یونگ مفهومی را معرفی کرد تحت عنوان سایه.
مفهومی که به هیچ عنوان مفهوم سادهای نیست. احتمالا دیدهاید که در برخی موارد افراد به یک ویژگی، یک رفتار یا یک حالت واکنش خاصی نشان میدهند. به طور مثال از دروغ متنفر است. این تنفر به طور متمایزی از سایر خصلتهای منفی در او بروز دارد. یعنی در مقایسه با سایر خصلتها، از این یکی خیلی زیاد نفرت دارد. این کتاب در مورد این صحبت میکند که شاید دروغگویی در سایه فرد است. سایه جایی است که چیزهایی که سرکوب کردهایم آنجا پنهان میشوند و آنقدری قوی میشوند که به رفتارها جهت میدهند. حداقلش این است که برای فرد حساسیت خاصی روی آن موضوع ایجاد میکند. در صورتی دیگر گاهی میبینیم از یک چیزی خیلی زیاد خوشمان میآید. در چنین حالتی نیز شاید آنچیز در سایه پنهان شده باشد.
گاهی نیز به دوستانمان توصیههایی میکنیم. طوری که میگویند بله فلانی روی بهمان چیز تاکید زیادی دارد. آیا آن توصیهها، توصیه به خودمان نیست؟ آیا در واقع به گفتن به دیگران، سعی نمیکنیم خودمان را قانع به انجام آن کار بکنیم؟ آیا دقیقا نیازمان به آن رفتار نیست که باعث میشود آن را به بقیه توصیه کنیم؟
مفهوم سایه مفهوم خیلی هیجانآوری است. طبیعتا کندوکاو در این مفهوم و یا آشکار کردن سایه خود، به این سادگی نیست. قطعا سیری نا راحت است و چیزی است که همیشه افراد پنهان کرده اند تا حتی از یاد خودشان خارج شود. پس اینکه من سایه خودم را بشناسم، کار سخت و غیرممکنی است.
منتهی این کتاب دقیقا تلاش میکند تا ما را به چنین وضعیت برساند. به وضعیتی که سایه خود را بشناسیم. از روشهایی استفاده میکند تا مشخص شود چه چیزی در سایه ما گمشده.
کتاب بیانی ساده دارد، با برداشتی نسبتا سطحی اما شاید کافی از سایه جلو میرود و البته بخشهایی از کتاب نه علمی است و نه جز تجربه شخصی و حرف شخصی نویسنده مبنایی دارد.
قطعا برای کمی شناخت سایه، یا شناخت بیشتری از خود، بسیار کاربردی است.
مفاهیمی که یونگ معرفی کرده، عموما مفاهیمی هستند که حتی فهم اولیهشان چندان راحت نیست. یونگ شاگرد فروید بوده به نوعی و البته بعدا با فروید به اختلاف خورده. در نهایت ایدههایی که داده خیلی بکر است. نمیدانم روانشناسها چهقدر از ایدههای او استفاده میکنند ولی واقعا چیزهای جالبی را مطرح کرده. مفهوم سایه، آنیما-آنیموس، ناخودآگاه جمعی، کهنالگوها و ... مفاهیمی هستند که یونگ معرفی کرده.
در کل کتاب نیمه تاریک وجود سعی میکند روی مفهوم سایه جلو برود. طبیعتا کتاب درک بهتری نسبت به این مفهوم ارائه میدهد و ساده ،روان و کوتاه است.