشد؛ درست است که اجرای صحیح آن نتایجی فراتر از انتظار به همراه دارد، اما اجرای بدون برنامه نه تنها تاثیر نخواهد داشت، بلکه بعید نیست باعث افزایش نارضایتی و حتی رواج حواشی سازمانی شود. بنابراین پیش از طراحی سبد رفاهی، حتما به موارد زیر توجه کنید:
چه خدماتی را می‌توان در سبد رفاهی جای داد؟
همانطور که گفته شد، سازمان‌های گوناگون با درک اهیمتی که سبد رفاهی می‌تواند برانگیزش، نگهداشت و بهره‌وری کارکنان داشته باشد، بیش از پیش به سوی بهبود سبد رفاهی خود رفته‌اند. از جمله مورادی که به طور معمول در سبد رفاهی سازمان‌ها یافت می‌شود می‌توان به این موارد اشاره کرد:
· بیمه تکمیلی: اهمیت بیمه تکمیلی، بویژه باتوجه به رشد سرسام‌آور هزینه‌های پزشکی، نیاز به توضیح ندارد. تنها تصور کنید یکی از کارکنان معمولی شما برای یک مورد سرپایی سر و کارش به مراکز درمانی بیافتد. اگر بیمه تکمیلی نداشته باشد، بعید نیست مجبور شود چیزی بیش از حقوق یک ماه‌اش را بپردازد. با ارائه بیمه تکمیلی به کارکنان‌تان، خیال‌شان را راحت می‌کنید که در شرایط سخت بیماری در کنارشان هستید.
· وام: چه کارکنان‌تان را برای گرفتن وام به بانکی معرفی کنید که با آن کار می‌کنید، چه صندوق وام در سازمان به راه بیاندازید یا اینکه حتی بودجه‌ای خاص از منابع داخلی را به پرداخت وام اختصاص دهید، مطمئن باشید از آن کارهایی است که تاثیری قابل توجه بر افزایش رضایت کارکنان‌تان می‌گذارد. وام از آن چیزهایی است که معمولا همه، همیشه دنبالش هستند.
· سبد کالا: بعضی از سازمان‌ها با این استدلال که خرید کلی باعث کاهش قیمت می‌شود، ترجیح می‌دهند خودشان کالاهایی مانند گوشت، مرغ، ماهی، روغن و برنج را تهیه کنند و در اختیار کارکنان‌شان قرار دهند. برخی دیگر آزادی انتخاب بیشتری برای کارکنان درنظر می‌گیرند؛ یعنی قدرت مذاکره‌شان را به کار می‌اندازند و از فروشگاه‌های بزرگ تخفیف‌های خوبی می‌گیرند و کارت خرید در اختیار کارکنان قرار می‌دهند. این که کدام روش بهتر است، کاملا به شرایط سازمان شما بستگی دارد.
· خدمات تفریحی: بعضی از سازمان‌ها برای کارکنان‌شان تسهیلات مسافرتی (مانند امکانات اقامتی) فراهم می‌کنند، بعضی برنامه‌های ورزشی، طبیعت‌گردی و مانند آن. اگر می‌خواهید سبد رفاهی تاثیرگذاری داشته باشید، اطمینان بیابید که جایی برای فعالیت‌های تفریحی در آن درنظر گرفته‌اید. به قول فرنگی‌ها، کار زیاد، بدون تفریح، آدم را احمق می‌کند.
· بودن در کنار کارکنان: در زندگی هر کس لحظاتی منحصر به فرد وجود دارند که نیاز دارد حمایتی قدرتمند از اطرافیان‌اش دریافت کند. لحظاتی مانند سالگرد تولد، روز ازدواج، از دست دادن عزیزان و مانند آنها. در چنین لحظاتی سازمان‌ها می‌توانند با صرف هزینه‌ای اندک، بودن خود را در کنار کارکنان‌شان نمایش دهند.
چه اقدامات ویژه‌ای می‌توان انجام داد؟
اگر به دنبال ایجاد تمایز در سازمان هستید، یکی از بهترین راه‌ها اجرای برنامه‌هایی خلاقانه در قالب طرح‌های رفاهی است. هرچه سبد رفاهی شما متمایز تر از رقبا باشد، احتمال آنکه نیروهای بهتری را بتوانید جذب کنید و انگیزش و نگهداشت قوی‌تری داشته باشید، بالاتر می‌رود. در اینجا به دو مورد از خدمات متمایزی اشاره می‌کنیم که شرکت رادمان در این حوزه ارائه می کند:
طرح مدیریت ثروت کارکنان: موضوع اصلی طرح مدیریت ثروت، ارائه خدماتی به کارکنان است که هریک به تنهایی قادر به دسترسی به آن نیستند. اینکه کارکنان سازمان بتوانند سرمایه‌های هرچند اندک خود را در قالب یک صندوق بزرگتر یکپارچه کنند و به کمک کارگزاری حرفه‌ای که به شکل تخصصی بر مدیریت ثروت تمرکز دارد، دست به سرمایه‌گذاری بزنند، از آن موضوعاتی است که جذابیتی غیرقابل رقابت برای سازمان بوجود می‌آورد.
خدمات وی‌آی‌پی کلاب: برخلاف بقیه راهکارهای رفاهی که عموما تمامی کارکنان را در بر می‌گیرند، این راهکار به طور خاص آن دسته از کارکنان کلیدی‌ای را هدف قرار می‌دهد که نقشی اساسی در ارزش آفرینی برای سازمان دارند. مدیران ارشد، مدیران اجرائی کسب و کارها و تمامی افرادی که با حضورشان باعث می‌شوند چرخ کسب و کار ما با سرعتی بیشتر بگردد. برای جبران خدمات متمایزی که این گروه به سازمان ارائه می‌کنند می‌باید حتما راهکارهایی ویژه به کار برد.
در طراحی سبد رفاهی به چه نکاتی باید توجه کرد؟
اینکه کدامیک از موارد بالا، در سبد رفاهی شما جای داشته باشند و کدامیک خیر، تابع عوامل متعددی از جمله سیاست‌های شرکت، بودجه رفاهی، تعداد پرسنل و غیره است. با این‌حال، توجه کردن به چند نکته می‌تواند کمک کند بهتر در این مورد تصمیم‌گیری کنیم:
· مدیریت بودجه فراموش نشود: از یاد نبریم که ما بودجه‌ای محدود و نیازهایی نامحدود داریم. بنابراین این موضوع اهمیت دارد که نیازهای اساسی کارکنان‌مان را شناسایی کنیم و سبد رفاهی را به نحوی طراحی کنیم که به آن نیازها پاسخ دهد.
· خانواده‌ها فراموش نشوند: خانواده نقش مهمی در افزایش رضایت کارکنان بازی می‌کند. می‌توانید به مناسبت‌های گوناگون، مانند روز زن، روز کودک، آغاز سال تحصیلی و مانند آنها، هدایایی را به خانواده کارکنان بدهید و بدین‌ترتیب مرزهای حمایت خود را به محدوده‌ای فراتر از سازمان بگسترانید. حتی می‌توانید به مناسبت‌های مختلف، مانند تولد یا تقدیر از عملکرد، کارمندتان را به همراه خانواده‌اش به شام یا مسافرت بفرستید. به هرحال از یاد نبرید خانواده تاثیری قابل تامل بر تصمیم کارکنان برای ماندن یا رفتن از سازمان شما بازی می‌کند.
· فرهنگ فراموش نشود
از یاد نبرید طرح رفاهی‌ای که در یک سازمان به خوبی جواب داده است، ممکن است در سازمان دیگر نتیجه‌ای کاملا معکوس بدهد. فرهنگ هر سازمان مختص همان سازمان است و بنابراین درمورد سبد رفاهی هم، مانند هر چیز دیگر، نمی‌توان یک نسخه واحد چید و به همه جا تعمیم داد. بویژه به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی کارکنان‌تان، مانند سن، جنسیت، تحصیلات، و همچنین نوع مشاغلی که دارید توجه کنید. یادتان باشد تعداد سازمان‌هایی که به دلیل توجه نکردن به اقتضائات فرهنگی، برای رفاهیات هزینه می‌کنند اما در عوض نارضایتی می‌خرند، کم نیست.
نتیجه‌گیری
اجرای برنامه رفاهی موجی از حمایت ادراک شده در کارکنان به راه می‌اندازد و بهره‌وری آنان را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، به این موضوع توجه کنید که سازمان شما از طیف گوناگونی از افراد تشکیل شده است که ذائقه، سلیقه و ترجیحات هرکدام فرق دارد. به‌دنبال آن نباشید که بتوانید همه را راضی نگه دارید، به جای آن، سعی کنید سبدی فراگیر تهیه کنید که مورد نیاز اکثریت کارکنان باشد. سبد را با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی به روز رسانی کنید، و از نظر سنجی غافل نشوید؛ سنجش‌های پیش و پس از اجرای برنامه رفاهی می‌توانند نقش شایانی در موفقیت آن داشته باشند.
